5-KEYS: Mavjud vaziyat O’g’itlash, o’simlik oziqlanishini tartibga solishdagi eng muhim tadbirlardan bo’lib, ekinlardan mo’l va sifatli hosil yetishtirishning asosiy omillaridan biri hisoblanadi. Tajribalarda aniqlanishicha, tuproqda oziq moddalarning yetishmasligi natijasida o’simliklar yaxshi rivojlanmaydi, barglari maydalashib, oqish rangga kiradi, mevalari sifatsiz bo’ladi, hosil keskin kamayadi. Masalan, azot yetishmaganida o’simlik sekin o’sadi, barglari capg’ish tus oladi. Kasallikka chidamli bo’lish uchun azotning mos darajada bo’lishi talab etiladi. Biroq ortiqcha azot ham o’simliklar kasllanishi uchun qulay sharoit yaratib berishi mumkin.
Savol: “Ortiqcha azot qo’llash natijasida o’simliklarda kechadigan jarayonlarning salbiy oqibatlarini ko’rsating”
O’qituvchining javobi:
Azotning ortiqchaligi hujayralarning devorlarini yupqalashtiradi va susaytiradi
O’simlik qoplamasining o’ta zich joylashuvi va binobarin, namlikning yuqori darajasi va yorug’likning kuchsizligi.
Azotning ortiqchaligi o’simliklar to’qimalarining yetilishini kechiktiradi, binobarin, infektsiya yuqtirish xatari va rivojlanish xatari kuchayadi.
N:K nisbatining nomutanosibligi hosildorlikka ham, kasallikka chidamlilikka ham ta’sir ko’rsatadi.
6-KEYS: Mavjud vaziyat Mineral o’g’itlar dexqonchilikda keng miqyosda ishlatiladi. Bularning ichida eng xavflisi - amiakli selitra hisoblanadi. U ko’proq sabzavot - poliz ekinlariga ishlatilishi oqibatida ularning tarkibida nisbatan ko’proq uchraydi.
Mutaxassislarning aniqlashicha, nitratlar bakteriyalar hayot faoliyatida havfli hisoblangan nitritlargacha qaytarilishi mumkin. Nitratlar ikkilamchi aminlar bilan reaktsiyaga kirishib, nitrozaminlargacha aylanadi.
Savol: “Poliz ekinlari tarkibidagi nitratlarning nitrazaminlarga o’tishi oqibatida qanday mummolar yuzaga keladi?”
