Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi
Yüklə 6,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
xususiyatning namoyon bo‘lishi
Rasmdan ko‘rinadiki, tovardagi ikki tomonlama xususiyat o‘z navbatida tadbirkorlik kapitaliga ham o‘tadi. Chunki, u pul, ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchi ko‘rinishidagi unumli kapital hamda tayyor tovarlardan iborat bo‘ladi. Aniq mеhnat Abstrakt mеhnat Mеhnat Nafliligi (istе'mol qiymati) Qiymati Tovar Ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchi O‘sish xususi- yatiga ega bo‘lgan qiymat Tadbirkorlik kapitali Bir turdagi naflilik- ning boshqa turdagi naflilikka o‘tishi va ko‘payishi jarayoni Qiymatning o‘sish jarayoni Tadbirkorlik kapitalining harakati jarayoni Yangi turdagi va ko‘rinish- dagi naflilik O‘tkazilgan va qo‘shilgan qiymat Yangidan yaratilgan tovar 308 Ayni paytda, kapital tovarlari o‘sish xususiyatiga ega bo‘lgan qiymatni ham namoyon etadi. Tadbirkorlik kapitalining harakat jarayoni ikki jihatdan, ya’ni – bir turdagi naflilikning sifat jihatdan boshqa turdagi naflilikka o‘tishi va miqdor jihatdan ko‘payishi hamda qiymatning o‘sish jarayonidan iborat. Tadbirkorlik kapitali va uning harakatidagi ikki tomonlama xususiyat pirovardida yangidan yaratilgan tovarning ikki tomoni, birinchidan, sifat jihatdan yangi turdagi va ko‘rinishdagi, miqdor jihatdan esa ko‘paygan naflilik, ikkinchidan esa, o‘tkazilgan va yangidan yaratilgan qiymatda namoyon bo‘ladi. Tadbirkorlik kapitali ishlab chiqarish va muomala jarayonida doimo harakatda bo‘ladi va bu harakat jarayonida bir qator bosqichlarni bosib o‘tadi. Ishlab chiqarishga sarflanadigan har qanday sarmoya o‘z harakatini pul shaklidan boshlaydi. Pul (P) tegishli resurslar bozoridan zarur tovarlar, ya’ni ishlab chiqarish vositalari (Iv) va ishchi kuchi (Ik) sotib olishga sarflanadi (avanslanadi). Bu holda pul shunchaki tovarlar sotib olishgagina emas, balki ishlab chiqarish uchun zarur bo‘lgan iqtisodiy faoliyat omillarini sotib olishga sarflanadi. Ushbu muomala sohasida pul kapitali o‘z harakatining birinchi bosqichidan o‘tadi: Yüklə 6,38 Mb. Dostları ilə paylaş:
|