Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva

Gapirish unday emas. 
Yaponlarda ishlaydigan ruslar, o‘zlarining 
sharhlarida, chiqayotgan Quyosh mamlakati aholisi qanday qilib qisqa 
va aniq gaplashishni bilishmasligini ta’kidlashadi. Ular uchun lakonik 
nutq past aqlning belgisidir. Ular shunday tushuntirishlari mumkinki, 
eng zerikarli inson ham nimani tushunadi savol ostida suhbat paytida. 
Bunday dialog noma’lum soatlab davom etishi mumkin. Yaponiya 
aholisi ularning batafsil va uzoq suhbatlari suhbatdoshga bo‘lgan hur-
mat belgisidir, deb hisoblashadi.
 
Mehnat taqsimoti va jamiyat tabaqalanishi. 
Urug‘larni yetishtirish 
uchun siz ko‘p mehnat qilishingiz va harakatlaringizni aniq tashkil qi-
lishingiz kerak. Shu sababli Yaponiyada insonlarning juda qat’iy 
tabaqalanishiga ega bo‘lgan konsepsiya shakllandi. Har bir inson ish-
lab chiqarish jarayonida o‘zining bevosita vazifalari va rollariga ega. 
Yaponiya jamoalari doimo yaxshi tashkil etilgan. Masalan, samu-
ray hech qachon o‘zi uchun ovqat pishirmagan va agar dehqonlar uni 
boqmasa, ochlikdan osonlikcha o‘lishi mumkin. 
Ushbu mentalitet tufayli har bir yapon uchun o‘zining ijtimoiy 
mavqeiga xos bo‘lmagan mustaqil qarorlar qabul qilish juda qiyin. 
Ular qandaydir tarzda “odatdagi” hayotlaridan tashqariga chiqadigan 
har qanday javobgarlikni o‘z zimmalariga ololmaydilar. Yaponiyali-

---

143 
klar chuqur o‘ylab qaror qabul qilishadi. Oddiy hujjatlarni tayyorlash – 
bu cheksiz uzoq va sekin maslahatlashuvlar va muzokaralar jarayoni. 
Shuni ta’kidlash kerakki, agar xodim o‘z maqomiga mos kelmaydigan 
qarorni qabul qilishga jur’at etsa, unda iyerarxik zanjirdagi istisnosiz 
hamma tanbeh oladi. Tizimning prinsipi quyidagicha: “Men oddiy in-
sonman va faqat o‘zim bajarishi kerak bo‘lgan narsani qilishga 
majburman”. 
Biroq, bunday qattiq tizim tushunarli: Yaponiya – aholisi ko‘p 
kichik bo‘lgan hudud mamlakat. Insonlarni eng yaxshi qo‘llab-
quvvatlash uchun qat’iy qonun qoidalar talab qilinadi. Bu borada 
boshqa mamlakatlar hududi daxilsizligini hurmat qilish zarurdir. 
Rossiya Federatsiyasi ham ulkan hududga ega, shuning uchun biz 
o‘z harakatlarimiz bilan cheklanib qolmaymiz.