Toshkent kimyo texnologiya instituti shahrisabz filiali

Issiqlik o’tkazuvchanlik
Fure qonuni. Qattiq jismlarda issiqlik tarqalish jarayonini tajribaviy o‘rganish natijasida Fure (1768-1830) issiqlik o‘tkazuvchanlikning asosiy qonunini kashf etdi. Ushbu qonunga binoan, issiqlik o‘tkazuvchanlik orqali uzatilgan issiqlik miqdori dQ temperatura gradiyenti ϭ t/ϭ n, vaqt d τ ga va issiqlik oqimi yo‘nalishiga perpendikulyar bo‘lgan maydon yuzasi d F ga proporsional bo‘ladi.
Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti issiqlik almashinish yuza birligidan (1 m²) vaqt birligi davomida izotermik yuzaga normal bo‘lgan 1 m uzunlikka to‘g‘ri kelgan temperaturalarning 1 K (°C) ga pasayishi vaqtida uzatilgan issiqlik miqdorini ifodalaydi. Jismlarning issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsiyenti uning tarkibi, fizik-kimyoviy xossalari, temperatura, bosim va boshqa kattaliklarga bog‘liq. Issiqlik o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti turli materiallar uchun quyidagi
oraliqda bo‘ladi:

• 
  gazlar uchun 0,005...0,5 Vt/(m ∙ K);
  
• 
  suyuqliklar uchun 0,08...0,7 Vt/(m∙K);
  
• 
  issiqlik qoplama va qurilish materiallari uchun 0,22...3,0 Vt/(m∙K);
  
• 
  metallar uchun 2,3...458,0 Vt/(m ∙ K).
  

Kimyo va boshqa sanoatlarda qo‘llaniladigan ayrim metallar issiqlik
o’tkazuvchanlik koeffitsiyenti quyidagi qiymatlarga ega: legirlangan po‘lat -14...23; qo‘rgoshin — 35; uglerodli po‘lat - 45; nikel — 58; cho‘yan — 63; alyuminiy - 204; mis - 384; kumush - 458 Vt/(m ∙ K). Sanoatda eng ko‘p qo‘llaniladigan metallar va suyuqliklar issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsiyentlari quyidagi rasmlarda keltirilgan.

Ayrim metallarning issiqlik o’tkazuvchanlik

koeffitsiyentlari.
1-toza mis; 2-mis 99,9%; 3-alyuminiy 99,7%; 4-alyuminiy 99,0%; 5-toza marganets;
6-marganets 99,6% ; 7- rux 99,8%; 8-toza platana; 9-nikel 99%; 10-nikel 99,2%;
11-temir 99,2%; 12-texnik toza qo’rg’oshin

Turli gazlarning issiqlik o’tkazuvchanlik koeffitsiyentlari.

1-suv bug’i; 2-uglekislota; 3-havo; 4-argon; 5-kislorod; 6- azot; 7- vodorod.