157
⁄
Olingan natijalarni tayyor mahsulotlar
omboridagi taqsimlangan
mahsulotlarning umumiy hajmi bilan taqqoslaymiz: 179 + 223 + 398 =
800 dona.
Shunday qilib, berilgan ma‘lumotlarni hisobga olgan holda
zavodning tayyor mahsulotlar zahirasini № 1, 2 va 3
taqsimot
omborlariga taqsimlashning taxminiy ulushlari mos ravishda 22%, 28%
va 50% ni tashkil qilar ekan.
Misol № 8.
-
Optimal rejalash masalasi
Masalaning qoʻyilishi.
Vagon deposi uchun prujinali ressor yetkazib
berish buyurtmasining
iqtisodiy maqbul hajmini
Q
ek
aniqlang, bunda
deponing
unga yillik talabi
G
= 2400 donani tashkil qiladi. Bitta
ressorning narxi S
r
= 30 sh.b. buyurtma hajmidan qat‘iy nazar ressorga
bitta buyurtma uchun xarajat
R
miqdori 100 sh.b.ga teng. Bitta ressorni
oʻrta yillik saqlash sarfi S
z
ressor narxining oʻndan bir ulushini tashkil
qiladi: S
r
× 0,1 yoki 3 sh.b.
1.
Uilson formulasiga koʻra hisoblaymiz:
√
√
Shunday qilib, davriy buyurtmalarning optimal oʻlchami 400
ressorni tashkil qiladi: 2400 / 400 = 6, ya‘ni yiliga 6 marotaba, yoki ikki
oyda bir martani tashkil qilmoqda.
2.
Bu hisoblashlarda ressorni ishlab chiqaruvchidan vagon deposiga
yetkazish xarajatlari hisobga olinmagan, shuningdek ressorlarni yetkazib
beruvchi kompaniyaning transport tariflari joʻnatmalar hajmiga bogʻliq:
joʻnatma qancha koʻp boʻlsa, har bir ressorni tashish tarifi shuncha kam
boʻladi.
Kichik partiyali avtomobilli joʻnatmalarda
bitta ressorni yetkazish
tarifi 1 sh.b.ga, kattapartiyali avtotransportli joʻnatmalarda esa — 0,8
158
sh.b.ga teng boʻlsin deb olamiz. Joʻnatmalarning 400 ta ressorli va har
bir ressorning ogʻirligi 15 kg boʻlgan
optimal hajmida, bir partiya
joʻnatma massasi 6 t (400 × 15 kg) gina boʻladi.
Boshqacha
aytganda, joʻnatma kichikpartiyali boʻladi va uni
joʻnatish yuqorida koʻrsatilgan tariflarda 400 sh.b. (400 ressor × 1 sh.b.)
ga tushadi.
Agar buyurtma hajmi kattapartiyali joʻnatmaga (1200 ta ressor yoki
18 t (1200× 15 kg)) mos keladi deb qabul qilinsa, uni tashishda transport
xarajatlaridan kompaniya (1,0 - 0,80) sh.b. × 1200 = 240 sh.b.
iqtisod
qiladi.
Har biri 400 ressordan iborat ikkita buyurtmani tashish talab
qilinmas ekan, buyurtmalarni taqsimlash xarajatlari 100 sh.b. × 2 = 200
sh.b. ga kamayadi va jami iqtisod qilingan mablagʻ 240 + 200 = 440
sh.b.ni tashkil qiladi.
Biroq 800 ressordan iborat ortiqcha zahiralarni
saqlash xarajatlari
toʻrt oy (ya‘ni, 1/3 yil ) mobaynida
sh.b.ni tashkil qiladi,
bu esa iqtisod qilingan mablagʻ miqdoridan 440 sh.b.ga ortiq boʻladi.
Shunday
qilib,
ressorlarning
kichik
Dostları ilə paylaş: