Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

TOURISM AND RECREATION IN THE XXI CENTURY: PROBLEMS AND PROSPECTS
3-4 May 2019
22
Baku, Azerbaijan

---

və ekskursiya bürosu, 8 baza və turist mehmanxanası fəaliyyət göstərirdi. 
Azərbaycanda ilk dəfə olaraq 2002-ci ildə Bakı şəhərində xarici ölkələrin turizm şirkətlərinin 
iştirakı ilə Beynəlxalq Turizm Sərgisi təşkil olundu və həmin ildən indiyə kimi hər il Bakıda 
Azərbaycan beynəlxalq Turizm Sərgisi keçirilir. Turizm sahəsi əhəmiyyətli sahə olduğu üçün 
ölkəmizdə “Turizm haqqında” Qanun (1999) qəbul edilmişdir. Bu əlbətdəki Ölkəmizdə turizmin 
inkişafına çox böyük təsir göstərdi. Günü-gündən turizmin inkişafı artır, ona görə də 2011 – ci il 
“Turizm ili” elan edilmişdir. 
Dünya Turizm təşkilatının açıqlamalarına görə 100 milyondan çox insanı əhatə etməklə, dünyada 
ən çox işcinin calışdığı sektor turizm sahəsidir. Turizm sadəcə səyahət və yaxud da istirhaət kimi 
qəbul edilmir, Turizm geniş məna kəsb edən bir sahədir. 
“Health Voyage” turizm şirkəti olaraq biz Azərbaycanda tarixi yerlərə turlar, Qastronomik turlar, 
Tematik ekskursiyalar, toy səyahətləri, Gənclər üçün əyləncəli turlar, Avropaya turlar, Məcarə turlari, 
Eko-turlar, Dəniz kruizləri və s edirik. Məqsədimiz ölkəmizi tanitmaq, əlaqələr yaratmaqdır.
Hal-hazırda dünyanın bir çox ölkələri davamlı turizmin inkişaf praqramının həyata kecirilməsini 
bu və ya digər dərəcədə təmin edir və bu sahədə ekoloji, elmi və mədəni turizmə daha artıq dərəcədə 
önəmlidir. 
Dünyanın bir çox ölkələrində davamlı ekoturizm praqramları həyata keçirilir. Ekoturizm – yerli 
insanların həyat səviyyəsinin və ətraf mühitin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş məhsuliyyətli turizm 
növüdür. Böyük Qafqazın Cənub yamacı Qəbələ, Oğuz və Şəki rayonlarında ekoturizmin inkişaf 
etdirilməsi vacib olan turizm növüdür. Davamlı turizmin idarə olunması üçün Qəbələ, Oğuz və Şəki 
rayonlarında gözəl şərait mövcuddur və belə praqram hazırlamaq olar. 
-
Ekoturistlər üçün qaydaların göstərildiyi bələdçi kitabçalarının hazırlanması. 
-
Ekskursiyalar və biznes planın hazırlanması 
-
Yaz və payız fəsillərində “təbiətdə bir nişanən olsun” devizi altında xüsusi yerlərdə ağac 
tinglərinin əkilməsi. 
Böyük Qafqazın Cənub yamacı Landşaft kompleksində turizmin müxtəlif növlərinin inkişaf 
etdirilməsi üçün əlverişli şərait var. Turizmin aşağıdakı kateqoriyalara bölmək olar. 
Elmi və ya Konqres turizm – bu adından məlum olduğu kimi müxtəlif növ konqreslər, 
yığıncaqlar, elmi və praktiki təlimlər, sərgilər keçirilməsi bu çür turizm növünə aiddir.
Məcarə turizmi – Fiziki cəhətdən ağır, hətta həyat üçün təhlükəli sayılan turizm növü sayılır. 
Böyük Qafqazın Cənub yamacı landşaft kompleksində belə məcarə turizmi inkişaf etdirmək olar.
Kənd turizmi – ən sürətlə inkişaf edən sosial və iqtisadi yönümlü turizmdir. Turizm sahəsində 
təbii mühit, landşaft kompleksləri, sosial və iqtisadi inkişaf, tarixi-mədəni əlaqələr və s. kimi 
komponentlər insanların zövqünü oxşayır, rahatlıq verərək təbiəti sevməyi öyrədir. Kənd turizm 
dedikdə aşağıdakı fikirləri şamil etmək olar: 
-
Şəhər əhalisinin kənd yerlərinə müfəqqəti səfəridir; 
-
Turistlər kəndlərdə gedərkən yerli həyat tərzi ilə tanış olurlar; 
-
Yaşayış müddəti bir neçə gündən tam mövsümü əhatə edə bilir 
Landşaft komplekslərinin ekoturizm qiymətləndirilməsi baxımından elmi-praktiki əhəmiyyət 
kəsb edir. Ekoturizm bitki və heyvanat aləminə ziyan vurulmadan inkişaf etdirilə bilər. Əgər 
düşünülmüş və planlaşdırılmış qaydalar üzrə hərəkət edilərsə əminliklə demək olar ki, ekoturizmin 
ətraf mühitlə bağlı davamlılıq prinsipinin qorunduğu ən etibarlı növüdür.
Biz tərəfdən Qəbələ rayonun ərazisinin müxtəlif hissələrində torpaq kəsim nümunələri 
götürülmüş, ağacların biometrik göstəriciləri öyrənilmiş, onların strukturu və kimyəvi xüsusyyətləri 
təhlil edərək məlumatlar əldə edilir. Cöl tədqiqatın müşahidəsi nəticəsində Böyük Qafqazın Cənub 
yamacının Qəbələ rayonun ərazisində landşaft dəyişiklikləri cüzi də olsa nəzərə carpirdi. Bu ərazilərdə 
turistlər ekoloji təmiz su qaynaqlarından istifadə edə bilərlər. 
Meşə ekosistem xidmətlərinidən istifadə turistlər üçün faydalı ola bilər. Amma ətraf mühitə 
minimal təsir etməklə. Belə ki,
 
Azərbaycanın milli sərvətləri içərisində meşə örtüyünün xüsusi 
əhəmiyyəti vardir. Respublika ərazisinin meşə ilə örtülmə dərəcəsinin 10%-dən aşağı olmasına 
baxmayaraq, meşə ekosistemlərinin ölkənin təbii şəraitinin, mezo və mikroiqlimin, torpaq və su 
ehtiyatlarının formalaşmasında olduqca böyükdür. Uzun illər meşə sərvətlərimizin mühafizəsi, bərpası 
və artırılması sahəsində dövlət sahəsində çox ciddi problemlərin görülməsinə, o cümlədən əhəmiyyətli 
qanunların qəbul olunmasına baxmayaraq bu sahədə görüləsi işlər hələ də çoxdur. 20-25 il əvvəl