Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

T a sh q i u y q u a r t e r i y a s i
(a. carotis externa) umumiy uyqu 
arteriyasidan chiqqandan so‘ng ikki qorinchali muskulning orqa qorinchasidan o‘tib, 
ichki uyqu arteriyasining medial tomonidan Yuqoriga ko‘tariladi va uyqu 
uchburchagi (trigonum caroticum)ga boradi. Bu yerdan ko‘tarilib pastki jag‗ suyagi 
bo‘ynining orqa tomonidan o‘tadi va quloq oldi bezi (glandula parotis) bag‗riga 
kiradi. Bu yerda arteriya o‘zining oxirgi tarmoqlariga bo‘linadi. Tashqi uyqu 
arteriyasining tashqi tomonidan til osti nervi (n. hypoglossus) va Yuz nervi (n. 
facialis) o‘tadi. Ichki tomoni esa Yuqori hiqildoq nervi (n. laryngeus superior) bilan 
kesishadi. Tashqi uyqu arteriyasidan old, orqa va Yuqori tomonlarga boradigan 9 ta 
arteriya tomirlari chiqadi. 
Tashqi uyqu arteriyasining old tarmoqlari:
1. Q a l q o n s i m o n b e z n i n g u s t k i a r t e r i y a s i – a. thyroidea superior 
tashqi uyqu arteriyasining birinchi tarmog‗i bo‘lib, umumiy uyqu arteriyasi 
boshlanish joyining yaqinidan chiqadi va qalqonsimon bezning Yuqori bo‘lagida 
tarqaladi. Qo‘shni arteriya tarmoqlari bilan o‘zaro tutashib (anastomozlashib), yo‘l 
davomida hiqildoqning Yuqori arteriyasi (a. laryngea superior) tarmog‗i chiqadi va n. 
laryngeus bilan birgalikda lig. thyorohyoideum ni teshib o‘tib, hiqildoq muskul 
boylamlarining shilliq qavatini qon bilan ta‘minlaydi. 
2. T i l a r t e r i y a s i (a. lingualis) til osti suyagining katta shoxi oldida 
boshlanib, til muskuli va shilliq pardasiga tarqaladi va boshqa arteriyalar bilan o‘zaro 
tutashadi (anastomozlashadi). Til arteriyasidan til osti so‘lak beziga (a. sublingualis), 
til osti suyagiga (ramus suprahyoideus) va tanglay bodomcha bezi (rami 
glandularis)ga tarqaladi. 
3. Y u z a r t e r i y a s i (a. facialis) pastki jag‗ burchagining damida tashqi uyqu 
arteriyasidan boshlanadi va ikki qorinchali muskulning orqa qorinchasi bilan jag‗ osti 
bezi ostidan o‘tib pastki jag‗ qirrasi orqali Yuzga chiqadi va ko‘tarilib, og‗iz 
burchagiga, so‘ngra burun qanotining Yonboshidan o‘tib, ko‘zning medial 
burchagiga borib, oxirgi tarmoqlarga bo‘linadi. Yuz arteriyasidan tanglayning 
Yuqoriga ko‘tariluvchi arteriyasi (a. palatina ascendens) chiqib, Yumshoq tanglayda 
tarqaladi. Bu yerdan tanglay mo‗rtaklari (r. tonsillaris)ga tarqaladi. Bundan tashqari, 
til osti so‘lak beziga (a. sublingualis); og‗iz bo‘shlig‗i diafragmasi bilan mayda so‘lak 
bezlariga; pastki va Yuqori lablarga (a. labialis inferior et superior) tarmoqlar beradi. 
Yuz arteriyasining oxirgi tarmog‗i a. angularis (burchak arteriyasi) bo‘lib, ko‘z 
medial burchagining oldidan chiqadi va ichki uyqu arteriyasi tarmog‗i (a. 

---

429 
ophtalmica)ning shoxchasi a. dorsalis bilan qo‘shiladi. Yuz arteriyasining hamma 
tarmoqlari ikkinchi (qarama-qarshi) tomondagi shu nomli arteriya tarmoqlari bilan 
keng anastomozlashadi.