Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

2. Majburiyatlar 
5 452 310 192 
14 152 659 989 8 700 349 797 
Uzoq muddatli bank kreditlari va qarzlari 
4 675 490 146 
12 304 013 149 7 628 523 003 
Boshqa majburiyatlar 
14 744 216 
8 878 479 
5 865 737 
Kreditorlik majburiyatlari, jami 
762 075 830 
1 839 768 361 1 077 692 531 
Shu jumladan: 
Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga 
majburiyatlar 
219 818 890 
514 650 184 
294 831 294 
Byudjetga majburiyatlar 
20 798 130 
62 317 043 
41 518 913 
Balans passivi bo„yicha jami 
13 198 104 658 24 276 893 065 
11 078 788 407
 
Korxonaning jami aktivlari davr boshiga nisbatan 11 078 788 407 ming 
so‗mga ortgan. Shundan uzoq muddatli aktivlar 2 373 468 015 ming so‗mga, joriy 
aktivlar hajmi 8 705 320 392 ming so‗mga ortgan. 
Kapital va majburiyatlar hajmi davr boshiga nisbatan mos ravishda 
2 378 438 610 ming so‗m va 8 700 349 797 ming so‗mga ortgan. 
Korxonada jami passivlar tarkibida o‗z mablag‗lari (xususiy kapital) darajasi 
davr boshida 58,6 foizni tashkil etgan bo‗lsa, davr oxiriga kelib 41,7 foizga 
tushgan. Joriy davrdagi ushbu o‗zgarish asosan uzoq muddatli qarz kapitalining 
keskin ravishda ortishi hisobiga ro‗y bergan. 
Korxonaning 
yashovchanligini 
ta‘minlash 
uchun 
korxonalarning 
buxgalteriya balansi va moliyaviy hisobotlarni iqtisodiy jihatdan o‗qish lozim.
Korxonaning moliyaviy holati uning mol-mulki, moliyaviy resurslar bilan 
ta‘minlanganlik darajasi, moliyaviy barqarorligi va to‗lovga layoqati, davlat va 
boshqa xo‗jalik subyektlari oldidagi majburiyatlarini bajarishga qodirligi, 
raqobatbardoshlik va bankrotlik darajasi kabi ko‗rsatkichlar majmuini o‗z ichiga 
oladi. 
Korxonaning moliyaviy holati haqida yanada to‗liq ma‘lumotlar olish uchun 
ularning to‗liq kompleks tahlilini o‗tkazish maqsadga muvofiq.
Moliyaviy holat tahlilining o‗ziga xos xususiyatlarida moliyaviy analitiklar 
quyidagi muhim jihatlarga ahamiyat berishlari lozim: operatson jarayonlarning 
tashkil etilishiga; naqd mablag‗larning harakatiga; boshqaruv maqsadligiga; 

---

310 
tarmoq risklarini baholashga; bozorni; faoliyat ko‗lamini; yuridik maqomini 
o‗rganishga va h.k. 
Moliyaviy holat tahlilini quyidagi ketma ketlikda o‗rganish maqsadga 
muvofiq: 
- buxgalteriya balansini o‗qish, gorizontal, vertikal va trend tahlili;
- buxgalteriya balansi likvidligi va xo‗jalik yurituvchi subyektning to‗lov 
layoqatini tahlili; 
- xo‗jalik subyektining moliyaviy barqarorligini tahlili; 
- moliyaviy holat va uni kelgusidagi o‗zgarishlarini bashoratlash; 
- moliyaviy holat va uni yanada yaxshilashning amaliy chora-tad- 
birlarini ko‗rish. 
Tahlil uchun zarur bo‗lgan ma‘lumotlarni buxgalteriya balansi, unga izohlar, 
qaydlar va tushuntirishlardan olish mumkin. Shuningdek, ichki moliyaviy tahlilni 
keng qamrovli o‗tkazish yuzasidan bosh kitob, hisob registrlaridan va boshqa 
qo‗shimcha manbalardan foydalanish mumkin.