Toshkent moliya instituti “byudjet hisobi va g’aznachilik fakulteti”

Bozor iqtisodiyotini rivojlantirishda xorijiy tajribalarning o’zara ahamiyati

Jaxon tajribalari bozor iqtisodiyoti rivojlanishida muhim ahamiyatga ega. Jaxonlar o'zlarining iqtisodiy faoliyatlari tufayli bir qancha iqtisodiy ko'rsatkichlarni ta'minlaydi, shu jumladan xom ashyo sotish, tarakkiyotni rag'batlantiradigan texnologiya va innovatsiyalarni amalga oshirish, marketing tizimlarini va moliya siyosatlarini rivojlantirish va boshqa amalga oshirishi mumkin bo'lgan buyurtmalar va investitsiyalar kelishuvining ko'rsatkichlarini ta'minlash kabi. Jaxonlar o'zaro axborot almashinishining yaxshi rivojlanishi olam iqtisodiyotidagi xavfsizlikni oshiradi, bundan tashqari, ular kuzatib borilayotgan xalqaro bozorlardagi eng yaxshi amaliyotlarni o'rganish va uning cheklangan xisob-kitoblarini tuzatish imkoniyatiga egalar emas, bundan tortib, xavfsiz bozorlarga kirishga harakat qilishga harakat qilish oson bo'ladi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlanishini ta'minlash uchun turli chora tadbirlar ko'riladi. Bu tadbirlar quyidagilar bo'lishi mumkin:
O'ziga xos investitsiya siyosati yaratish: O'zbekistonda investitsiyalar o'sishi iqtisodiy rivojlanishning muhim sharti. Shuning uchun, O'zbekiston hukumati tomonidan investitsiya siyosati yaratilishi va bu siyosatning amalga oshirilishi lozim.
Xususiy sohalar rivojlantirilishi: Xususiy sohalarni rivojlantirish, masalan, turizm, IT sohasi, transport va logistika, meva sabzavot xo'jaligi kabi sohalarda rivojlanishni ta'minlash uchun muhimdir.
Mahsulotlarni sifatini oshirish: Mahsulotlar sifati bozor iqtisodiyoti uchun juda muhimdir. Shuning uchun, mahsulotlar sifatini oshirish, yangi mahsulotlar tashkil etish va xizmatlar sifatini oshirishda jaxon tajribalari keng qo'llanilishi kerak.
Korxonalarning marketing strategiyalarini rivojlantirish: Korxonalarning marketing strategiyalarini rivojlantirish, reklama va reklam kampaniyalari orqali bozorlarda taniniqlikni oshirishda muhim ahamiyatga ega.
Xaridorga tezkor va sifatli xizmat ko'rsatish: Xaridorga tezkor va sifatli xizmat ko'rsatish, xaridorga etakchi mijozlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega.
Mijozlar bilan doimiy aloqada bo'lish: Mijozlar bilan doimiy aloqada bo'lish, mijozlarni ko'paytirishda yordam beradi va xaridorga etakchi mijozlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega.
Korxonalarning mahsulotlarining sifatini oshirish: Korxonalarning mahsulotlarining sifatini oshirish, xaridorga jalb etakchi mijozlarni ko'paytirishda yordam beradi.
Bozor rivojlanishiga qarshi taraqqiyotchilik strategiyalarni amalga oshirish: Bozor rivojlanishiga qarshi taraqqiyotchilik strategiyalarni amalga oshirish, qo'shimcha xizmatlar va qulayliklar taqdim etishda muhim ahamiyatga ega.
Korxonalarning xizmat sifatini oshirish: Korxonalarning xizmat sifatini oshirish, xaridorga etakchi mijozlarni ko'paytirishda yordam beradi.
Xaridorga qulayliklar taqdim etish: Xaridorga qulayliklar taqdim etish, onlayn xarid qilish imkoniyatini berish, yetkazib berish xizmatlari taqdim etish kabi.
Korxona va tadbirkorlik tashkilotlari uchun yangi bozorlar ochish: Korxona va tadbirkorlik tashkilotlari uchun yangi bozorlar ochish, yangi xaridorlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega.
Texnologik innovatsiyalar qabul qilish: Texnologik innovatsiyalar qabul qilish va tashkil etishda jaxon tajribalari ham muhim ahamiyatga ega. Bu innovatsiyalar bozor iqtisodiyoti rivojlanishi uchun zaruriydir.
Bozor iqtisodiyotida rivojlanishning yo'nalishlari va chora tadbirlari o'zaro bog'liq va bir-biriga qo'llanilishi lozim. Shuning uchun, O'zbekiston hukumati tomonidan bu yo'nalishlar uchun tajribalardan foydalanish va ularni amalga oshirish juda muhimdir
Korxonalarning marketing strategiyalarini rivojlantirish: Korxonalarning marketing strategiyalarini rivojlantirish, reklama va reklam kampaniyalari orqali bozorlarda taniniqlikni oshirishda muhim ahamiyatga ega.
Xaridorga tezkor va sifatli xizmat ko'rsatish: Xaridorga tezkor va sifatli xizmat ko'rsatish, xaridorga etakchi mijozlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega.
Mijozlar bilan doimiy aloqada bo'lish: Mijozlar bilan doimiy aloqada bo'lish, mijozlarni ko'paytirishda yordam beradi va xaridorga etakchi mijozlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega.
Korxonalarning mahsulotlarining sifatini oshirish: Korxonalarning mahsulotlarining sifatini oshirish, xaridorga jalb etakchi mijozlarni ko'paytirishda yordam beradi.
Bozor rivojlanishiga qarshi taraqqiyotchilik strategiyalarni amalga oshirish: Bozor rivojlanishiga qarshi taraqqiyotchilik strategiyalarni amalga oshirish, qo'shimcha xizmatlar va qulayliklar taqdim etishda muhim ahamiyatga ega.
Korxonalarning xizmat sifatini oshirish: Korxonalarning xizmat sifatini oshirish, xaridorga etakchi mijozlarni ko'paytirishda yordam beradi.
Xaridorga qulayliklar taqdim etish: Xaridorga qulayliklar taqdim etish, onlayn xarid qilish imkoniyatini berish, yetkazib berish xizmatlari taqdim etish kabi.
Korxona va tadbirkorlik tashkilotlari uchun yangi bozorlar ochish: Korxona va tadbirkorlik tashkilotlari uchun yangi bozorlar ochish, yangi xaridorlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega.
“Ma’lumki, jahon taraqqiyoti o‘tgan asrning 80- va 90-yillarboshlarida tamomila yangi rivojlanish tartiblarini ilgari surdi.«Jahon sivilizatsiyasi,deydi yurtboshimiz, ijtimoiy taraqqiyotningsifat jihatdan yangi yo‘llarini ishlab chiqdi, tartibga solinadiganbozor iqtisodiyoti mana shu yo‘lga asos qilib olingan».
O‘zbekiston Prezidenti o‘z asarida jahon mamlakatlarining bozorga o‘tishtajribalarini umumlashtirib, bozor iqtisodiyotini qurishning bir-biridan farq qiluvchi uch yo‘li borligini ko‘rsatgan. Bularning birinchisi — uzoq davom etadigan evolutsion taraqqiyot yo‘lidan borib, rivojlangan aralash iqtisodiyotni shakllantirish (hozirgi rivojlanganilg‘or mamlakatlar tajribasi); ikkinchi yo‘li — eng oddiy, patriarxal-feodal munosabatlar ko‘rinishidagi an’anaviy iqtisodiyotningmadaniy bozor munosabatlariga aylantirilishi (rivojlanayotganmamlakatlarning bozorga o‘tish andozasi); uchinchisi — sobiqsotsialistik mamlakatlardagi yakkahokimlik, ma’muriy buyruqbozlik boshqaruvi, markazlashgan rejalashtirish usulidan hozirgi bozormunosabatlariga, demokratik jamiyatga o‘tish.
Yana sotsialistiktaraqqiyotning xitoycha bozor iqtisodiyotini qurish andozasi hambor.Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning umumjahon tajribasidan ma’lumki, bozor iqtisodiyoti bir qator muammolarni, xususan) ishlab chiqarishning uzluksiz rivojlanishini ta’minlashb) xo‘jalik yuritishda, barcha resurslardan oqilona, tejamlifoydalanishni ta’minlashga erishishdi) jamiyatga mo‘l-ko‘l, sifatli tovarlarni yetkazib berish orqalifarovonlikni ta’minlash) mehnatning va umuman, ishlab chiqarishning samara-dorligiga erishish) ijtimoiy adolat tamoyillarini hayotga tatbiq etish va boshqa-lardan iborat.Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning ikki jihati bor: birinchisi— bozor iqtisodiyotiga qanday iqtisoddan o‘tilayot-ganligi bilan bog‘liq”⁵

XULOSA
Xulosa o’rnida shuni ma’lum qilamanki, mamlakat jaxon tajribalari hamda prezidentimizning yo’nalishlari bilan bozor iqtisodiyotiga ko’tarilishi shakshuphasiz. Bozor rivojlanishi va korxona taraqqiyotining yagona manbai mijozlarning talablarini tushunish va ularni qondirishdir. Bu esa korxonalarning mahsulotlari va xizmatlarini sifatliroq qilish va mijozlar bilan doimiy aloqada bo'lish orqali oshirilishi mumkin. Qulayliklar taqdim etish, onlayn xarid qilish imkoniyatini berish va yetkazib berish xizmatlari kabi qulayliklar ham bozorlarda yuqori talablarni tushunishga yordam beradi.
Yangi bozorlar ochish esa korxonalarning yangi xaridorlar jalb etishda muhim ahamiyatga ega bo'lgan yangi yo'nalishlarni aniqlashda yordam beradi. Shuningdek, marketing strategiyalarini rivojlantirish ham korxonalarning sifatli mahsulot va xizmatlarini ko'rsatishda muhim ahamiyatga ega bo'lgan reklama va reklam kampaniyalari orqali bozorlarda taniniqlikni oshirishga yordam beradi. Bularning barchasi bozor rivojlanishi va korxona taraqqiyotini oshirish uchun juda muhimdir. Bozor iqtisodiyoti, korxonalarning mahsulotlarini va xizmatlarini sifatliroq qilish, yangi xaridorlar jalb etish, reklama va reklam kampaniyalari orqali taniniqlikni oshirish va qulayliklar taqdim etish kabi yordamchi asoslarga asoslangan holda, bozor rivojlanishini va korxona taraqqiyotini oshirish maqsadida yoritiladi.