305
-Yangilikni yaratishda investisiyalash yoki xarid qilish tơğrisida qaror qabul
qilish.
Innovatsiyalar marketingini boshqarish nafaqat sotishlarni kengaytirish,
balki yetkazib berishlar va sotishdan keyingi xizmatlarni ta‘minlashdan ham
iboratdir. Ko‘pincha bozordagi muvaffaqiyat xuddi mahsulotning foydalanish
sifatlari va unga sotishdan keyingi xizmat ko‘rsatishni tashkil qilishga bog‘liq.
Texnologik
rivojlanishni
notekisligi,
turkumlashtirilmagan
bozor
va
mamlakatdagi inflyatsiya shunga olib keladiki, narxlarning raqobati xuddi
shunday mahsulotga narxlarni o‘sishining har xil darajasida o‘z aksini topadi.
Bu bozor patologiyasini taraqqiy etishi uchung keng imkoniyatlarni yaratadi.
Yangi tovarlarni sotishlar va bozorni qo‘lga kiritishni boshqarish uchun
matematik modellashtirish, noaniqlikni hisobga olishbilan rejalashtirish, vaziyatli
tahlilni qo‘llash maqsadga muvofiqdir. Ekspertli baholash, apriorli ranjirovkalash
usullari, Delfi usuli eng keng qo‘llanadiganlardan bo‘ladilar. Bunda har xil
omillarni balli baholash va o‘rinli salmoq katta rol o‘ynaydilar.
Har xil omillar ahamiyatini ekspertli baholash alohida aniq tovar uchun
bozordagi vaziyatni balli tizim yordamida baholash va vaziyatni tahlil qilishga
imkon beradi.
Operativ marketing bundan keyin ham rivojlanadi, variantli tahlilga
asoslanadi, bozhor muhiti, talab, raqiblar, mijozlar haqidagi muntazam
axborotlarni yig‘ish bilan shug‘ullanadi, sotishlar sohasidagi maqsadlarni
belgilaydi. Bular sotishlar hajmini ko‘paytirish, bozor ulushini kengaytirish
maqsadida qilinadi.
Marketing xizmatlari sotishlar tarmog‘ini shakllantirish, reklama
kompaniyasi, ko‘rgazmalar, sinovli, imtiyozli va to‘g‘ridan to‘g‘ri sotishlarni
tashkil qilish, sevisli va kafolatli xizmat ko‘rsatishni yaratish bilan
shug‘ullanadi.
Marketing xizmatlari marketing xarajatlari va daromadlarini baholashga
alohida e‘tiborni qaratadi. Xarajatlarni baholash uchun ishlab chiqarish va
sotishlarning doimiy va o‘zgaruvchan xarajatlarini tahlil qilish, daromadlar
306
bo‘yicha narxning o‘zgaruvchanligini belgilash, raqiblarning narx siyosatini
o‘rganish zarur. Mahsulotni bozor tomon harakatlantirish (reklama, jamoatchilik
bilan aloqa, sotishni rag‘batlantirish va h.k.) xarajatlari, hamda sotishdan keyingi
va servis xizmatini ko‘rsatishning qiymati baholanadi. Marketingdan
daromadlarni baholash quvvatlarni muvofiq yuklanishi maqsadga muvofiq ishlab
chiqarish dasturlari va sotishlar hajmini talab, mahsulotning ta‘riflari va turlari
o‘zgarishiga ko‘ra bashoratlashni hisobga olinishiga ega muqobil
yondoshishlarni hisobga olish bilan o‘tkazilishi kerak.
Dostları ilə paylaş: