Toshkent moliya instituti iqtisodiyot fakulteti

Korxona (muassasa, tashkilot) rahbari___________________ ________
(F.I.O) (imzo)
7–8–mavzu. Korxona (tashkilot)ning moliyaviy holati va rentabelligini o`rganish va tahlil qilish



Korxona (muassasa, tashkilot) rahbari___________________ ________
(F.I.O) (imzo)
7–8–mavzu. Korxona (tashkilot)ning moliyaviy holati va rentabelligini o`rganish va tahlil qilish


Korxona (muassasa, tashkilot) rahbari___________________ ________
(F.I.O) (imzo)
9–10–mavzu. Korxona (tashkilot)ning iqtisodiy rivojlanish ko`rsatkichlari va ularni baholash va prognoz ko`rsatkichlarini o`rganish va tahlil qilish
Mamlakatda ichki narxlar barqarorligi ta'minlanishi makroiqtisodiy va ijtimoiy barqarorlikning kafolati bo'lib, iqtisodiy islohotlarni jadallashtirish va rivojlantirishdasturlarini muvaffaqiyatli amalga oshirishda zaruriy sharoit hisoblanadi. Bank likvidligi muayyan muddat yoki kelgusi davr uchun baholanadi. Bunda likvidlik zaxira nuqtai nazaridan juda tor yondashuv deb baholanadi. Likvidlikni oqim sifatida ko`rib chiqish jarayonida kamroq likvidlikka ega aktivlarni ko`proq likvidlikka ega bo`lgan aktivlarga aylanishini ta`minlash imkoniyatlariga, shuningdek qo`shimcha mablag`larni jalb qilishga alohida e`tibor beriladi.
Shunday qilib, likvidlikni oqim sifatida baholash emas, balki likvidlikni prognoz sifatida baholash ham muhim ahamiyatga egadir. O`zining lahzali likvidligini ta`minlash uchun etarli likvid aktivlari zaxiralariga ega bo`lgan bank vaqt o`tishi bilan, ya`ni majburiyat oqimlarini likvid aktivlarga joylashtirilgan qo`yilmalar transformatsiya oqimidan ortib ketishi oqibatida o`z likvidligini yo`qotishi mumkin.
Likvidlik prognozini baholash muammoli masala hisoblanadi, chunki u bankning aktiv operatsiyalari havf–xatarini baholash bilan bog‟liq. O`zbekiston amaliyotida bu maqsad uchun O`zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan chiqarilgan bank nazorati bo‟yicha me`yoriy hujjatlariga asosan tijorat banklari tomonidan hisoblanadigan iqtisodiy me`yorlar xizmat qiladi.
Likvidlik havf–xatari odatda bankning muayyan lahzada naqd pulni ancha yuqori bo`lgan bahoda sotilib olishga yoki o`z aktivlari qiymatini yo`qolishiga majbur qiladigan havf–xatardir. Bunda bank aktivlari tezda va qiymatini yo`qolishiga yo`l qo`ymasdan sotilganida likvid hisoblanadi.
Bank passivlari bank ssudalarini raqobatchi banklar xarid qilayogan stavka bo`yicha sotib olishi mumkin bo`lgan taqdirdagina likvid hisoblanadi. Bank balansining likvidligiga uning aktivlari kabi ta`sir qiladi. Aktivlarning umumiy summasida birinchi toifa likvid mablag`lari qancha ko`p bo`lsa, bankning likvidligi shuncha yuqori bo`ladi.
Turli xorijiy davlatlar tajribasi to‘lov tizimlarining rivojlanishi birinchi navbatda to‘lov vositalari va xizmatlarini kengaytirish natijasida bank operatsion xarajatlarini kamaytirish va xizmatlar samaradorligini oshirishga olib kelishini ko‘rsatmoqda. Shuning bilan birga, bank kartalari orqali onlayn to‘lovlarni keng qo‘llanilishi to‘lovlarni amalga oshirish bilan bog‘liq bank xizmatlarining samaradorligini oshirishga olib keladi.
Xalqaro tajribaga asosan, inflyatsion targetlash rejimiga o'tish quyidagi yo'nalishlar bo'yicha makroiqtisodiy sharoitlar mavjudligini va kompleks chora– tadbirlar amalga oshirilishini talab qiladi:

• 
  pul–kredit siyosatini yuritish, ya'ni transmission mexanizm samaradorligini oshirish;
  
• 
  valyuta bozori faoliyatini yanada liberallashtirish va takomillashtirish;
  
• 
  pul–kredit siyosatining mavjud instrumentlarini takomillashtirish va yangi zamonaviy bozor instrumentlarini joriy etish;
  
• 
  banklararo pul bozori faoliyatining shaffofligini oshirish va rivojlantirish;
  
• 
  makroiqtisodiy prognozlash va tahlil qilish salohiyatini mustahkamlash;
  
• 
  pul–kredit siyosatining pirovard maqsadi va qo'llaniladigan instrumentlar to'g'risida keng jamoatchilikni xabardor qilish maqsadida pul–kredit siyosatining aniqligi va shaffofligini oshirish;
  
• 
  kommunikatsion siyosatni takomillashtirish;
  
• 
  Markaziy bankning institutsional bazasini rivojlantirish;
  
• 
  moliya bozorini, shu jumladan, davlat qimmatli qog'ozlar bozorini rivojlantirish;
  
• 
  makroiqtisodiy siyosatni samarali muvofiqlashtirish;
  
• 
  iqtisodiyotning barcha tarmoqlarida tarkibiy islohotlarni muvaffaqiyatli amalga oshirish.
  

Pul–kredit siyosatini amalga oshirish va rivojlantirish bo'yicha ushbu Kontseptsiya o'z ichiga 2020–2025 yillar uchun mo'ljallangan chora–tadbirlar “yo'l xaritasi”ni qamrab oladi. Mazkur yo'l xaritasini ishlab chiqishda asosiy e'tibor inflyatsion targetlashning mexanizm va tamoyillarini o'rta muddatli istiqbolda samarali joriy qilish uchun zaruriy shart–sharoitlarni yaratish bo'yicha choralarni amalga oshirishga qaratildi. Likvidlik prognozini baholash muammoli masala hisoblanadi, chunki u bankning aktiv operatsiyalari havf–xatarini baholash bilan bog‟liq.