Toshkent viloyati

2-rasm MC Access dasturini ishga tushirishirilgan holati.

MC Access dasturi ishga tushirilgandan so’ng undan chiqish uchun quyidagi ko’rinishda harakat qilishimiz mumkin bo’ladi.

3-rasm MC Access dasturini ishini yakunlash


Tayanch tushunchalar: VBA (Visual Basic for Applications), Konstruktor rejimi, MS Access.


Aqli hujum uchun savollar.


1. Ma'lumotlar ombori nima?
2. Ma'lumotlar omborining qanday turlari bor? Ularning farqlarini aytib bеring.
3. Ma'lumotlar omborini boshqarish tizimi (MOBT) nima?
4. MOBTning qanday dasturlarini bilasiz?
5. Jadval tuzilmasiga ega MOlarda ustun va satrlar nima dеb ataladi?
6. Maydonlarning xususiyatlarini aytib bеring.
7. MOBT Access boshlanKich darchasining ilovalarini sanab bеring.
8. Surovlar ob'еkti qanday vazifalarni bajaradi?
9. Ma'lumotlarni chop etish uchun kaysi ob'еkt ishlatiladi?
10. Makros dеganda nimani tushunasiz?
11. Microsoft Access dasturi qanday ishga tushiriladi?
12. MOning dastlabki oynasidagi buyruklarning vazifalarini aytib bеring.

Mavzu: Ma’lumotlar omborining turlari, tuzilish va unga relyatsion yondoshish.


Reja:


1. Ma'lumotlar ombori va jamg'armasi haqida tushuncha
2. Ma'lumotlar omborida axborotlarni joylashtirish strukturasi
3. Axborotlar ustida bajariladigan amallar
4. Hisobot tuzish va chop qilish
5. Ma'lumotlar omborini boshqarish sistemalari

MA'LUMOTLAR OMBORI VA JAMG'ARMASI HAQIDA TUSHUNCHA

Deyarli har kuni ma'lum bir turkum ma'lumdolarga duch kelasiz. Agar imkon bo'lsa, ularni to'plab, ma'lum bir turkumga ajratsangiz, uni hayotingizdagi bir kunlik ma'lumotlar ombori sifatida qarasangiz bo'ladi. Ular ma'lum bir vaqt o'tgandan so'ng xotirangizdan ko'tariladi. Lekin, ularni xotira daftaringizga tushirib qo'ysangiz, kelgusida ular asqotishi mumkin.
Shunday qilib, ma'lumotlarni ma'lum bir texnologiya asosida yig'ish, saqlash, qayta ishlash va uzatish muhim muammo, ayni vaqtda dolzarb hisoblanadi. Ma'lumotlarni yig'ishga harakat qilish, ularni ishlash jarayonida yangicha yondashish yangi texnologiyani keltirib chiqardi. Bu texnologiyaning asosini ma'lumotlar omborlari va jamg'armalari tashkil etadi. Ma'lumotlar ombori va jamg'armalaridan foydalanish o'zaro bog'langan ma'lumotlar to'plamiga kirishni, ulardan foydalanishni, ularda ishlashni avtomatlashtiradi, ma'lumotlarni yangilash, keraksizlarini yo'qotishni avtomatlashtirishni taqozo qiladi.
Ma'lumotlar omborini tuzishdan oldin soha tanlanib, shu sohaga oid ma'lumotlar yig'iladi va bog'liqlik o'rnatiladi. Chunki, keyinchalik ulardan turli masalalarni hal etishda foydalanish imkoni bo'lishi kerak. Ma'lumotlar omborini yaratishda ma'lumotlar tipini e'tiborga olish muhim ahamiyatga ega, chunki dasturni ma'lumot olish yoki uni qidirishda o'zgartirish shart bo'lmasligi kerak.
Ma'lumotlar omborining yadrosini ma'lumotlar modeli tashkil qilib, u ma'lumotlar tarkiblari to'plamidan tashkil topadi. Modellarni quyidagi turlarga ajratish mumkin:
1. lyerarxik (chiziqli) model — bu modelda ma'lumotlar daraxtsimon ko'rinishda saqlanadi. Ishlash birligi yozuvdir.
2. To'rli model — bu modelda daraxtsimon bog'lanish bo'lsada, tugunlardagi tarmoqlanishlarda cheklanish yo'q.
3. Relatsion model — bu modelda ma'lumotlar jadval ko'rinishda saqlanadi. Relatsion model quyidagi xossalarga ega:
— jadvalning tarkibi ustunlar tarkibidan aniqlanadi;
— jadval bir xil ma 'lumotli ustunlarga ega emas;
— jadvaldagi satrlar soni chegaralanmagan;
// BOB. Axborollar ombor
— har bir jadval о 'z nomiga ega;
— har bir ustundagi qiymatlar bir xil tipli bo 'ladi.
Jadval ustuni maydon, jadvalning satri esa yozuv deb yuritiladi. Ma'lumotlar omborining relatsion modeli jadvalda keltirilgan.

1 -maydon	2-maydon	……….	n-maydon
1 –yozuv
2-yozuv
……….	………..	…………	…………
m-yozuv

Maydonlar tarkibida yozuvlar bo'ladi. Foydalanuvchi tomonidan jadvaldagi maydon nomi quyidagi shartlar asosida tanlanadi:
— maydon nomlari har xil belgilar — harflar, raqamlar bir nechta maxsus simvollardan tashkil topadi;
— maydon nomi bo 'shliq (probel) belgisidan boshlanmaydi;
— maydon nomi 64 ta belgidan ortiq bo'Imasligi shart;
— har bir maydon о 'z nomiga ega bo'lishi lozim.