Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali s. A. Abdurahmonov

86-rasm. Aglomeratsiyalash 
1-aglomeratsiyalash agregati; 2-panjara; 3-past bosimli kamera; 4-gazoprovod;
5-soviyotgan aglomerat zonasi; 6-yonilg‘i yonish zonasi; 7-jadal qizdirish zonasi;
8-quritish zonasi; 9-o‘ta namlash zonasi; 10-o‘rindiq zonasi. 
O‘rindiq hosil qilish uchun 25–10 mm li mayda aglomerat, bunday 
aglomerat yetarli bo‘lmasa shu o‘lchamdagi ruda zarralaridan 
foydalaniladi. O‘ta namlash zonasi yuklanayotgan shixta namligiga 
nisbatan 20–30% ortiqroq namlik bilan xarakterlanadi. Namlanish 
shixtaning sovuqroq qismida shixtani yuqoriroq qismida quritish 
natijasida hosil bo‘ladigan namlikning cho‘kishi natijasida sodir bo‘ladi.
Quritish zonasida gigroskopik namlikni jadal yo‘qotish sodir 
bo‘ladi. Quritishda shixtaning bo‘laklari qisman sochilib, shixtaning 
zichlashishini hosil qiladi. Quritish zonasi gazlarning o‘tishiga katta 
ta’sir ko‘rsatadi, shuning uchun u iloji boricha minimal bo‘lishi kerak. 
Oltingugurtning yonishi uglerod yonishidan orqada qoladi, natijada 
shixtaning gaz o‘tkazish qobiliyati kamayadi, quritish zonasi ortadi va 
aglomeratsiya mashinasining ishlab chiqarish unumdorligi kamayadi.
Jadal qizdirish zonasi shixtani yonishga tayyorlash zonasi hisoblanadi. 
Bu zonada yonish zonasidan tushayotgan issiq mahsulotlar ta’sirida 
shixta yoqilg‘isining yonish haroratigacha qizishi kuzatiladi. 
Keyingi zonada yonilg‘ining yonishi va aglomeratning shakllanishi 
sodir bo‘ladi. Bu erish zonasida rudali minerallarning qayta 
kristallanishi ketadi. Olingan aglomeratning fizik-kimyoviy xususiyatlari 
shu zonada hosil bo‘lgan harorat bilan aniqlanadi. Yoqilg‘i miqdori kam 
bo‘lganda, shu bilan bir qatorda harorat past bo‘lganda temir (II) oksidi 
va fayalitning miqdori kam aglomeratlar hosil bo‘ladi. Buning aksicha 

---

248 
yoqilg‘i miqdori ko‘p bo‘lganda va harorat yuqori bo‘lganda temir (II) 
oksidining miqdori ko‘p, yuqori mexanik xususiyatlarga ega 
aglomeratlar olinadi.
Tayyor aglomerat zonasi tugallangan termik jarayon hisoblanadi. 
Shakllantirilgan aglomerat shixta orqali ventilator yordamida so‘rib 
olinadigan havo bilan sovutiladi. Ko‘rsatib o‘tilgan zonalarning holati 
shixta qatlami balandligi bo‘yicha doimiy emas. Zonalarning chegaralari 
shixta yonilg‘isining yonishi mobaynida o‘zgarib turadi. Olingan 
aglomerat uchta fraksiyaga bo‘linadi, domna sexiga yaroqli aglomerat 
(›15mm), o‘rindiq (6–15mm) va qaytarish (‹6mm).