Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Sof aktivlardan foydalanish samaradorligining tahlili 
Ko‗rsatkichlar 
Hisobot 
shakli 
O‗tgan yil 
Hisobot 
yili 
Farqi (+,-) 
O‗sishi, 
% 
A 
B 
1 
2 
3 
4 
1. 
Sof 
aktivlarning 
o‗rtacha yillik qiymati, 
ming so‗m 
1-shakl 
7 745 794 
466 
10 124 233 
076 
+2 378 
438 610 
+130,7 
2. Sotishdan sof tushum, 
ming so‗m 
2-shakl 
3 362 
225 550 
5 180 801 
340 
+1 818 
575 790 
+154,1 
3. Sof foyda, ming so‗m 
2-shakl 
507 693 607 
974 038 
284 
+466 344 
677 
+191,2 
4. 
Sof 
aktivlarning 
aylanuvchanligi (2/1) 
* 
0,434 
0,511 
+0,077 
117,7 
5. 
Sof 
aktivlarning 
aylanish 
davri, 
kun 
(360/Ksa) 
* 
829,4 
704,5 
+124,9 
84,9 
6. 
Sof 
aktivlar 
rentabelligi, % (3/1*100) 
* 
6,5 
9,6 
+3,1 
147,7 
Aksionerlik jamiyatida sof aktivlarning samaradorligi o‗tgan yilga nisbatan 
bir qadar yaxshilangan. Jumladan sof aktivlarning har bir so‗miga to‗g‗ri keladigan 
sof tushum summasi 0.434 tiyindan, 0.511 tiyinga ortgan. Bu o‗zgarish asosan sof 
tushumning o‗tgan yilga nisbatan 1 818 575 790 ming so‗mga ortishi tufayli ro‗y 
bergan. Sof aktivlarning aylanish davri 829.4 kundan 704.5 kunga qisqargan. 
Aylanish davri 84.9 kunga tezlashgan. Bu yil taqvimi bo‗yicha bir chorakka 

---

512 
tezlashish demakdir. Sof aktivlarning rentabelligi mos ravishda o‗tgan yilda 6.5 
%ni, joriy yilda 9.6 %ni tashkil qilmoqda. Rentabellikning o‗tgan yilga nisbatan 
o‗zgarishi 3.1 %ga ortgan. 
Sof aktivlar tahlili, ularning samaradorligi baholash amaliyoti xorij 
tajribasidan kirib kelgan ko‗rsatkich hisoblanadi. Bu ko‗rsatkich korxona to‗lovga 
qobilligini baholashning umumiy ifodasi ham hisoblanadi. U aktivlarning 
majburiyatlardan ortgan summasini aniqlash orqali sof kapitalni shakllantirish 
strategiyasini ham belgilab olish mumkin. 
Zanjirli bog‗lanish usulida xususiy kapital samaradorligi, rentabelligini omilli 
tahlilini amalga oshirish mumkin va bu jarayon ichki imkoniyatlarni aniq va to‗g‗ri 
baholash imkonini beradi. 
14.9-jadval