Toshkent iqtisodiyot pedagogika instituti “tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor B. E. Izbasarov

Tayanch atamalar: nutqiy kompetensiya, lingvistik kompetensiya, tahlili, fonetik bilimlar, leksik bilimlar, morfemik bilimlar, morfologik bilimlar, sintaktik bilimlar.
Husnixat daqiqalarini rejalashtirishda ona tili fani mavzulari bilan bog`lash, o`quvchilarda mazkur predmet asosida shakllantiriladigan kompetensiyalar nazarda tutiladi. Husnixat daqiqalari o`quvchilarning yozuv qonun-qoidalari asosida, qabul qilingan grafik shakllarga mos holda yozishga o`rgatish bilan birga nutqiy kompetensiya – tinglash va anglash, so`zlash, o`qish ko`nikmasini egalashlarini ta`minlashga ham xizmat qilishi lozim.

1. 
   nutqiy kompetensiya – tinglash va anglash, so`zlash, o`qish va yozish;
   
2. 
   quyidagi lingvistik kompetensiya bilan bog`liqligi ta`minlanadi:
   

1. 
   fonetik bilimlar;
   
2. 
   leksik bilimlar;
   
3. 
   morfemik bilimlar;
   
4. 
   morfologik bilimlar;
   
5. 
   sintaktik bilimlar bilan.
   
6. 
   orfografik bilimlar bilan;
   
7. 
   punktuatsiyon bilimlar bilin.
   

Shuningdek, limgvistik kompetensiyalar tarkibiga yuqoridagi bilimlar yuzasidan shakllantiriladigan ko`nikma va malakalar ham kirishi nazarda tutilsa, husnixat daqiqalari ona tilining tarkibiy qismi sifatida amalga oshiriladi.
Husnixat darslarini rejalashtirishda quyidagilarga alohida e’tibor qaratiladi:
a) bir chiziqli daftarlarning qiyinligini hisobga olib harflarni genetik tamoyili asosida yozdirish;
b) har bir harfning o’zidan oldingi yoki keyingi harfga ulanishini o’rgatib borish;
d) harflar elementlarining o’xshashligini hisobga olib guruhlash;
e) bosh harflarning elementlarini yuqoriga va pastga tomon tushushini hisobga olgan holda guruhlash;
f) matnlarning bolalar hayotiga mos bo’lishiga erishish;
g) imlosi qiyin so’zlarni yozuv materiali sifatida tanlash;
h) yozuv sur’atini oz-ozdan tezlashtirib borish.
3-4-sinfda har bir ona tili darsining 5-8 daqiqasi husnixatga ajratiladi.
Ona tili darslarida tashkil etiladigan husnixat daqiqalari uchun yozuv materiallarini (yozilishi o`rgatiladigan harflar guruhini, so`z yoki matn) tanlashda quyidagilarga e`tibor beriladi:
-umumdidaktik talablarga;
-materiallarning mavsumga mos bo’lishiga;
-bosqichli ketma-ketlik tamoyiliga;
-husnixat materialining ona tili darsida o’rganilayotgan mavzu bilan bog`lanishiga;
-imlo bilan bog`lanishiga;
-bolalar hayoti bilan bog`lanishiga;
-ajratilgan vaqtga mosligiga.
O’qituvchi husnixat daqiqalarinida yordamga muhtoj holatlarni ham hisobga olishi lozim.