Toshkent moliya instituti “ijtimoiy fanlar” kafedrasi

O’zbekistonda korxonalar faoliyati hamda iqtisodiy o’sish ko’rsatkichlari

2.Qishloq xo‘jaligidagi islohotlar, sanoat, avtomobilsozlik sohasining rivojlanishi.

Qishloq xo’jaliki sohasidagi islohotlar

• Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 1990-yili O‘zbekistonga 454,8 ming tonna un, 183,9 ming tonna kartoshka, 1 mln 401 ming tonna sut mahsulotlari va shu kabilarni qo‘shni respublikalardan olib kelishga majbur bo‘lingan.
• Mustaqillik yillarida paxta ekiladigan maydonlar qisqartirilib, donli ekinlar maydoni kengaytirildi. Umumiy ekin maydonlarida donli ekinlar salmog‘i 1991-yilda 18,8 foizni tashkil etgan bo‘lsa, 2000-yilda 42 foizga o‘sdi.
• Agrar islohotlarga ustuvorlik berildi. Chunki, dastlabki davrda respublika aholisining 62 foizi qishloqda yashardi, qishloq xo’jaligida YaIMning 30 foizi, mamlakat valuta tushumlarining 55 foizi shakllanardi.
• Islohot yillarida odamlarga shaxsiy tomorqa uchun qo‘shim- cha ravishda 550 ming gektar sug‘oriladigan yer ajratildi va shaxsiy tomorqa uchun berilgan yer maydoni 700 ming gektarga yetdi, 9 milliondan ortiq odam ana shu yer hosilidan foydalanmoqda.

Qishloq xo’jaligi

• Respublikamizda don mustaqilligiga erishish, shakar va boshqa oziq-ovqat mahsulotlari tayyoriash yo‘li izchillik bilan amalga oshi­rildi. Agar 1991-yilda mamlakatimizda 1,9 mln tonna don tayyorlagan bo‘lsa, 2012-yilda 7,5 mln tonna don yetishtirildi. 2014-yilda 8 mln 50 ming tonnalik g‘alla xirmoni tayyorlandi.
• Chorvachilik sohasini rivojlantirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1993 yil 15 martdagi «Respublika chorvachiligida iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish chora – tadbirlari to‘g‘risida»gi, 1994 yil 23 fevralda «CHorvachilikda iqtisodiy islohotlarni takomillashtirish hamda dehqon (fermer) xo’jaliklari va xususiylashtirilgan fermalar manfaatlarini himoya qilish choralari to‘g‘risida»da qarorlari muhim ahamiyat kasb etdi.
• Agar 2001 yilda respublikada faoliyat ko‘rsatayotgan fermer xo‘jaliklarining soni 55445 birlikdan iborat bo‘lgan bo‘lsa, 2006 yilga kelib 189235 birlikka etgan, yoki 3,4 baravar oshgan.
• Prezidentning 2015 yil 29 dekabrdagi “2016-2020 yillar davrida qishloq xo‘jaligini qayta shakllantirish va rivojlantirish chora tidbirlari to‘g‘risida”gi qarori bu boradagi muhim dastur ul- amaldir. Chunki, bu hujjatda tuproq unumdorligi nisbatan past, suv ta’minoti og‘ir, kam rentabelli ekin maydonlariga paxta va g‘alla o‘rniga meva sabzavot, kartoshka, moyli, ozuqabop ekinlar ekish vazifasi belgilab berildi.