Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

3. Chuqurlashtirilgan iqtisodiy tahlil. 
Chuqurlashtirilgan iqtisodiy 
tahlilning asosiy vazifasi – qaysi mahsulot turlari, qaysi xarajat turlari, qaysi 
javobgarlik markazlari tufayli o‗zgarishlar yuzaga kelganligini va bu borada 
rahbarlar qanday yo‗l tutishi lozimligiga qaratilgan. 
Chuqurlashtirilgan iqtisodiy tahlilning asosiy 
maqsadi
– xo‗jalik yurituvchi 
subyektining joriy davrdagi natijalarini, ularning kelgusidagi kutilishlarini, 
moliyaviy holatini keng qamrovli tavsiflashga, baholashga qaratilgan. 
Chuqurlashtirilgan iqtisodiy tahlilning asosiy jihatlari quyidagilarga 
qaratilgan: 
- xo‗jalik subyektining iqtisodiy va moliyaviy holatini baholash; 

---

108 
- xo‗jalik subyektining iqtisodiy salohiyatini baholash va tahlil etish;
- mulkiy holatini baholash (analitik balansni tuzish, balansning vertikal 
tahlili, balansning gorizontal tahlili, mulkiy holatdagi sifat o‗zgarishlari tahlili);
- moliyaviy holatni baholash (likvidlik va to‗lovga layoqatlilikni baholash, 
moliyaviy barqarorlikni baholash);
- moliyaviy xo‗jalik faoliyati natijaviyligini baholash (ish aktivligi, foyda va 
rentabellikni baholash, qimmatli qog‗ozlar bozoridagi holatini baholash)ni o‗z 
ichiga oladi. 
Iqtisodiy tahlilni quyidagi bosqichlardan iborat 
algoritmini 
belgilash 
mumkin: 
- tahlil uchun zarur bo‗lgan axborotlarni yig‗ish; 
- axborotlarni qayta ishlash, ko‗rsatkichlarni tanlash va ularni tahliliyligini 
ta‘minlash;
- moliyaviy hisobotlarning gorizontal, vertikal, trend tahlilini o‗tkazish; 
- moliyaviy hisobotlar ko‗rsatkichlari asosida moliyaviy koeffitsiyentlarni 
hisob-kitob qilish, ularning qiyosiy tahlilini qilish, o‗zgarishlarni omilli tahlilini 
amalga oshirish; 
- xo‗jalik subyektining moliyaviy holatini, moliyaviy natijalari, pul 
oqimlarini tahliliy natijalarini chiqarish, ularni yaxshilashning, imkoniyatlarini 
aniqlash;
- iqtisodiy tahlil bo‗yicha yakuniy xulosalarni tayyorlash va amaliy chora-
tadbirlarni belgilash.