Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik
Yüklə 39,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Bir stvolli qurollar
— stvolining miqdori bitta bo‘ lgan qurollar, ikki stvolli qurollar — stvolining miqdori ikkita bo‘ lgan qurollar va ko‘p stvolli qurollar — stvolining miqdori uch va undan ortiq bo‘ lgan qurollar. Kalibriga ko‘ra o‘qotar qurollar kichik kalibrli qurollar — kalibri 6,35 mm gacha bo‘ lgan, o ‘rta kalibrli qurollar — kalibri 6,36 mm dan — 9 mm gacha bo‘ lgan qurollar hamda yirik kalibrli — kalibri 9 mm dan yuqori bo‘ lgan qurollarga b о ‘linadi. O‘qotar qurollar qurolda joylashadigan va otishda ishlatiladigan jangovar o‘q-dorilar zaxirasi — zaradining miqdoriga ko‘ra bir zaradli va ko‘p zaradli qurollarga ajratiladi. Bir zaradli qurollar — bir dona o‘q (snaryad) bilan ta’minlanadigan qurollar, ikkinchi o‘qni otish uchun qayta o‘qlash zarur bo‘ladi. Bu kabi o‘qotar qurollarga bir stvolli ov va sport qurollari kiradi. Ko‘p zaradli qurollar — ikki yoki undan ko‘p o‘q (snaryad) bilan ta’minlanadigan qurollar. o‘qotar qurolning ko‘p zaradli bo‘lishi uchun, uning patronlar zaxirasi joylashadigan qismida (masalan, magazinda yoki barabanda) ikkitadan ortiq patron joylashishi yoki ikki va undan ortiq stvollarning mavjudligi kifoya qiladi. Bu kabi qurollarga 47 magazinli qurollar, revolverlar va ikki, uch, to‘rt va hokazo stvolli miltiqlar kiradi. O‘qlanish usuliga ko‘ra qurollar ikki turga — og‘zidan o‘qlanuvchi (shompolli) va orqasidan o‘qlanuvchi qurollarga bo‘linadi. o g‘zidan o‘qlanuvchi (shompolli) qurollar — qurol stvolning oldi tomonidan o‘qlanuvchi qurollar, bunday qurollar hozir juda kam ishlatiladi. Orqasidan o‘qlanuvchi qurollar — qurol stvolning orqa qismidan o‘q- lanuvchi qurollar, zamonaviy qurollarning deyarli barchasi bu turdagi qurol turkumiga kiradi. O‘qotar qurollar otish uchun ishlatiladigan patronlarga ko‘ra yonbosh jang kapsyulli, markaziy jang kapsyulli va halqasimon jang kapsyulli turlarga bo‘linadi. Yonbosh jang kapsyulli qurollar — kapsyuli gilza tubining yonbosh qismida joylashgan patronlar bilan otadigan qurollar, markaziy jang kapsyulli qurollar — kapsyuli gilza tubining markazida joylashgan patronlar bilan otadigan qurollar va halqasimon jang kapsyulli qurollar — kapsyuli gilza tubida aylanma halqa shaklida joylashgan patronlar bilan otadigan qurollar hisoblanadi. O‘qotar qurollar o‘qlanish usuliga ko‘ra noavtomatik, yarim avtomatik va avtomatik qurollarga bo‘linadi. Noavtomatik qurollar — dastlabki o‘qlash, otish va qayta o‘qlash otuvchi tomonidan qo‘lda bajariladigan qurollar, masalan, ov miltiqlari yoki Nagan (Nagant) revolveri. Yarim avtomatik qurollar — dastlabki o‘qlash va otishni otuvchi tomonidan va qayta o‘qlash mexanik tarzda bajariladigan qurollar, masalan «Makarov» konstruksiyali (PM) to‘pponcha. Avtomatik qurollar — dastlabki о ‘qlash va otish birinchi marta otuvchi tomonidan bajariladigan, keyingi o‘qlash, otish va qayta о ‘qlash jarayonlari mexanik tarzda o‘zi bajariladigan qurollar. Avtomatik qurollar o‘z navbatida, quyib yuboruvchi ilmoqni bir marta bosishda bir necha marta otilishni ta’minlovchi xususiy avtomatik (o‘zi otuvchi) va ham donalab, ham uzluksiz otishni ta’minlovchi murakkablashtirilgan avtomatik qurollarga bo‘linadi. O‘qotar qurollar Yüklə 39,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|