Toshkent moliya instituti o. Masharipnv Sh. Ilxomov

Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitob muomalalari auditi

Xojalik suhyektlari har doim ham bevosita o‘z kassasidan yoki hisob-kitob schyotidan hisoblashishlami amalga oshira ol- maydi. Bunday hollarda xodimlarga hisobdorlik asosida bo'naklar naqd pullarda heriladi, ular to‘lovlarni amalga oshiradilar. Bular ma'muriy xojalik muomala xarajatlari va xiz- mat safarlari uchun heriladigan bo‘naklardir. Ushbu xojalik muomalalari 4220 - «Xizmat safari uchun berilgan bo'naklar», 4230 - «Umumxojalik xarajatlari uchun berilgan bo'naklar» va 6970 - «Hisobdor shaxslarga to‘lanadigan qarzlar» schyotlarida hisobga olinadi.
«Naqd pulsiz hisob-kitob yo‘li bilan amalga oshirib bo'lmaydigan mayda ma'muriy-xojalik, operatsion va xizmat sa- fari xarajatlari uchun kassadan korxona ishchilariga beriladigan pul bo‘naklari hisobdor summalar deb ataladi.
Hisobdor shaxslar bilan hisoh-kiloblar auditining asosiy vazifalari: hisobdor summalar io‘g‘ri va maqsadli ishlatilganligini tekshirish; xojalik yuritish nuqtayi nazaridan qonunga xilof va maqsadga muvofjq bo'Imagan xarajatlami aniqlash; xizmat sa- farlari bilan bog‘liq xarajatlarni qoplash bo‘yicha belgilangan tartibga rioya qilinishini tekshirish».
Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar auditi mazkur obyekt bo'yicha ichki nazorat va hisob tizimining holatini o‘rganishdan boshlanadi. Ichki nazorat tizimini baholashda aniqlangan. uning kuchli tomonlari (nazorat barcha test qilinadigan yo'nalishlar bo‘yicha amalga oshirilganligi, muomalalar haqqoniyligi. tegishli tarzda ruxsat etilganligi va hisobda aks ettirilganligi), shunindek, kuchsiz tomonlari (hisobdor shaxslar ro'yxati, hisobdor summa- lar beriladigan muddatlar va boshqalaming buyruq bilan tas- diqlanganligi) hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblarni batafsil tekshirishda e'tiborga olinadi. Bu muomalalar ko‘p hollarda yoppasiga tekshiriladi.
Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar auditining vazifalari quyidagilardan iborat (9.2-jadval).
9.2-jadval