Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

54 



Nomi

Donasini
narxi

Ming sh.b
soni

Umumiy
narxi

Ming sh.b
1 

Kapital mablag‘.

Bo‘ylama 
kompensator
qurilmasi.
KC-21.05-06
155

1
155


Jami

kapital
xarajatlar:k 

155 

Amortizatsiya 
xarajatlar:U
U
=0.064*

K

9.92
2
Elektr 

energiyasi

isrofini 
qoplash
xarjatlari:U
W
=

W

YIL

3.1

Elektr 

tarmoqlariga

xizmat

ko‘rsatish
xarajatlar: U
X
=0.02K

0.000018
2387.65

0.00429777
Jami 

eksplutatsiya

xarajatlari: 
U=U
X

+U

W
+U
U

13.0629777

3
Keltirilgan xarajatlar: 

S=K+U=0.2

31.6629777

Shunday qilib, ushbu ko‘rib o‘tilgan misolda solishtirilgan ikkita

kuchlanishni rostlash usullaridan ikkinchisi iqtisodiy jihatdan samarali ekanligi 

---

55 
aniqlandi.Demak, kuchlanishni reaktiv quvvatni kompensasiyalab rostlash usuli 

reaktiv qarshilikni kompensasiyalab rostlash usuliga nisbatan arzon hisoblanadi.

---

56 

HAYOT FAOLIYATI HAVFSIZLIGI 

Hayotiyfaoliyatxavfsizligi
(HFX)

faniningdiqqatmarkazigaqo`yilganmaqsadbuinsonningjamiyattaraqqiyotidagiroli

dir.

Hayotiyfaoliyatxavfsizligi-buharqandaysharoitdagiinsonfaoliyatidir.
Insonninghammafaolharakati 
(mehnatjarayonida,
damolishda,

uydahamdasportda) uningfaoliyatinitashkilqiladi. «Hayotiyfaoliyatxavfsizligi»

bo`lg`usimutaxassislarnimehnatmuhofazasiningilmiyasoslarigadoirbilimlarbilan
qurollantirishvaulardaishlabchiqarishdagimehnatsharoitihamdamehnatmuhofaza
siniyaxshilashmuammolariniijobiyhaletishgaqiziqishuyg`otishgamo`ljallangan. 
Buning ilmiy zamini esa quyidagilardan iboratdir.: ishlab chiqarishda
shikastlanish, kasalliklar,
ishlab chiqarishda sodir bo`ladigan yong`in hamda portlashlar
sabablarini har tomonlama tahlil qilish; ishlab chiqarishdagi xavflilik va
zararlilik darajasini o`rganish; to`qimachilik, paxta, ipak va engil sanoatda
qabul qilingan yoki joriy etishga tavsiya etiladigan, og`ir hamda sermehnat
ishlarni mexanizatsiyalash va avtomatlashtirishni ko`zda tutuvchi texnologik
jarayonlarni baholash. Mehnat muhofazasi insonni ishlab chiqarishdagi
ahvoli, u bilan bog`liq masalalarni o`rganishni o`z oldiga maqsad qilib
qo`yadi. Hozirgi vaqtda inson-tabiiy, texnik, iqtisodiy va boshqa har xil
xavf-xatar dunyosida ishlaydi. Shu xavf-xatarlar natijasida juda ko`p insonlar