SIYDIK YO‟LI Siydik yo‟li (ureter, 146) ning uzunligi 30 sm atrofida bo‘lib, siydik buyrak jomi
pelvis renalis dan qovuqqa o‘tadi. Bu nayni qorin parda faqat old tomondan qoplaydi.
Siydik yo‘li joylashishiga ko‘ra ikki: qorin – pars abdominalis va Chanoq – pars
pelvina qismlaridan iborat. Siydik yo‘li boshlanish qismida, Chanoqqa o‘tish
chegarasida va qovuqqa kirish oldida birmuncha torayadi. Siydik yo‘lining qovuq
devori ichidagi qismiga yashiringan qism pars intramuralis deyiladi.
Siydik yo‘lining qorin qismi orqa tomondan bel muskullariga tegib tursa, old
tomondan erkaklarda moyak arteriya va venasi bilan, ayollarda esa tuxumdon arteriya
va venasi bilan kesishib joylashgan. O‘ng siydik yo‘li qorin bo‘shlig‗ida pastki kavak
venasi, ko‘richak va ko‘tariluvchi chambar ichaklar bilan Yondoshgan. Chap siydik
yo‘li esa aorta va pastga yo‘naluvchi iChakka tegib turadi. Siydik yo‘li Chanoq
bo‘shlig‗ining boshlanishida uning devori bo‘ylab yo‘naladi, so‘ngra devordan
uzoqlashib erkaklarda urug‗ yo‘li bilan kesishadi va qovuqqa boradi. Ayollarda
bachadon, qin yaqinida bachadon arteriyasi bilan kesishib o‘tib, qovuq devoriga
kiradi.
Siydik yo‘lining devori quyidagi uch pardadan tuzilgan, ichki shilliq parda –
tunica mucosa, o‘rta muskul parda – tunica muscularis va tashqi biriktiruvchi
to‘qimali parda – tunica adventitia dan iborat.
QOVUQ Qovuq (siydik pufagi vesica urinaria 146- rasm) kichik Chanoq bo‘shlig‗ida
joylashgan, hajmi 500–700 ml bo‘lib, ichidagi siydik miqdoriga ko‘ra o‘z shaklini
o‘zgartirib turadi. Qovuq pastida qovuq tubining keng qismi – fundus vesicae, Yuqori
toraygan uchi – apex vesicae (cho‘qqisi) va bu ikki qism oralig‗ida qovuq tanasi –
corpus vesicae tafovut qilinadi.
Qovuq devori to‘rtta pardadan tuzilgan:
1.
Ichki shilliq parda – tunica mucosa qovuq bo‘shaganda burmalar hosil
qiladi: siydikka to‘lganda burmalar tortishib yoziladi. Shilliq pardada shilliq
bezchalari va limfa tugunchalari joylashgan.
2.
