Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Kreditorlik majburiyatlari tarkibi 
 
 
 
Joriy 
majburiyatlar, 
jami 
(satr 
610+630+640+650+ 
660+670+680+690+700+710+720+730+740+7
50+760) 
600 
654 
802 
314 
674 
942 829 
2 0 140 
515 
shu jumladan: joriy kreditorlik qarzlari (satr 
610+ 
630+650+670+680+690+700+710+720+760) 
601 
623 
266 
697 
651 
211 265 
27 276 
076 
shundan: muddati o‗tgan joriy kreditorlik 
qarzlari 
602 
26 935 
189 
18 
671 676 
8 263 
513 
Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga 
qarz (6000) 
610 
139 
361 
433 
132 315 
373 
7 046 
060 
Ajratilgan bo‗linmalarga qarz (6110) 
620 
0 
0 
0 
Sho‗ba va qaram xo‗jalik jamiyatlarga qarz 
(6120) 
630 
91 925 
580 
160 152 
370 
68 226 
790 
Kechiktirilgan daromadlar (6210, 6220, 6230) 
640 
18 722 
179 635 
160 913 
Soliq 
va 
majburiy 
to‗lovlar 
bo‗yicha 
kechiktirilgan majburiyatlar (6240) 
650 
0 
0 
0 
Boshqa kechiktirilgan majburiyatlar (6250, 
6290) 
660 
0 
0 
0 
Olingan bo‗naklar (6300) 
670 
309 
086 
582 
247 864 
791 
-61 221 
791 
Byudjetga to‗lovlar bo‗yicha qarz (6400) 
680 
8 084 
129 
19 
262 500 
6 968 
476 
Sug‗urtalar bo‗yicha qarz (6510) 
690 
0 
0 
0 
Maqsadli davlat jamg‗armalariga to‗lovlar 
bo‗yicha qarz (6520) 
700 
18 646 
984 
25 615 
460 
11 178 
370 
Ta‘sischilarga bo‗lgan qarzlar (6600) 
710 
0 
0 
0 
Mehnatga haq to‗lash bo‗yicha qarz (6700) 
720 
40 920 
696 
43 590 
218 
32 669 
522 
Qisqa muddatli bank kreditlari (6810) 
730 
28 324 
178 
21 397 
333 
-6 926 
845 
Qisqa muddatli qarzlar (6820, 6830, 6840) 
740 
3 192 
717 
2 154 596 
-1 038 
121 
Uzoq muddatli majburiyatlarning joriy qismi 
(6950) 
750 
0 
0 
0 
Boshqa kreditorlik qarzlar (6950 dan tashqari 
6900) 
760 
15 241 
293 
22 
410 553 
7 169 
260 
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining farqi 
-
163 68
0 100 
-182 957 
362 
-19 277 
262 
Qarz balansi 
623 
266 
697
 
651 
211 265
 
27 944 
568 

---

442 
Korxonada hisobot davri oxiriga qarz balansi 651 211 265 ming so‗mga teng 
bo‗lgan. Shundan: 468 253 903 ming so‗mi debitorlik majburiyatlari, 651 211 265 
ming so‗mi kreditorlik majburiyatlaridir. Kreditorlik majburiyatlarining debitorlik 
majburiyatlarining ortgan qismi 182 957 362 ming so‗mni tashkil qilgan. Hisobot 
davri boshiga debitorlik va kreditorlik majburiyatlari orasidagi farq 163 680 100 
ming so‗mni tashkil qilgan. Debitorlik kreditorlik balansi 623 266 697 ming 
so‗mga teng bo‗lgan. Debitorlik va kreditorlik qarzlari balansi davr boshiga 
nisbatan 27 944 568 ming so‗mga ortgan. 
Debitorlik va kreditorlik qarzlari tarkibida muddati o‗tgan, to‗lov muddati 
kelgan va to‗lov muddati o‗tmagan majburiyatlarni alohida tarkiblash lozim. 
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining muddati o‗tgan sifatida tan olish 
tartiblari qonunchilik normalari asosida belgilanadi. 
Korxona va tashkilotlarning moliyaviy ahvolini mustahkamlash, yetkazib 
berilgan mahsulot, bajarilgan ishlar va xizmatlar uchun iste‘molchilarning o‗z 
vaqtida hisob-kitob qilishlarini ta‘minlash, xalq xo‗jaligida to‗lov intizomining 
ahvoli uchun rahbarlarning mas‘uliyatini oshirish maqsadida qabul qilingan ―Xalq 
xo‗jaligida hisob-kitoblar o‗z vaqtida o‗tkazilishi uchun korxona va tashkilotlar 
rahbarlarining mas‘uliyatini oshirish borasidagi chora-tadbirlari to‗g‗risidaˮgi PF-
1154 sonli 1995-yil 12-maydagi Prezident farmonida belgilanishicha, barcha 
mulkchilik shakllaridagi xo‗jalik yurituvchi subyektlarning iste‘molchilar va 
buyurtmachilarga, agar ular yetkazib beriladigan (bajariladigan ishlar, xizmatlar) 
qiymatining kamida 15 foizini oldindan to‗lamasalar, mahsulot jo‗natishi, ishlarni 
bajarishi va xizmatlar ko‗rsatishi ta‘qiqlanishi belgilangan. 
Mazkur farmonga ko‗ra, tovarlar amalda jo‗natilgan, ishlar bajarilgan, 
xizmatlar ko‗rsatilgan kundan boshlab to‗qson kun o‗tgandan keyin, yetkazib 
berilgan tovarlar, ko‗rsatilgan xizmatlar va bajarilgan ishlar uchun mablag‗lar kelib 
tushmaganligi muddati o‗tib ketgan debitorlik qarzi deb hisoblanadi. 
Muddati o‗tib ketgan debitorlik qarzi mavjud bo‗lgan taqdirda barcha 
mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlarning rahbarlariga, shuningdek‚ 

---

443 
mazkur korxonalarning bosh buxgalterlariga intizomiy choralar, hatto jinoiy 
javobgarlikka tortish choralari qo‗llanishi lozimligi qayd etiladi. 
Hukumat qarori bilan muddati uzaytirilgan debitorlik va kreditorlik 
qarzlariga, respublika tashqarisidagi hamda korxona faoliyatiga aloqador 
bo‗lmagan sabablar tufayli vujudga kelgan qarzlar summasi albatta bundan 
mustasno hisoblanadi. 
12.4-jadval