Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

3-4 May 2019
274
Baku, Azerbaijan

---

agrotourism is reflected in supreme legislative statements of the country. Agrotourism enlarges the 
additional source of income for the country and the opportunities for selling the products of local 
people. 
Key words-agrotourism farm, tourist business, agrotourism product, social-economic development. 
Aqroturizm ölkə iqtisadiyyatının inkişafının mühüm sahələrindən biridir. Basqa sahələrdən fərqli 
olaraq ,aqroturizm ,iqtisadiyyatın inkişaf istiqaməti kimi bir cox üstünlüklərə malikdir. Aqroturizm 
iqtisadiyyatın ən iri və dinamik sahələrindən biridir.Aqroturizm sferası kənd təsərrüfatı ,təbii 
resurslar,ondan istifadə və turist şəraitinin yaradılmasına yönəldilən sahələrin kompleks təşkili 
sferasıdır.Aqroturizm sahə və ərazi planlaşması kommersiya və sosial inkişaf istiqamətlərinin üzvü 
bağlılığı və idarə edilməsi yolu ilə fəaliyyət göstərir.Aqroturizmin inkişafının tədqiqi yerli resursların 
region şaxələnməsini nəzərə olmaqla, hər bir konkret və ümümi resurslardan səmərəli istifadə yollarını 
əhatə edir. Aqroturizmin məqsəd və resurs potensialı məqsədli proqram və səmərəli istifadə, yollarını 
əhatə edir.Aqroturizmin məqsəd və resurs potensialı məqsədli proqram və səmərəli istifadə,planlaşma 
bölgü və maraqlar üzərində qurulur.Məqsədlər uyğun olaraq ali region əhali və turist marağına uyğun 
təsnifatlaşır.Ali məqsədlərin imkan təsviri modeli ölkə iqtisadiyyatında onun rolunu artırmaq turist 
potensialını genişləndirmək.İxracat potensialını genişləndirmək ixracat potensialını artırmaqdan 
ibarətdir.Aqroturizmə sistem yanaşma metodologiyası turizm məhsulu,turizm gəlirləri və faydalılığı 
ilə aqrar sahələrin və kənd təsərrüfatının qarşılıqlı əlaqəsi multipikasiya səmərəsi nəzərə almaqla 
təsviri və təşkili metodlarına və mexanizmlərini əhatə edir.İlkin növbədə turizmin məqsədi və onun 
inkişafına aqrar resursların imkanları nəzərə alınır.İxtisaslaşma və əmək bölgüsünün aqrar 
potensialları üzərində iqtisadi səmərəsi qiymətləndirilir.Sistem yanaşma məqsəd-resurs və idarə etmə 
metodologiyasına və onların perespektiv proqnoz meyllərin uyğun təşkil olunur. 
Onun yüksək inkişaf tempi iri həcmli valyuta daxil olmaları iqtisadiyyatın müxtəlif sektorlarına 
aktıv təsir gostərir,ayrıca aqroturizm sənayesinin formalaşmasını şərtləndirir.Dünya Ümumi Milli 
Məhsulunun 6%-i dünya investisiyalarının 7%-hər 16 iş yerindən biri,dünya istehlak xərclərinin 11%-i 
bu sahənin payına düşür. Aqroturizm xidmətləri bilavasitə istehlakçılar ücün nəzərdə tutulan son 
məhsuldar və bu baxımdan onların qiymətləri pərakəndə satış qiymətlərdir.Nəzərə alınmalıdır 
ki,turizm xidmətlərinə olan tələbin dayanıqlığı insanların fərdi xüsusiyyətlərindən asılıdır.Məlumdur 
ki, xidmətlərin istehsalı, reallaşdırılması və istehlakının vaxt baxımından üst-üstə düşməsi qiymət və 
tarıflərin mövsümi differensiallaşdırılmasını şərtləndirir.Aqroturizm xidmətləri də istisna deyil, onlara 
olan tələb sirf mövsümi xarakter daşıyır.Aqroturizm xidmətləri daxili və beynəlxalq bazarlarda 
reallaşdırılır. Ona görə də onların keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi və standartlaşma prosesində 
beynəlxalq tələblər nəzərə alınır.Bu həm də ondan irəli gəlir ki, xarıcı turistlər ücün müəyyən edilən 
qiymətlər yerli nəzərdə tutulan qiymətlərdən yüksək olur və sərbəst dönərli valyuta ilə ifadə 
olunur.Aqroturizm sahəsi səhələrarası kompleks kimi istehsal makroiqtisadi bölgü və yerli sahələrlə 
,funksional sahələr arasında təsərrüfat əlaqələri kimi inkişaf etdirilir.Turizmin istehsal kriteriyası 
turizm məhsulunun keyfiyyətli xidmət sferasını təmin etmək qarşıda durur. 
Aqroturizm iqtisadi konteksdə yeri və onun rolu bu sahənin makrosəviiəli səmərəsini ifadə 
edir.Aqroturizm sahələrarası kompleks,differensiallaşmış və sosial-məişət infrastrukturu funksiyası 
rolunu oynayır.Aqroturizm istehsal, və qeyri- istehsal funksiyasını formalaşdırır. Aqroturizm təsərrüfat 
prosesi kimi maddi-texniki baza, iş qüvvəsi və onlardan istifadənin müxtəlif variantlarını özündə əks 
etdirir . Aqroturizm sferası rentabellik, mənfəət və sosial effekt kimi meyarlar məcmu və onların 
kombinasiyası ilə qiymətləndirilir.Aqroturizm potensialının qiymətləndirilməsi onun planlaşması və 
davamlı inkişaf strategiyasını yerləşmə konturunu və əsas istiqamətlərini əsaslandırmağa imkan verir. 
Potensial qiymətləndirmə son səmərə ilə ölçülür. 
Müasir dövr iqtisadiyyatın mühüm sahəsi kimi aqroturizm senayesi müxtəlif ölkələrin iqtisadi və 
sosial inkişafının əsasını təşkil etdiyi artıq sübüt edilmişdir. Məlum olur ki, bu senayenin inkişafı, 
ölkənin iqtisadiyyatı ilə yanaşı elmin və mədəniyyətinin inkişafında da mühüm əhəmiyyətə 
malikdir.Turizm sənayesinin inkişafı xalqların bir-birinə yaxinlaşmasında bir –birlərinin tarixi,adət-
ənənələri ilə tanış olmasına şərait yaratmaqla və son nəticədə xalqlar arasında qarşılıqlı 
anlaşmaya,inama yardım etməklə,hətta ölkələr arasında ümüdünya sülhün bərqərar olmasında və rolu 
boyük ola bilər.Belə ki, aqroturizmə qoyulan sərmayə qısa müddətə öz bəhrəsini verir, qoyulan kapital 
yüksək dövretmə əmsalına malikdir.Aqroturizm cazibədarlığı xidmət sahələrinin durmadan