Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro

indulgensiyalar (
lotincha 
indulgere — 
marhamat qilish, shafqat qilish degan ma’nolarni anglatadi) sotishdek noxush hodisani 
vujudga keltirgan. Qayd etish joizki, XII asrgacha indulgensiyalar cherkovga xush 
keladigan ishlarni bajaruvchilarga, ya’ni cherkov o’rnatgan tartiblarga qat’iy amal 
qilganlar, muqaddas joylarni ziyorat qilganlar va salib yurishlarida ishtirok etganlarga 
berilgan. XII asrdan boshlab indulgensiyani sotish tartibi joriy kilingan. Masalaning 
salbiy jihati shundaki, mulkdor kishi «kechirilmas gunohi»dan tashqari, barcha sodir 
etgan gunohlarini pul to’lab yuvishi mumkin bo’lgan. Hattoki kishi qaysi gunohi uchun 
qancha pul to’lashi kerakligi to’g’risidagi jadval ishlab chiqilgan. CHerkov 
indulgensiyalarni sotish tartibini XIX asrgacha qo’llab kelgan. 
Katolitsizmda Bibi Mariyamni ulug’lashga katta e’tibor beriladi. 1854 yilda papa 
Piy I Bibi Mariyamning ilohiy homiladorlik bilan tug’ilganligi to’g’isidagi aqidani 
tasdiqlagan. Keyinchalik Bibi Mariyam xudoning marhamati bilan birlamchi gunoh 
ta’siridan himoyalanganligi e’lon qilingan. Keyinchalik Bibi Mariyamning vafot 
etganidan keyin jasadi va ruhi osmonga ko’tarilib ketganligi qayd etilgan. Ushbu 
aqidaga asoslanib, 1954 yilda «falakning malikasi» sharafiga bag’ishlanuvchi diniy 
bayramning o’tkazilishi joriy qilingam. Katoliklar Bibi Mariyamni avliyolar kabi 
ulug’lash bilan birga xotin-qizlarning gunohlarini xudodan so’rab beruvchi homiy 
deb biladilar. 
26
Донини А. У истоков христианства. М., 1989. – С. 304. 

---

55
Katolitsizmda Rim papasi xristianlarning rahbari ekanligi to’g’risida aqida 
mavjud. Katoliklar o’z e’tiqodlarini xristianlik ta’limotini to’liq ifodalaydigan 
yunalish deb biladilar. Shu bois Rim papasi Isoning erdagi noibi, Rimning birinchi 
episkopi, havariy Pavelning vorisi deb tan olinadi. 1870 yilda Vatikanda Rim 
papasining benuqsonligi haqidagi aqida qabul qilingan. Unga binoan, papaning rasmiy 
chiqishlarida din va axloq masalalarida aytgan fikrlari benuqson yoki, boshqacha 
aytganda, u xudoning irodasini etkazuvchi vakildir. 
Ruhoniylarning ijtimoiy ahvoli masalasida katolitsizm boshqa yunalishlardan 
sezilarli darajada farqlanadi. Katolik cherkovida ruhoniylarning maishiy turmushida