Ülsi:z xāti:n sümäkä tojmas, qï:zsız xāti:n tübäkkä; hasali po‘stak xas po‘stak, o‘ynamoqqa soz po‘stak [Häsälï pöstāk xās pöstāk] ; Pati:r pıšgünčā, külča küjar] ; ašï:q öjnäγän özär, töbї:q öjnäγän tözär . Ular orasida atoqli otlar:
Rejäb tülkïi: qārāvül boldi: xāti:ni: erāvül boldi: ; bāläγä qāγän Bājmi:rzä ; Abdi:jäbbar sendä bir gäp bār ; Xüdā ürγan tüjäni Väsi:l qārä ne qï:lur? Bāzar bārar Sārï:boj, bāti:b barär järi:m āj ; üstӓ Mi:rzaqul bir i:š qї:ldi, jeti:kdi buzi:b kavuš qї:ldi va joy nomlari qatnashgan:
ǯāti:b ǯesäŋ Büxār bār ; Bax(t)li qї:zi:m Baγdādda singari
dialektal paremalar juda
kam uchraydi.
Sifat so‘z turkumi ham maqollar tarkibida kelishiga ko‘ra salmoqli o‘rin tutadi. Bu turkum leksemalari, aksariyat
otlashgan holatda ifodalanib keladi:
epli:ni: olajmi, sepli:ni: olajmi . Bu, odatda, yasalish tartibotida
ot+so‘z yasovchi=sifat hosilasiga ega sifatlardir. Son va ravish
(daraja-miqdor, o‘rin va payt) turkumining maqol, matal va
ibora tarkibida qo‘llanilishi ham juda kam kuzatiladi.
Bilamizki, azal-azaldan diniy tushunchalar, qadriyatlar, irim-sirimlar, e’tiqod va xayolotning inson psixologiyasiga
ta’siri paremalarga ham o‘zining ta’sirini o‘tkazmay qolmagan. Masalan, raqamlarni ilohiylashtirish evaziga son
turkumidagi ayrim so‘zlar asta-sekin aksar maqollarning mazmuniy mundarijasida muqim o‘ringa ega bo‘lib borgan:
ikki, uch, yetti (jetti püštini kujdirmāq, ǯetti: bābani bilgän ǯer, ǯetti ǯürtiŋ γamin ǯer), säkki:z, jüz kabi.
Bir so‘zi asosan fe’lga oid so‘zlarning yasalishida ishtirok etgani uchun o‘z ma’nosida kelgan maqollarda deyarli
kuzatilmaydi. Shu singari,
