Transport vositalari muhandisligi

Transport fakulteti dekani:
S.Djiyanboyev 
Tuzuvchi:
B.Begmatov
- JizPI, “TVM” kafedrasi dotsenti 
Taqrizchi: 
O.K. Adilov – 
JizPI, “Transport vositalari muhandisligi” kafedrasi dotsenti, 
texnika fanlari nomzodi. 
A. A. Tojiboev
- TDTU, "Xizmat ko‘rsatish texnikasi" kafedrasi dotsenti, 
texnika fanlari nomzodi 
 

---

Transport vositalari konstruksiyasi va hisobi 
3 
 
 
KIRISH 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyev ta`kidlaganidek, 
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda barcha jabhalarda ulkan o‘zgarishlar ro‘y berdi, 
O‘zbekiston dunyo hamjamiyatida o‘z munosib o‘rnini topdi, barcha sohalarda katta 
yutuqlarga erishmoqda. Istiqlol bergan ulkan imkoniyatlardan biri, shubhasiz, 
mamlakatimizda avtomobilsozlik sanoatiga asos solinganidir.
Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasi jahondagi avtomobilsozlik sanoati 
rivojlangan nufuzli davlatlar qatorigakiradi. Sababi, Respublikada chet el firmalari 
bilan hamkorlikda turli xil rusumdagi avtomobillar ishlab chiqaruvchi bir qator 
zamonaviy avtokorxonalar barpo etilib, jahon andozalariga mos keluvchi, asosan 
yo‘lovchilar tashishga, qisman yuklarga mo‘ljallangan avtomobillar o‘z xaridorlariga 
ega bo‘lmoqda. 
Bundan tashqari, kelajakda O‘zbekiston o‘zining xususiy markasiga ega 
bo‘lgan 
vaxorijiy 
avtomobil 
rusumlari 
bilan 
ijobiy 
jihatlari 
orqali 
raqobatlashaoladigan harakat tarkibi tizimini yaratishga bel bog‘lagan. Shu bilan 
birgaxalq xo‘jaligi va shaxsiy foydalanishda bo‘lgan harakat tarkibi ma’lum yo‘l 
masofasini bosib o‘tgach, ularga texnikxizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash jarayoni 
samaradorligini oshirish, ularning ekspluatatsiyaviy va iqtisodiy ko‘rsatkichlarini bir 
maromda ushlab turish ham avtomobilchilar oldida turgan dolzarb vazifalar 
qatorigakiradi. 
Mazkur uslubiy ko‘rsatma 60712500 – Transport vositalari muhandisligi 
(avtomobil transporti) bakalavr ta’lim yo‘nalishi uchun Davlat ta’lim standartiga mos 
ravishda yozilgan. 
Ma’lumki avtomobillarning tuzilishi, ekspluatatsiyasi, ularga texnikxizmat 
ko‘rsatish va joriy ta’mirlash bo‘yicha davlat tilida bir qancha o‘quv darsliklari, 
qo‘llanmalar 
va 
ma’ruza 
matnlari 
yaratilgan 
bo‘lib, 
avtomobillarning 
ekspluatatsiyaviy xususiyatlar nazariyasi bo‘yicha yangi dasturga mos, talabalar 
tushunishi va qabul qilishi yyengil kechadigan mukammal o‘quv darsligi ishlab 
chiqilmagan. 

---

Transport vositalari konstruksiyasi va hisobi 
4 
 
 
Kursni loyihalash amaliyotga yo‘naltirilgan ta'limning eng samarali shakli 
bo‘lib, u talabalar tomonidan ta'lim dasturini ishlab chiqishga va amaliy vazifalarni 
bajarish natijasida ularning kelajakdagi kasbiy faoliyati, umumiy kasbiy va maxsus 
kompetensiyalar kompleksini shakllantirishga yordam beradi. 
Kurs loyihasi, qoida tariqasida, grafik va matnli qismlardan, shuningdek, 
hisobot bilan taqdimotdan iborat bo‘ladi. 
Kurs loyihasini tayyorlash va himoya qilish talabalarning tizimli tafakkurini, 
intellektual ijodiyotini, kasbiy nutqini va o‘z fikrlarini yozma ravishda malakali 
darajada ifodalash qobiliyatini rivojlantiradi. Talabalar tomonidan kurs loyihasini 
mustaqil ravishda amalga oshirish ma'ruza, amaliy va laboratoriya mashg‘ulotlari 
materiallariga, shuningdek, o‘quv faniga va fanlarga tegishli adabiy manbalardan 
olingan materiallarga asoslanishi kerak. Kurs loyihasi ustida ishlash talabalarda 
axborotni mustaqil izlash, tahlil qilish va qayta ishlash qobiliyatini rivojlantiradi. 
Kurs loyihasi ustida ishlash jarayonida talabalar kurs loyihasining bir qismi 
sifatida ishlab chiqilayotgan transport vositasining umumiy sxemasini to‘g‘ri 
bajarishlari, alohida blok, blok yoki tizim uchun dizayn echimlarini ishlab chiqishlari 
qabul qilingan dizayn qarorlarini asoslashlari va kerakli hisob-kitoblarni bajarishlari 
kerak. Kurs loyihasi mustaqil ravishda o‘qituvchi rahbarligida bajarilishi kerak. 
Qabul qilingan qarorlarning yangiligi va o‘ziga xosligi bilan ajralib turishi kerak. 
Barcha ma'lumotlarning to‘g‘riligi uchun javobgarlik birinchi navbatda talabalar - 
kurs loyihasi mualliflari zimmasiga tushadi.