Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti buxoro

PRAVOSLAVLAR
- xristianlikda, katolik cherkovi bilan bir vaqtda 
pravoslavie yo’nalishi vujudga kelgan. Pravoslavie Fapbiy Rim imperiyasidagidan 
keskin farq qiladigan ijtimoiy-siyosiy va madaniy muhitda rivojlangan. Vizantiyada 
markazlashgan davlat hokimiyatining kuchli boshqaruv tizimi Fapbiy Rim 
imperiyasi qulaganidan keyin yana uzoq vaqt davomida saqlanib kelgan. Davlatga 
imperator rahbarlik qilgan. Imperator cheklanmagan xokimiyatga ega bo’lib, unga 
Konstantinopol cherkovi ham bo’ysungan. Cherkov davlat apparatining tarkibiy 
qismiga aylantirilgan va u imperiya manfaatlariga xizmat qilgan. 

---

57
Sharqiy Rim imperiyasi hududida qadimgi madaniy markazlarning 
mavjudligi Konstantinopol cherkovidan mustaqil cherkovlarning ajralib chiqishiga 
shart-sharoit yaratgan. Ill—IV asrlarda Sharqiy Rim imperiyasi xududida 
Konstantinopol cherkovidan tashqari, Aleksandriya (Misr) Antioxiya (Suriya), 
Ierusalim (Isroil) kabi mustaqil cherkovlar paydo bo’lgan va undagi bo’linish jarayoni 
keyingi davrlarda ham davom etgan. 
Sharqiy Rim (Vizantiya)da mustaqil cherkovlarning mavjudligi bu erda aslo 
diniy-siyosiy markaz yo’qligini anglatmaydi. XI asrgacha Vizantiya imperiyasi 
Sharqning eng qudratli davlatlaridan biri bo’lgan. Konstantinopol cherkovi imperiya 
xududidagi mustaqil cherkovlarni vaqtinchalik bo’ysundirib, xristianlikning 
markaziga da’vogarlik qilib, Rim papasiga qarshi kurash olib borgan. 
Sharqiy cherkov rasman grek-kafolik cherkovi deb atalgan. «Cherkov» 
atamasiga «kafolik» so’zining qo’shib ishlatilishidan, uning o’z e’tiqodini katolitsizm 
kabi jahon diniga aylantirishga intilganligini ko’rishimiz mumkin. Yuqorida qayd 
etilganidek, Sharqiy Rim imperiyasidagi vaziyat tamoman boshqacha bo’lgan. 
Keyinchalik islom davlatlarining qattiq
 
siquvi imperiyani siyosiy va iqtisodiy jihatdan 
zaiflashtirgan. Birin-ketin unga bo’ysundirilgan cherkovlar yana mustaqilligini tiklab 
olgan. 
Hozirgi davrda 15 ta