Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Moliyaviy faoliyatdan pul mablag„larini harakati 
 
Boshqa korxonalardan olingan qarz va kreditlar 
420 
Qarz va kreditlarni qoplash (foiz to‗lovisiz) 
430 
Moliyaviy faoliyatdan sof pul mablag‗lari harakati 
040 
Pul va pul ekvivalentlarining sof o‗sishi (kamayishi) 
050 
Pul mablag‗larining davr oxiriga qoldig‗i 
060 
Pul oqimini asosiy faoliyat bo‗yicha ijobiy natijasi moliyaviy salohiyatning 
yaxshiligini ifoda etadi 
13.11-jadval 
Faoliyat turlari bo„yicha pul oqimi 
№ 
Ko„rsatkichlar 
O„tgan yilning 
shu davrida 
Hisobot davrida O„zgarishi (+,-) 
O„sish 
darajasi, 
% 
Summa
, ming 
so„m 
Salmog„i, 
% 
Summa
, ming 
so„m 
Salmog„i, 
% 
Summa
, ming 
so„m 
Salmog„i, 
% 
1 Davr 
boshiga 
pul 
mablag‗lari qoldig‗i 
124.5 
- 
171.9 
- 
2 Pul mablag‗larining jami 
kirimi: 
4 828.0 
100 
6 280.0 
100 
1 452 
- 
130.0 
Shu jumladan faoliyat 
turlari bo‗yicha: 
-asosiy faoliyatdan 
3 062.0 
63.4 
4 821.0 
76.7 
1 759.0 
13.3 
157.4 
-investitsion 
1 260.0 
26.0 
889.0 
14.2 
-370 
-11.8 
175.6 
-moliyaviy 
506.0 
10.6 
570 
9.1 
64 
-1.6 
112.6 
3 Pul mablag‗larining jami 
chiqimi 
4 780.7 
100 
5 983.0 
100 
- 
- 
125.1 
Shu jumladan faoliyat 
turlari bo‗yicha: 
-asosiy faoliyatdan 
2 180.4 
45.6 
3 168.0 
52.9 
987.6 
9.2 
145.3 
-investitsion 
1 767.2 
37.0 
2 256.0 
37.7 
488.8 
-2.3 
127.6 
-moliyaviy 
833.1 
17.4 
559.0 
9.4 
274.1 
-8.9 
67.1 
4 Davr 
oxiriga 
pul 
mablag‗lari qoldig‗i 
171.9 
- 
468.9 
- 
297.0 
273.6 
Korxonada pul oqimini tahlilidan shuni qayd etish lozimki, joriy davrda pul 
oqimining davr boshiga qoldigi 171.6 ming so‗mni, pul mablag‗lari kirimi 

---

480 
(operatsion, investitsion, moliyaviy faoliyatdan) 6 280 ming so‗mni, pul 
mablag‗lari chiqimi 5 983.3 ming so‗mni tashkil etgan. Pul mablag‗larining davr 
oxiriga qoldig‗i 468.9 ming so‗mni tashkil etgan. Pul mablag‗lari kirimi va 
chiqimida asosiy ulushni asosiy faoliyatdan daromad va xarajatlar, investitsion 
faoliyatdan xarajatlar tashkil etgan. 
To‗g‗ri usulda tahlil etishning imkoniyatlari. Buxgalteriya hisobi 
schyotlaridagi ma‘lumotlar asosida pul mablag‗larining kirimi va chiqimini 
hisoblashni nazarda tutadi. Ya‘ni, joriy manbasi buxgalteriya hisobining schyotlar 
rejasidagi axborotlar hisoblanadi. Pul mablag‗lari schyotidagi debet va kredit 
aylanmalari hajmi tahlilning zaruriy manbasi hisoblanadi. 
Barcha schyotlar bo‗yicha debet va kredit aylanmalari hajmi faoliyat turlari 
bo‗yicha qayta tarkiblanadi. 
To‗g‗ri usulda pul mablag‗larini tahlil etish quyidagi savollarga aniq javob 
topish imkonini beradi
70
: 
- joriy faoliyatdan keladigan pul mablag‗larini faoliyat uzluksizligini va 
rejalashtirilgan investitsion faoliyatni ta‘minlashga yetarlimi yoki yetishmasligini 
baholash; 
- moliyaviy faoliyatdan keladigan pul mablag‗larining balanslangan sifatiga 
erishish uchun qancha mablag‗; 
- asosiy, investitsion va moliyaviy faoliyatdan xarajatlar va ularning kelish 
manbalarini korxona bo‗yicha jamlangan holda baholash; 
- pul mablag‗lari kirimi va chiqimining ularning davr oxiriga qoldiq 
summalariga qay darajada ta‘sir etishini baholash; 
- faoliyat turlari bo‗yicha pul mablag‗lari tarkibiga, har bitta faoliyat turi 
bo‗yicha sof pul mablag‗lari sof kirimi (chiqimi)ni baholashga imkon beradi.
Joriy faoliyatdan sof pul mablag‗lari kirimi (chiqimi) ijobiy va salbiy 
holatlari kuzatiladi. 
70
K.R. Subramanyam Financial statement analysis, eleventh edition Published by McGraw-Hill 
Education, 2 Penn Plaza, New York, NY 10121. Copyright © 2014 by

---

481 
Ijobiy holat – korxona faoliyatining va kelgusidagi rivojlanish 
strategiyasining o‗z mablag‗lari hisobiga to‗g‗ri yo‗lga qo‗yilganligidan dalolat 
beradi. Investitsion faoliyatdan pul mablag‗larining salbiy holati uzoq muddatli 
aktivlarga investitsiya kiritish holatlarida kuzatiladi. Bu holat samaradorligi va 
natijaviyligida strategik qarorlar to‗g‗ri belgilangan bo‗lsa, joriy davr bo‗yicha 
xarajatlarni ko‗paytiradi va kelgusi davrlar bo‗yicha pul tushumlarining oshishiga 
olib keluvchi holat sifatida baholanadi. Moliyaviy faoliyatdan pul mablag‗larining 
sof harakatida ijobiy holat korxonaning kengaytirilgan faoliyatini tashqi manbalar 
hisobiga moliyalashtirilayotganligini bildiradi. Yuqoridagilarning aksi salbiy 
holatni ifoda etadi.