Toshkent shahridagi turin politexnika universiteti huzuridagi akademik litsey



Yüklə 1,16 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/29
tarix16.01.2022
ölçüsü1,16 Mb.
#51329
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29
fizika-1-kurs

(I-II-KURS)



Boblar va bo‘lim 

nomi

Jami soatlar taqsimoti

jami

Nazariy

Amaliy

Laboratoriya

ishi

I-kurs. Fizika

1

I.  Kinematika asoslari



12

6

4



2

2

II.  Dinamika asoslari



6

4

2



-

3

III.  Mexanikada  saqlanish 



qonunlari

4

2



2

-

4



IV.  Mexanik 

tebranishlar va to‘lqinlar

8

4

2



2

5

V. 



Statika elementlari

4

2



2

-

6



VI. 

Molekular- 

kinetik nazariya, 

termodinamika asoslari

8

4

2



2

10


7

VII.  Qattiq jismning 

mexanik xossalari

6

2



2

2

8



VIII.  Elektrostatika va 

elektr maydon

6

4

2



-

9

IX. O‘zgarmas tok 



qonunlari

8

4



2

2

10



X.  Yarimo’tkazgichlarda 

elektr toki

6

2

2



11

Takrorlash

2

2

Jami:



68

34

22

12



Jami soatlar taqsimoti

Boblar va bo‘lim  nomi

jami


Nazariy

Amaliy Laboratoriya

ishi

II-kurs. Fizika

1

I.Magnit maydoni



8

4

4



-

2

II.Elektromagnit induksiya hodisasi 



va elektromagnit tebranishlar

16

6



6

4

3



III.  Elektromagit to ‘lqinlar va 

to’lqin optikasi

16

6

6



4

4

IV. Nisbiylik nazariyasi



4

2

2



-

5

V. Kvant fizikasi



6

2

2



2

6

VI.  Atom va yadro fizikasi



12

8

4



-

7

VII.  Elementar zarralar



4

2

2



8

Takrorlash

2

2

Jami:



68

30

26



12

I-II kurs  jami:

136

64

48



24

11


II- KURS 

ASTRONOMIYA 

(34 soat)

O ‘quvchilar o‘quv faoliyati natijalariga qo‘yiladigan talablar:

Osmon  sferasining  modeli,  yulduzlarning  surilma  xaritasi,  yulduzlar  va 

Quyoshning  turli  kenglamalarda  sutkalik  ko‘rinma  aylanishi  aks  ettirilganini 

chizma-plakatlarda,  Oyning  harakati,  fazalari  va  davrlari  (modelda  yoxud 

chizmada),  yulduz va Quyosh vaqtlarini  olchay olishi, vaqt tizimiga doir mahalliy, 

dunyo,  poyas  vaqtlaridan  foydalanadi  hamda  ularning  biridan  ikkinchisiga 

o‘taolishi, kalendarlarni tushunadi;

Yulduzlarning surilma xaritasidan, teleskopdan amaliyotda foydalanadi;

Quyosh  va  planetalar,  Quyosh  fotosferasi,  xromosferasi  va  toji  haqida 

ko‘nikmalarga ega bo‘ladi;

planetalar,  ularning  halqalari  va  yo‘ldoshlarining  kelib  chiqishi  i  haqidagi 

ma’lumotlarni biladi;

Kosmik  apparatlar  tomonidan  olingan  planetalarning  relefi,  turli  spektral 

sinflarga  kiruvchi  yulduzlarning  rangi,  temperaturasi  va  yorqinliklari  to‘g‘risida 

spektrlari aniq ma’lumotlarga ega bo‘ladi;

astronomik kalendarlar va lug‘atlardan kundalik turmushda foydalanadi.

Kirish (1  soat)

Astronomiya  -   osmon  jism lari  haqidagi  fan.  Astronomiya  nimani 

o‘rganadi? Uning rivojlanish tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi.

Koinotning  tuzilishi,  astronomik  hodisa  va  jarayonlar,  olam  tuzilishining 

geosentrik va geliosentrik nazariyalari.  Astronomiya  sohasiga uning  rivojiga katta 

hissa qo‘shgan buyuk olimlar Eratosfen, Aristotel, Ptolemey, Kopernik, Nyuton va 

boshqalar.  Sharq olimlaridan Al-Xorazmiy, Al-Farg‘oniy, Beruniy, Umar Hayyom, 

Nasriddin  Tusiy,  Qozizoda  Rumiy,  Jamshid  Koshiy,  Ulug‘bek  va  boshqa  Sharq 

olimlarining astronomiya rivojiga qo‘shgan buyuk hissalari.

Astronomiyaning  umumta’lim  fanlar  orasida  tutgan  o‘rni,  xalq  xo‘jaligidagi 

ahamiyati.

I BOB. AMALIY ASTRONOMIYA ASOSLARI

(5 soat)


Yoritgichlarning sutkalik ko‘rinm a harakatlari. Yulduz turkum lari.

Quyosh,  Oy  va  planetalarning  ko‘rinma  harakatlari.  Yulduz  turkumlarining 

nomlari:  Katta Ayiq, Andromeda, Tarozi.

Yerning o‘z o‘qi atrofida aylanishiga dalillar*. Fuko mayatnigi.

Yerning  o‘z  o‘qi  atrofida  aylanishini  kuzatishlar  yordamida  isbotlash.  Yer 

aylanish tekisligining o‘zgarmasligi.

Osmon sferasi, uning asosiy nuqta, aylana va chiziqlari.

Dunyo tomonlari, osmon meridian va osmon ekvatori.  Olam o‘qi va qutblari.

Quyoshning yillik ko‘rinma harakati.  Ekliptika.

12



Bahorgi  va  kuzgi  tengkunliklar,  yozgi  va  qishki  quyoshturishi  nuqtalari. 

Zodiak yulduz turkumlari.

Osmon koordinatalari.

Geografik  koordinatalr.  Ekvatorial  koordinatalar  sistemasi:  yoritgichlarning 

to‘g‘ri chqishi, og‘ishi va soat burchagi.

Yulduzlarning  xaritalari.  Yoritgichlarning  surilma  xaritasi  bilan  ishlash. 

Yulduzlarning ko‘rinma yulduz kattaliklari.

Yulduzlarning  osmondagi  o‘rnini  xaritalarda  tasvirlash.  Yoritgichlarning 

ko‘rinma yulduz kattaliklarini Pogson formulasi yordamida aniqlash.

Olam  Qutbining  balandligi  va  joyining  geografik  kenglamasi  orasidagi 

bog‘lanish.

Olam qutbining gorizontdan balandligi  aniqlash va uning  geografik  joyining 

kenglamasiga  tengligini  isbotlash.  Turli  geografik  kenglamalarda  osmon 

sferasining  sutkalik  ko‘rinma  aylanishlari.  Yoritgichlarning  kulminatsiyalari  va 

kulminatsiya  balandliklari.  Astronomik  kuzatishlar  asosida  joining  geografik 

kenglamasini taxminiy aniqlash.

Kuzatuvchi  Yer  ekvatori,  qutblari  va  o‘rta  kengliklarda  bo‘lganda  osmon 

sferasining  sutkalik  ko‘rinma  aylanishi.  Yoritgichlarning  botmaslik  va  chqmaslik 

shartlari.  Yoritgichlarning  yuqori  va  quyi  kulminatsiyalari.  Joyning  geografik 

kenglamasini kuzatishlardan aniqlashning ikki usuli:  qutb yulduzining gorizontdan 

balndligini  o‘lchash;  Quyoshning  tush  paytidagi  balandligi 

va  og‘ishi  orqali 

topish.

V aqtni o‘lchashning asoslari.

Yulduz  sutkasi.  Quyosh  sutkasi  va  vaqti.  Ikki  punkt  orasidagi  vaqtlar  farqi. 

Mahalliy vaqt.  Dunyo va poyas vaqtlari.

Kalendarlar.  Kalendarlarning turlari:  Quyosh,  Oy  va  oy-quyosh  kalendarlari. 

Tropik yil. Kalendar tuzishdagi muammolar.

Oyning harakati, fazalari va davrlari.

Oyning  ko‘rinma  va  haqiqiy  harakatlari,  Oy  fazalari.  Oyning  siderik  va 

sinodik davrlari.

Musulmonlarning  Oy  va  Quyosh  hijriy  taqvim  kalendarlari.  Quyosh  va  Oy 

tutilish.

Musulmonlarning  hijriy-  qamariy  va  hijriy-shamsiy  taqvimlari.  Umar 

Hayyom kalendari.  Quyosh va Oy tutilishi hodisasi.  Tutilish shartlari.

II BOB. QUYOSH SISTEMASINING TUZILISHI VA OSMON 

JISM LARINING HARAKATI 

(5 s o a t)

Quyosh sistemasining tuzilishi.

Quyosh  sistemasining  tuzilishi  to‘g‘risidagi  tasavvurlarning  rivojlanishi. 

Olam  tuzilishi  haqida  Kopernikning  geliosentrik  ta’limoti.  Olam  tuzilish  haqida 

Beruniy tasavvuri.

Quyosh sistemasining masshtabi va a’zolari.  Planetalarning konfiguratsiyalari 

va ko‘rinish shartlari. Planetalarning Quyosh atrofida aylanish davrlari.



13


Quyosh  va  uning  a’zolari:  sayyoralar  va  ularning  yo‘ldoshlari,  asteroidlar, 

kometalar,  meteor jismlar.  Bu  osmon jismlarining  Quyoshdan  uzoqligi.  Ichki  va 

tashqi sayyoralarning ko‘rinish shartlari.  Elongatsiya va kvadratura.  Planetalarning 

siderik va sinodik davrlari.

Sutkalik va sutkalik-gorizontal parallaks.

Quyosh  sistemasi  jismlargacha  bo‘lgan  masofalarni  aniqlash.  Quyosh 

sistemasi jismlarning radiuslarini aniqlash.

Quyosh  sistemasidagi  jismlargacha  bo‘lgan  masofalarni  aniqlashning 

trigonometric va radiolokatsion usullari.  Osmon jismlarigacha bo‘lgan masofalarni 

bilgan holda ularning o‘lchamlarini aniqlash.

Astronomiyada uzunlik o‘lchovi birliklari.

Astronomik birlik, yorug‘lik yili va parsek, kilo va megapersek.

Kepler qonunlari.  Osmon jismlarining massalarini hisoblash.

Keplerning  birinchi  va  ikkinchi  qonunlari.  Keplarning  uchinchi  qonuni  va 

uning Nyuton tomonidan umumlashtirilishi.

Ikki jism masalasi. Kosmik tezliklar.

Birinchi 

va 


ikkinchi 

kosmik 


tezliklar. 

Markaziy 

jism 

atrofida 



harakatlanayotgan  jismlarning  orbitalari  shakllarining  boshlang‘ich  tezlikka 

bog‘liqligi.

TADQIQOT METODLARI 

(3 soat)


Osmonni  elektrom agnit  to‘lqinli  n u rlarda  o‘rganish-keng  to ‘lqinli 

astronomiyaning asosi.

Elektromagnit  to‘lqinlar  shkalasi.  Optik  diapason.  Astrofizik  tekshirish 

usullari:  optik  va  radioastronomiya,  kosmik  observetoriyalar,  radio  va  rentgen 

diapazonlarni kuzatish.

Optik  teleskoplar. 

Teleskoplarning 

asosiy 


xarakteristik 

kattaliklari. 

Radioteleskoplar haqida tushuncha.  Ulug‘bek rasadxonasining “bosh teleskopi”.

Teleskoplarning  turlari:  refraktor  va  reflektor.  Teleskopning  asosiy  qismlari. 

Teleskoplarning  asosiy ko‘satgichlari.  Radioto‘lqinlarni  qabul  qiluvchi  antennalar. 

Radiointerferometrlar.  Ulug‘bek rasadxonasi.  Sekstant.

Nurlanish  qonunlari  va  osmon  jism larining  fizik  tabiatlarini  spektral 

m etodlar yordam ida o‘rganish.

Yoritgichlarning nurlanish qonunlari.  Yoritgichlarning spektri.  Spektral tahlil. 

Spektriga ko‘ra yoritgichlarning temperaturasini aniqlash.  Dopler effekti.

M asalalar yechish.

Kerakli formulalar.  Astronomik hodisalar mohiyatini tushunish.

IV BOB.  QUYOSH SISTEMASI JISM LARINING FIZ IK  TABIATI

(7 soat)


Quyosh  eng  yaqin  yulduz.  Quyosh  haqida  umumiy  m a’lumot.  Quyosh 

fotosferasi va uning tuzilmalari.  Quyosh dog‘lari.

Quyosh ionlashgan gaz  shar.  Quyosh doimiysi va quyosh yorqinligi.  Quyosh 

dog‘lari va mash’allari.  Quyoshning magnit maydon.  Quyosh aktivligi.



14


Quyosh  xromosferasi  va  toji.  Quyoshning  energiya  manbayi.  Quyosh 

aktivligi va uning yerga ta’siri.

Protuberaneslar  va  xromosfera  chaqnashlari.  Quyosh  toji  va  “quyosh 

shamoli”.  Termoyadro  reaktsiyalari:  proton-proton  skill,  uglerod-azot  skill. 

Quyosh  aktivligining  11  yillik  sikli.  Quyosh  aktivligining  Yerdagi  jarayonlarga 

ta’siri.


Yer rusum idagi planetalar. M erkuriy va Venera.

Yer va uning tabiiy yo‘ldoshi- Oy. Mars.

Yer rusumidagi planetalarning asosiy xarakteristikalari. Merkuriy va Venerani 

kosmik  apparatlar  yordamida tadqiq  etish.  Yerning  ichki  va  atmosferasi  tuzilishi. 

Oy-Yerning tabiiy yo‘ldoshi.  Mars relefi. Mars yo‘ldoshlari.

Gigant planetalar, ularning yo‘ldoshlari va halqalari.

Yupiter  va  Saturn.  Saturn  halqasi.  Uran  va  Neptun.  Gigant  sayyoralarning 

yo‘ldoshlari.

Asteroidlar va m itti planetalar.

Tisius-Bode  qonuni.  Asteroidlarning  yirik  vakillari.  Pluton  va  mitti 

sayyoralar.

K om etalar (dumli yulduzlar).

Kometalarning  kimyoviy  tarkibi.  Davriy  kometalar  va  ularning  turlari. 

Kometalar manbai -  Oort bulutlari chorasi.

Quyosh sistemasining kelib chiqishi haqidagi hozirgi zamon qarashlari.

Gaz-chang  bulutlar.  Quyosh  sistemasi  paydo  bo‘lishi  haqida Kant  va Laplas 

gipotezalari.  Shmidt nazariyasi. Akademik Fesenkov qarashlari.

V BOB. YULDUZLAR (5 soat)

Yillik parallaks, yulduzlargacha m asofalarni aniqlash.

Yulduzlarning  o‘lchamlari  va  fizik  parametrlarini  aniqlash.  Yulduzlarning 

rangi va temperaturasi.

Yulduzlarning  parallaktik  siljishi.  Yulduz  interferometrlari.  Yulduzlarning 

radiuslarini o‘lchash. Rang ko‘rsatgichi.  Yulduzlarning tempereturasini aniqlash.

Yulduzlarning absolyut kattaligi va uning yorqinligi bilan bog‘liqligi.

Absolyut  yulduz  kattaligi,  uning  ko‘rinma  yulduz  kattaligi  bilan  bog‘liqligi. 

Yulduzlarning yorqinligi.

Yulduzlarning spektri, spektral sinflari.  Spektral-yorqinlik diagrammasi.

Yulduz  spektrlarining bir-biridan farqi.  Spektral  sinf va temperatura orasidagi 

bog‘lanishi.  Gertsshprung-Ressel diagrammasi.

Fizik qo‘shaloq yulduzlar va ularning turlari.

Vizual qo‘shaloq yulduzlarning turlari:  tutiluvchi va spektral qo‘shaloqlar.

Yulduzlarning  massalarini  Keplerning  umumlashgan  uchinchi  qonunidan 

hisoblash.  Massa-yorqinlik orasidagi bog‘lanish.

Fizik o‘zgaruvchi yulduzlar:  sefeidlar, yangi va o‘ta yangilar.

Sefeidlarning  davrlari  va  yorqinliklari  orasidagi  bog‘lanish.  Eruptiv 

o‘zgaruvchan yulduzlar.  Yangi va o‘tayangi yulduzlar. Ularning qoldiqlari.

Yulduzlarning  evolyutsiyasi.  Oq  m ittilar,  neytron  yulduzlar  va  “qora 

o‘ralar”.



15


Yulduzlar evolutsiyasining  asosiy  bosqichlari.  Oq mittilar, neytron yulduzlar 

va “qora o‘ralar”.

VI BOB. KOINOTNING TUZILISHI VA EVOLYUTSIYASI

(8 soat)


Galaktikamizning tuzilishi, tarkibi va aylanishi.

Yulduzlarning sharsimon va sochma to‘dalari.

Somon  Yo‘li.  Galaktikamizning  tarkibiy  qismi.  Galaktikamizda  Quyoshning 

o‘rni. Hulkar -  sochma yulduz to‘dasi.  Sharsimon yulduz to‘dalari.

Diffuz va chang tum anliklar.

Chang  tumanliklar:  “Ko‘mir  qopi”  va  “Ot  boshi”  tumanliklari.  Gazsimon 

tumanliklar.  Orion tumanligi.  Tumanliklarning spektrlari.

Tashqi  galaktikalar.  G alaktikalarning  sinflari  va  spektrlari.  Noto‘ri, 

elliptik  va  spiral  galaktikalar.  Andromeda  tumanligi  -   tashqi  galaktika. 

Galaktikalarning 

Habbl 

sinflashtirishlari. 



Galaktikalarning 

spektri. 

Galaktikalargacha masofalarni aniqlash.

Radiogalaktikalar  va  kvazarlar.  Radionurlanish  manbalari.  Kvazarlar  -  

Koinotning eng quvvatli va eng uzoq obyektlari.

Koinotning kengayishi. H abbl qonuni.

Koinot rivojlanishi. Relikt nurlanish.  Habbl doimiysi.  “Qizilga siljish”.

G alaktikalarning Koinotda taqsimlanishi.

Mahalliy galaktik to‘dalar.  O‘ta galaktika va metagalaktika.

KOSMONAVTIKA ELEM ENTLARI 

(chuqurlashtirilgan 34 soat)

Kosmonavtika predm eti va uning boshqa fanlar bilan aloqasi.

K.E.  Siolkovskiy -  kosmonavtikaning ilmiy asoschisi.  Kosmonavtika rivojiga 

qo‘shgan  taniqli  olimlar.  Kosmonavtikaning  tabiiy  fanlar  va  matematika  bilan 

bog‘liqligi. Kosmonavtika inson xizmatida.

Raketa harakati qonunlari. Raketaning tortishish kuchi.

Raketa  uchirishning  bosqichlari.  Raketaning  xarakteristik  kattaliklari. 

Xarateristik tezlik va Siolkovskiy soni.

Raketaning strukturasi va konstruktiv xarakteristikasi.

Raketa  qismlari.  Raketaning  kostruktiv  xarakteristikasi.  Siolkovskiyning 

tezlikni  hisoblash  formulasi.  Nisbiy  boshlang‘ich  massa  va  foydali  yuklama 

koeffitsiyenti.

Tortishishning  markaziy  maydonida  harakatlanayotgan  jismning 

orbitalari.

Tortishishning markaziy maydoni. Energiya integrali.  To‘g‘ri chiziqli harakat. 

Keplercha harakat trayektoriyalari.  Elliptik,  parabolik va ginapolik  trayektoriyalar 

bo‘ylab harakat.  Giperbolik trayektoriyalar.

T a’sir sferasi va KA trayektoriyalarini taxminiy hisoblash.



16


Yerning 

ta’sir 


sferasi. 

KA 


trayektoriyalarini 

taxminiy 

aniqlashda 

chetlanishlarni hisobga olish.  Geosentrik va geliosentrik trayektoriyalar.

Yer  sun’iy  yo‘ldoshlarining  orbita  elementlari.  Yer  atmosferasida 

yo‘ldosh orbitasining evolyutsiyasi.

Orbita  tekisligi.  Tugunlar  chizig‘i.  Ekvatorial  va  qutbiy  yo‘ldoshlar.  SY 

orbitasi elementlari.  SY harakatiga Yer atmosferasining qarshiligi.

O rbital manyovrlar.  SY orbita tekisligini burish.

Sun’iy  yo‘ldosh orbitasini  o‘zgartirish:  orbita tekisligini  mahalliy  burish,  SY 

orbitasini “cheksizlik orqali” burish.  SY ni orbitadan tushirish.

Kosmik apparatlarni Oyga uchirish.

KA  ni  Yerga tushirish trayektoriyalari.  Uni  Yerga tushirishning uchastkalari. 

Aerodinamik  sifat.  Oyga  borish  va  qaytish trayektoriyalari.  Oyga uchishda  oraliq 

orbitalardan foydalanish.

Planetalarning  uchish  trayektoriyalari.  KAning  Yer  ta ’sir  sferasi 

ichidagi harakati.

Ichki  va  tashqi  planetalarga  uchish  trayektoriyalari.  Yerning  ta’sir  sferasi 

ichida KA harakatlari.

Gomon  orbitalari  bo‘ylab  uchishlar.  Quyosh  ta’sirida  urishlar.  O‘tish 

orbitasi.  Tashqi va ichki planetalarga gomon orbitalari bo‘yicha uchish.

Kosmik  apparatning  mo‘ljallangan  planeta  ta ’sir  sferasi  ichidagi 

harakati. KA ning planetalar ta’sir sferasiga kirishi va uni mo‘ljallangan planetaga 

yo‘lantirish. Nishoniy masofa.

M asalalar yechish.

Takrorlash.

Qurollanm agan ko‘z bilan kuzatishlar:

1.  Osmonning  sutkalik ko‘rinma aylanishini kuzatish.  Yulduzlar harakatining 

gorizontga nisbatan holatlari.

2.  Kuzgi,  qishki,  bahorgi  va  yozgi  osmonning  yulduz  turkumlari  ravshan 

yulduzlarini surilma xarita yordamida topish.

3.  Joyning  geografik  kenglamasini  qutb  yulduzining  balandligiga  ko‘ra 

taxminan aniqlash. Dunyo tomonlarini belgilsh.

4.  Yulduzlar  ravshanliklarining  farqiga  ko‘ra,  ularning  ko‘rinma  yulduz 

kattaliklarini taxminiy belgilash, ularning rang ko‘rsatgichlarini baholash.

5.  Oy  fazalarini  kuzatish  va  Quyoshga  nisbatan  vaziyatlarini  taxminiy 

belgilash.

Teleskop yordam ida kuzatishlar:

1.  Quyosh  sirti  obyektlarini  (dog‘lar,  mash’allar)  va  Quyoshning  aylanishini 

kuzatish.  Quyosh  dog‘lari  va  mash’allari  sonini  hisoblash.  Quyosh  aktivligini 

belgilash.

2.  Oyning relefini o‘rganish.  Oy kraterlari va tog‘lari.

3.  Venera  fazalari.  Mars,  Yupiter  va  uning  yo‘ldoshlari.  Saturn  va  uning 

halqasini kuzatish.



17


4. 

Qo‘shaloq  yulduzlar,  yulduz  to‘dalari,  Somon yo‘li,  tumanliklar  va tashqi 

Galaktikalar.

ASTRONOMIK KUZATISHLAR 

(AMALIY M A S H G ^L O T L A R )1

1.  Birinchi  (kechgi)  kuzatish.  Olam  qutbini,  yani  Qutb  yulduzini  topish va 

uni  gorizontdan  balandligini  aniqlash.  Yulduzlar  osmoni  va  uning  sutkalik 

ko‘rinma  aylanishi  bilan  tanishish.  Yorug‘  yulduzlarga  ega  yulduz  turkumlarini 

(Katta Ayiq, Kichik Ayiq, Kassiopeya, Ajdaho, Orion va boshq.) topish.

2.  Ikkinchi  (kechgi)  kuzatish.  Qutb  yulduziga  ko‘ra  osmon  ekvatorining 

o‘rnini  taxminiy  belgilash  va  unga  ko‘ra  yulduzlar,  kuzatish  paytida  osmonda 

ko‘rinadigan  planetalar  va  Oyning  ko‘rinma  harakatlarini  aniqlash.  Kuzatish 

o‘tkaziladigan  faslning  vaqtiga  ko‘ra,  ekliptika  aylanasining  o‘rnini  taxminiy 

belgilash.

3.  Uchinchi  (kunduzgi)  kuzatish  (teleskop  obyektivi  oldiga  qo‘yilgan 

diafragm a  va  okulyar  ortiga  qo‘yilgan  qora  filtr  orqali).  Fotosferada  ko‘rish 

mumkin  bo‘lgan  faol  obyektlarni  (mash’allar  va  Quyosh  dog‘lari)  kuzatish.  Oq 

ekranga  tushirilgan  Quyosh  tasvirida  mash’allar  va  dog‘larni  chizilgan  konturlari 

orqali ularning  chiziqli o‘lchamlarini taxminiy belgilash.  (Shuningdek,  internetdan 

olingan  bu  obyektlar  aks  qilgan  Quyoshning  fotografik  rasmlaridan  foydalangan 

holda bajarish)

4.  To‘rtinchi  (kechgi)  kuzatish.  Planetalarning harakatlarini  (oldingi  kechgi 

kuzatish  materiallari  bilan  solishtirgan  holda)  o‘rganish.  Diffuz  (Orion)  va  chang 

(Otboshi,  Kumirqopi)  tumanliklar,  tashqi  galaktikalarni-  Andromeda,  M-51  va 

boshq.)  kuzatish.  Ayni  paytda  kuzatiladigan  planetalarni,  ularning  yirik 

yo‘ldoshlarini  (asosan  Yupiter  va  Saturnning)  kuzatish  va  fizik  tabiatlari  haqida 

kosmik apparatlar yordamida qo‘lga kiritilgan yangi ma’lumotlar bilan tanishtirish.

1(Birinchi  va  ikkinchi  kuzatishlarni  oktabr,  yanvar  yoki  fevral  oylarida 

tashkil  etish;  uchinchi  va  to‘rtinchi  kuzatishlarni  esa  m art-m ay  oylarida 

tashkil etish maqsadga muvofiq)

ASTRONOMIYA FANINING BOSH MAVZULARINI AJRATILGAN 

SOATLAR BO‘YICHA TAQSIM OTI 

(II-KURS)

Bo‘lim va boblar nomi



Jam i soatlar taqsimoti

Jam i


Nazariy

Amaliy va 

nazorat

II-kurs. Astronomiya

Kirish

1

1



1

Amaliy astronomiya asoslari

5

5

2



Quyosh  sistemasining  tuzulishi  va 

osmon jismlarining harakati

5

5

3



Astrofizik tadqiqot metodlari

3

2



1

18


4

Quyosh sistemasi jismlarining fizik 

tabiati

7

7



6

Yulduzlar

5

5

7



Koinotning tuzilishi va evolyutsiyasi

8

8



Jami

34

33



1

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR R O ‘YXATI:

I.  Huquqiy me’yoriy h u jjatlar

1.1.  O‘zbekiston  Respublikasining  1997-yil  29-avgustdagi  “Ta’lim  to‘g‘risida”gi 

Qonuni.

1.2.  O‘zbekiston  Respublikasining  1997-yil  29-avgustdagi  “Kadrlar  tayyorlash 

milliy dasturi to‘g‘risida”gi Qonuni.

1.3.  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  1999-yil  16-avgustdagi 

“O ‘rta  ta’limning  davlat  ta’lim  standartlarini  tasdiqlash  to‘g‘risida”gi  390-sonli 

qarori.


1.4.  O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  2004-yil  21-maydagi  “2004-2009- 

yillarda  maktab  ta’limini  rivojlantirish  Davlat  umummilliy  dasturi  to‘g‘risida”gi 

PF-3431  Farmoni

1.5.  O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim 

vazirligining  2010-yil  1-iyuldagi  “O ‘rta,  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’limi 

muassasalarida  o‘qitiladigan  umumta’lim  fanlari  hamda  oliy  ta’limda  davom 

ettiriladigan  fanlar  dasturlari  uzviyligi  va  uzluksizligini  ta’minlash  to‘g‘risida”  gi 

6/2/4/1-sonli qo‘shma hay’at majlisi qarori.

1.6.  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil  10-dekabrdagi “Chet tillarni 

o‘rganish  tizimini  yanada  takomillashtirish  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”gi  PQ- 

1875-sonli qarori.

1.7.  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  2013  yil  8  maydagi 

“Uzluksiz  ta’lim  tizimining  chet  tillar  bo‘yicha  davlat  ta’lim  standartlarini 

tasdiqlash to‘g‘risida”gi  124-sonli qarori.

1.8.  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  2017-yil  6-apreldagi 

“O ‘rta  ta’lim va  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’limining  davlat  ta’lim  standartlarini 

tasdiqlash to‘g‘risida”gi  187-son qarori.

1.9.  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  2017-yil  15-martdagi 

“O ‘rta ta’lim to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida”gi  140-sonli qarori.

1.10. 


O‘zbekiston  Respublikasi  Xalq  ta’limi  vazirligining  2015-yil  28-iyundagi 

“Umumta’lim  fanlarning  o‘qitilishidagi  uzviylik  va  uzliksizlikni  ta’minlash 

nuqtayi  nazaridan takomillashtirilgan fizika fani yo‘nalishi  bo‘yicha konsepsiyasi” 

4- sonli hay’at qarori.

1.11.  Xalq ta’limi vazirining 2017-yil  3-iyundagi  “O‘rta ta’limning davlat ta’lim 

standartlari  talablari  asosida  takomillashtirilgan  o‘quv  dasturlarini  tasdiqlash  va 

amaliyotga joriy etish to‘g‘risida”gi  190-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan 6-9-sinf 

Fizika fani o‘quv dasturi.

II.  ASOSIY DARSLIK VA O ‘QUV Q O ‘LLANMALAR

2.1. N.Sh.Turdiyev  Fizika 6-sinf.  “Niso poligraf T-2017



19


2.2. N.Sh.Turdiyev  Fizika  6-sinf.  Ixtisoslashtirilgan  davlat  umumiy  o‘rta  ta’lim 

maktablar uchun.  O‘z.M.E.D.I.N.  T-2014

2.3. Л.А.Исаченкова,  И.Э.Слесарь.  Физика.  Учебное  пособие  для  6-класса 

общеобразовательных  учреждений  с  русским  языком  обучения.  Минск 

«Народная света» 2010.

2.4. P. Xabibullayev va boshqalar. Fizika 7-sinf .  O‘z.M.E.D.I.N.  T-2017.

2.5. N.Sh.Turdiyev  Fizika 7-sinf.  Aniq fanlarga ixtisoslashtirilgan davlat umumiy 

o‘rta  ta’lim  maktablar  uchun.  G‘afur  G‘ulom  nomidagi  nashiryot-matbaa  ijodiy 

uyi, T-2012

2.6. P. Xabibullayev va boshqalar. Fizika 8-sinf .  O‘z.M.E.D.I.N.  T-2014.

2.7. N.Sh.Turdiyev  Fizika 8-sinf.  Aniq fanlarga ixtisoslashtirilgan davlat umumiy 

o‘rta  ta’lim  maktablar  uchun.  G‘afur  G‘ulom  nomidagi  nashiryot-matbaa  ijodiy 

uyi, T-2016

2.8. P.  Xabibullayev  va  boshqalar.  Fizika  9-sinf  .  G‘afur  G‘ulom  nomidagi 

nashiryot-matbaa ijodiy uyi, T-2016.

2.9. N.Sh.Turdiyev  Fizika 9-sinf.  Aniq fanlarga ixtisoslashtirilgan davlat umumiy 

o‘rta  ta’lim  maktablar  uchun.  G‘afur  G‘ulom  nomidagi  nashiryot-matbaa  ijodiy 

uyi, T-2016

2.10. 

И.К.Кикоин,  А.К.Кикоин.  Физика.  Урта  мактабнинг  9-синфи  учун 



дарслик.  Тошкент «Укитувчи»  1995.

2.11. 


N.Sh.Turdiyev  va boshqalar.  Fizika 10-sinf .  “Niso poligraf.  T-2017.

2.12. 


G.Ya.Myakishev, B. B.Buxovsev. Fizika.  O‘rta maktabning  10-sinfi uchun 

darslik. -  T.:  O‘qituvchi,  1995.

2.13. 

N.  Sh.Turdiyev  va boshqalar. Fizika 11-sinf .  “Niso poligraf.  T-2018.



2.14. 

Г.Я.Мякишев,  Б.Б.  Буховцев.  Физика.  Урта  мактабнинг  11-синфи 

учун дарслик.  Тошкент «Укитувчи»  1992

2.15. 


Г.Я.Мякишев, Б.Б.  Буховцев.  Физика.  Учебник для  11-класса средней 

школы. Москва «Просвещение»  1993

2.16. 

G.Ya.Myakishev, B. B.Buxovsev. Fizika.  O‘rta maktabning  11-sinfi uchun 



darslik. -  T.:  O‘qituvchi,  1995.

2.17. 


Q.Suyarov  va  boshqalar.  Fizika.  Mexanika  va  mоlekulyar  fizika. 

Akademik litsey talabalari uchun o‘quv qo‘llanma, I kitob.  -  T.:  O‘qituvchi, 2002.

2.18. 

К.Суяров,  А.Хусанов,  Л.Худойбердиев.  Физика.  (Механика  ва 



молекулуар  физика).  Академик лицей  талабалари  учун  укув  кулланма.  1-,  2- 

китоб.  Тошкент  “Укитувчи” 2002 й.

2.19. 

G‘aniyev  A.G.,  Avliyoqulov  A.K.,  Alimardonova  G.A.  “Fizika”  II  qism, 



akademik lisey va kasb-hunar kollejlari uchun darslik. -  T.:  “O ‘qituvchi”, 2013.

2.20.  L.  Xudoyberdiyev,  A.X.  Husanov,  A.  Yunusov,  J.  Usarov.  Fizika. 

Elektrodinamika.  Elektromagnit  tebranishlar.  2-kitob.  Akademik  lisey  va  kasb- 

hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma -T.:  “O‘qtuvchi”, Nashiryot-matbaa ijodiy 

uyi, 2004.

20



2.21.  M.H.O‘lmasova.  Fizika.  Optika,atom va yadro  fizikasi.  Akademik lisey va 

kasb-hunar  kollejlari  uchun  o‘quv  qo‘llanma,  3-kitob.  -T:  Cho‘lpon  nomidagi 

Nashiryot-matbaa ijodiy uyi, 2007.

2.22.  A.No‘monxo‘jayev, 

A.X.Husanov,L.Xudoyberdiyev, 

J.Usarov, 

A.Yunusov.  Fizika.  Optika. Kvant fizikasi. Atom va yadro fizikasi 3-kitob.

2.23.Nurmatov  J.,  Isroilov  M.I.,  Nishonova  M.,  Avliyoqulov  A.K.  “Fizika” 

Laboratoriya  ishlari,  Akademik  lisey  va  kasb-hunar  kollejlari  uchun  -T.: 

“O ‘qituvchi”, 2003.

2.24.Q.Suyarov,  Sh.Usmonov,  J.Usarov,  A.X.  Husanov,  B.  Normatov, 

Fizikadan  laboratoriya  va  namoyishli  tajriba  ishlari: 

Akademik  lisey  va  kasb- 

hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma -T.:  Talqin, 2003.

2.25. No‘monxo‘jayev,  K.A.  Tursunmetov  va  b.  Fizika  I.  -   T.:  “O‘qituvchi”, 

2002.  400 b.

2.26.K.A.  Tursunmetov,  A.  Xudoyberganov  Fizikadan  praktikum.  -   T.: 

“O ‘qituvchi”, 2004.

2.27.  T.M.  Oplachko, K.A.  Tursunmetov.  Fizika I (rus). -  T.:  “Cho‘lpon”, 2006­

2017.


2.28.M.  Mamadazimov.  “Astronomiya”.  -  T.:  “O‘qituvchi”, 2004.

2.29.M.  Mamadazimov.  “Astronomiya”  (Akademik  lisey  va  kasb-hunar 

kollejlari uchun darslik). -  T.:  “O‘qituvchi” (12 nashri), 2014.  264 b.

2.30.В.И.Лукашик.  ^изикдрли  физика.  Савол  ва  масалалар  туплами. 

Г.Гулом номидаги НМИУ.  Т0шшкент-2016

2.31.  A.Rimkevich.  “Fizikadan masalalar to‘plami”  Toshkent  O‘qituvchi  1987-

yil.

2.32.  K.  Tursunmetov.  Fizikani takrorlang.  Toshkent O‘qituvchi 2009-yil.



21


O ’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 

OLIY VA O ’RTA MAXSUS TA’LIM  VAZIRLIGI 

O ’RTA MAXSUS KASB-HUNAR TA’LIM I MARKAZI 

OSHKENT SHAHAR O ’RTA MAXSUS KASB-HUNAR TA’LIM I BOSHQARMASI 

TOSHKENT SHAHRIDAGI TURIN POLITEXNIKA UNIVERSITETI 

HUZURIDAGI AKADEMIK LITSEY

“Tasdiqlayman”

agi gkademik Htsey 




Yüklə 1,16 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   29




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin