Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

Rxk=SF/XK 
 

---

80 
Ushbu ifodani sotuv rentabelligi (SF/ST), aktivlarning aylanuvchanligi 
(ST/A) va aktivlarda xususiy kapitalni jamlanishi (A/XK )ga muvofiq quyidagi 
ko‗rinishga keltirish mumkin:
Rxk=SF/ST*ST/A*A/XK 
 
Bunda: Rxk- xususiy kapital rentabelligi; 
SF-sof foyda; 
ST-sotishdan sof tushum; 
A-oxirgi hisobot sanasiga aktivlar summasi; 
XK-oxirgi hisobot sanasiga xususiy kapital summasi. 
2.46-jadval 
Xususiy kapital rentabelligi va uning o„zgarishiga ta‟sir etuvchi omillar 
tahlili 
 
t
/r 
Ko„rsatkichlar 
O„tgan yil 
Hisobot yili 
1 
Sof foyda 
9000.0 
9900.0 
2 
Sotishdan tushum 
60000.0 
63600.0 
3 
Aktivlar summasi 
120000.0 
126000.0 
4 
Xususiy kapital summasi 
30000.0 
30000.0 
Xususiy kapital rentabelligi hisob-kitobi va uning o‗zgarishiga ta‘sir etuvchi 
birliklarning hisob-kitobini quyidagi jadvalda keltirib o‗tamiz. 2.47-jadval 
Omillar ta‟sirining hisob-kitobi 
Ko„rsat 
kichlar 
Hisob-kitoblar 
Natija 
Ta‟sir 
darajasi 
o‗tgan yili 
Rxk(o‗y)=9000.0/60000.0x60000.0/12
0000.0x120000.0/30000.0 x 100% 
30% 
hisobot yili Rxk(hy)=9900.0/63600.0x63600.0/12
6000.0x126000.0/30000.0 x 100% 
33% 
+3% 
Rentabellik o„zgarishiga ta‟sir etuvchi omillar hisob-kitobi
SF/ST 
ta‘siri 
Rxk(sf)=9900.0/63600.0x60000.0/120
000.0x120000.0/30000.0 x100% 
31.14% 
1.14%
(31.14-30.0) 
ST/A ta‘siri Rxk(a)=9000.0/120000.0x63600.0/12
6000.0x120000.0/30000.0 x 100% 
30,3 % 
0,3 % 
(30,3-30.0) 
A/XK ta‘siri Rxk(a)=9000.0/120000.0x60000.0/12
0000.0x126000.0/30000.0 x 100 % 
31.5% 
1.5 % 
(31.5-30.0) 

---

81 
Demak korxonada xususiy kapital rentabelligi o‗tgan yilga nisbatan +3 
foizga ortgan. Bu o‗zgarish sof foydaning sotishdan tushumdagi salmog‗ining 
o‗zgarishi hisobiga +1.14% ga. (31.14-30.0) aktivlar aylanuvchanligining 
o‗zgarishi hisobiga +0,3 %ga (30,3-30.0), kapitalning tarkibiy o‗zgarishi hisobiga 
+1.5 %ga (31.5-30.0) o‗sishi tufayli ro‗y bergan. Hisob-kitobdagi noaniqliklar +,-
0.4 ga teng.