Toshkent kimyo texnologiya instituti shahrisabz filiali

Silindrik devorning issiqlik o’tkazuvchanligi
Uzunligi L , ichki radiusi r_u , va tashqi radiusi r_T bo‘lgan silindrik devorning issiqlik o‘tkazuvchanligini ko‘rib chiqamiz. Issiqlik o‘tkazish turg’un jarayonda amalga oshayotgani uchun devorning ichki va tashqi yuzalaridagi temperaturalari o‘zgarmasdir, yaʼni t_w1 = t_w2 - Ammo, ichki va tashqi yuzalar bir-biriga teng bo‘lmagani uchun

tenglamani qo‘llash o‘rinli emas.

Tekis, ko‘p qatlamli devorning issiqlik
o‘tkazuvchanlik tenglamasini
keltirib chiqarishga oid.


Konvektiv issiqlik almashinish
Suyuqlik massasi turbulentligi qanchalik yuqori va uning zarrachalari jadal ravishda aralashtirilsa, konveksiya usulida issiqlik almashinish shunchalik intensiv bo’ladi. Shunday qilib, konvektiv issiqlik almashinish, issiqlikning mexanik uzatilishi va suyuqlik harakati gidrodinamikasiga qattiq bog‘likdir.
Issiqlik almashinish jarayonida qatnashayotgan suyuqlik ikki qatlamdan tashkil topgan, yaʼni chegaraviy qatlam va oqim o‘zagi (yadrosi) dan.
Oqim o‘zagi issiqlik o‘tish vaqtining o‘zida ham konveksiya, ham issiqlik o’tkazuvchanlik usullarida amalga oshadi. Bunday issiqlik almashinish konvektiv issiqlik almashinish deyiladi.

Konvektiv issiqlik almashinish sxemasi.
Issiqlikning qattiq jism yuzasidan suyuqlik (yoki gaz) ga yoki suyuqlik (yoki
gaz) dan qattiq jism yuzasiga o‘tishi issiqlik berish deb nomlanadi.
Devor yuzasidan chegaraviy qatlam orqali energiya issiqlik o’tkazuvchanlik
usuli bilan o‘tadi. Chegaraviy qatlamdan esa, suyuqlik o‘zagiga energiya asosan konveksiya usulida uzatiladi. Issiqlik energiyasining devor yuzasidan suyuqlikka uzatilish jarayoniga oqimning harakat rejimi katta taʼsir qiladi.
Konvektiv issiqlik almashinish asosan 2 xil bo‘ladi, yaʼni erkin (yoki tabiiy) va majburiy konveksiya.
Suyuqlik hajmining turli nuqtalaridagi zichliklarning farqi tufayli ro‘y beradigan issikdik almashinishga erkin konveksiya deyiladi. Bu jarayonga suyuqlikning fizik xossalari, uning hajmi, sovuq va issiq zarrachalari orasidagi temperaturalar farqi katta taʼsir ko‘rsatadi. Butun suyuqlik hajmining tashqi kuchlari taʼsiri natijasida ro‘y beradigan issiqlik almashinishga majburiy konveksiya deyiladi. Suyuqlikning harakati nasos, aralashtirgich, ventilyatorlar yordamida amalga oshirilishi mumkin. Bu jarayonga suyuqlikning fizik xossalari, uning tezligi, kanalning shakli va o‘lchamlari salmoqli taʼsir etadi.
Suyuqlikning turbulent harakat rejimida laminar rejimdagiga qaraganda issiqlik almashinish ancha intensiv bo‘ladi.
Nyuton qonuni
Issiqlik berishning asosiy qonuni — bu Nyutonning sovitish qonunidir.
Issiqlik almashinish yuzasi va suyuqlik (gaz) yoki suyuqlik (gaz) va issiqlik almashinish yuzasi orasida energiya o‘tishiga issiqlik berish deb nomlanadi.
Issiqlik berish jarayoni issiqlik berish koeffitsiyenti a bilan belgilanadi.
Ushbu qonunga binoan, issiqlik almashinish suyuqlik (gaz) ga uzatilgan
issiqlik miqdori dQ, devorning yuzasi dF, yuza t_w va muhit temperaturalari