Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti "tasdiqlayman"

Foydalanish interfeysi – ishchi stoli va uning elementlari 
Ikki o‘lchamli loyihalash uchun AutoCAD dasturining ishchi stoliga quyidagi asosiy 
uskunalar paneli kiradi, 5- rasm: 
5-rasm 
1. Tushuvchi menyular paneli 
2. Ob’ektlar xususiyatlari paneli – Svoystva
3. Standart menyular paneli – Standartnoe
4. Chizish uskunalari paneli – Cherchenie
5. Tahrirlash uskunalari paneli - Izmenit 
6. Ob’ektlarga bog‘lanish - Ob’ektnaya privyazka 
1
2 
5 
4 
8 
9 
3 
6 
7 

---

10 
7. O‘lcham qo‘yish buyruqlari paneli - Razmer 
8. Muloqotlar oynasi 
9. Holatlar qatori 
Insert jadvali 
 
AutoCAD dasturining ishchi stoli qanday elementlardan tashkil topgan? 
V 
(men bilgan) 
- 
(men bilganga zid) 
+ 
(men uchun yangi) 
? 
(menga tushunarsiz) 
3- mavzu: «Dekart» koordinatalar tizimiga nuqta koordinatalari va kesma 
uzunligini kiritish usullari
 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:
Ekranga nuqta koordinatalari va kesma uzunligini 
kiritish usullarini talabalarga o‘rgatish.
 
 
 
 
Vizual ma’ruza materiallar 
 
Nuqta koordinatalarini kiritishning absolyut koordinatalar usuli. 
Odatda, grafik axborotlarni tasvirlash uchun chizma qog‘ozida format - qog‘oz bichimi 
va unga nisbatan tasvirlar kompanovka qilinadi, ya’ni rejalashtiriladi. Buning uchun, biror nuqta 
yoki to‘g‘ri chiziq tachnch - baza qilib olinadi va unga bog‘langan holda tasvir bajariladi. 
Kompyuterda ham shunday tayanch nuqta yoki to‘g‘ri chiziq tanlab olib, chizmaning qolgan 
elementlari unga nisbatan o‘lchamlarga rioya qilgan holda tasvirlanadi. Tasvirlardagi tayanch 
Talabalarning e`tiborini jalb etish va bilim darajalarini
aniqlash uchun tezkor savollar
-
«Dekart» koordinatalar tizimiga nuqta koordinatalarini kiritishning necha xil 
usulini bilasiz?
-kesma uzunligini qanday kiritiladi?

---

11 
elementlarni «Dekart» koordinatalar tizimidagi «Koordinatalar boshi» yoki «Proektsiyalar o‘qi» - 
deb qarash mumkin. Shuning uchun, tayanch elementlarga, ya’ni «Dekart» koordinatalar tizimida 
uning boshiga nisbatan nuqtani yoki kesmani koordinatalarini kiritishni bilish zarur bo‘ladi. 3- 
mashg‘ulotda nuqta koordinatalari va kesma uzunligini «Dekart» koordinatalar tizimiga kiritishni 
o‘quvchi va talabalarga o‘rgatish mo‘ljallangan. 
Tekislikda ikki yoki fazoda uch o‘lchamli tasvirlarni bajarishda turli koordinatalar tizimini 
va ulardan foydalanishni bilish zarur bo‘ladi. AutoCAD dasturida quyidagi koordinatalar tizimidan: 
dekartik, tsilindrik va sferik koordinatlardan, hamda koordinatalarni kiritishning qutb usullaridan 
foydalanish mumkin. 
Bu usulda Dekart koordinatalar tekisligida nuqtaning X va U koordinatalarni klavishalar 
yordamida, ular orasiga vergul belgisi qo‘yib kiritiladi. Dekart koordinatalar tizimida nuqtaning 
koordinatalari absolyut va nisbiy koordinatalar usulida bevosita kiritiladi. 
Absolyut koordinatalar tizimida nuqtaning koordinatalari ekranning chap quyi burchagida 
joylashgan, koordinatalar boshidan hisoblanadi. Masalan, uzunligi