Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik
Yüklə 39,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
BBK67.99(5U)94ya73
© O‘zbekiston Respublikasi IIV Akademiyasi, 2013 3 KIRISH O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati va Qonunchilik palatasining qo‘shma majlisida O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti Islom Karimov mamlakatimizning ustuvor rivojlanish yo‘nalishlarini belgilab berdi : « Mamlakatimizni demokratik yangilashning bugungi bosqichdagi eng muhim yo‘nalishlaridan biri bu — qonun ustuvorligi va qonuniylikni mustahkamlash, shaxs huquqi va manfaatlarini ishonchli himoya qilishga qaratilgan sud-huquq tizimini izchil demokratlashtirish va liberallashtirishdan iboratdir. Bir so‘z bilan aytganda, yurtimizda huquqiy davlat asoslarini yanada takomillashtirish va aholining huquqiy ongi va madaniyatini yuksaltirish biz uchun hal qiluvchi vazifa bo‘lib qolmoqda» 1 . Demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyati barpo etish yo‘nalishida, hayotdan jinoyatchilikni umuman siqib chiqarishning prinsipial shartlaridan biri har qanday jinoyatni tez va to‘liq ochish hamda sodir etilgan jinoiy qilmish uchun aybdorga nisbatan qonunda belgilangan jazo choralarining muqarrarligini ta’minlashdir. Ma’lumki, jamiyat hayotidagi ayrim jinoyatlar turli xil o‘qotar qurollar va qurolga o‘xshash buyumlar ishlatib sodir etiladi. Qurol ishlatish esa odamning hayoti va sog‘ligi uchun g‘oyat katta xavf-xatarni vujudga keltiradi. Shu bois o‘qotar qurol va shunga o‘xshash buyumlar ishlatib sodir etilgan jinoyatlarda jinoyatchi shaxsning qilmishi jinoyatni og‘irlashtiruvchi holat deb tushuniladi. Aynan ana shu sabalarga ko‘ra o‘qotar qurollar va jangovar o‘q- dorilarni o‘g‘irlash, qonunga xilof ravishda saqlash, olib yurish, tayyorlash, sotish yoki sotib olish, o‘zlashtirish bilan bog‘liq jinoyatlar ham tez va to‘liq ochilishi zarur. Chunki, ertami-kechmi ushbu qurollar odamning hayoti yoki sog‘lig‘iga qarshi qaratilishi mumkin. Tekshirilayotgan hodisaning mazmun-mohiyati va shart-sharoitlari hamda sabablarini aniqlash jarayonida, ushbu hodisaga aloqador bo‘lgan moddiy obyektlar va ularning izlari, jumladan: o‘qotar qurollar va 1 Каримов И . А . Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси . – Т ., 2010. – Б . 11. 4 qurolga o‘xshash narsalar, jangovar o‘q-dorilar, ularning alohida qismlari, o‘qotar qurol va o‘q-dorilar tayyorlashda ishlatilgan materiallar va asbob-uskunalar, qurollar va jangovar o‘q-dorilarni ishlatish, tayyorlash, o‘zgartirish va saqlash izlarini tadqiq etish muhim ahamiyat kasb etadi. Turli jinoyatlarni ochish va tergov qilishda o‘qotar qurollar va jangovar o‘q-dorilarning ko‘pincha jinoyat sodir etish vosita va qurollari sifatida namoyon bo‘lishini esda tutish lozim. Odamni hayotidan mahrum qilish yoki badanga shikast yetkazish, mulkka zarar yetkazish yoki uni buzish maqsadida shikast yetkazish yoki yondirib yuborish vositasi sifatida jinoyatchilar turli o‘qotar qurollar, ognemyotlar, qurilish-montaj to‘pponchalari va raketnitsalardan ham foydalanadilar. Shuningdek, jinoyatchilar tomonidan o‘qotar qurollar va ularga o‘xshash narsalar qo‘rqitish yoki tahdid qilish vositasi sifatida ham ishlatiladi. Bundan tashqari, o‘qotar qurol unga vakolatli mansabdor shaxs, hukumat vakili va huquqni muhofaza qiluvchi organ xodimi yoki jabrlanuvchi tomonidan qonuniy tarzda qo‘llanilgan taqdirda jinoyatlarni to‘xtatish va ularning oldini olish yoki o‘zini o‘zi himoya qilish vositasi bo‘lishi mumkin. Qurollar va o‘q-dorilarni o‘g‘irlash, buzish, agar ular noqonuniy yo‘l bilan o‘zlashtirilgan yoki topilgan bo‘lsa, jinoyat predmeti, agar ular qonunga xilof ravishda saqlangan, olib sotilgan va tayyorlangan bo‘lsa, muomala qilish taqiqlangan buyumlar bo‘lishi mumkin 1 . Qonunga xilof ravishda tayyorlangan, yasalgan qo‘lbola o‘qotar qurollar va jangovar o‘q-dorilar, yarim tayyor mahsulotlar, tayyor bo‘lmagan mahsulotlar va ularni tayyorlash uchun kerak bo‘ladigan materiallar jinoiy qilmishning mahsulotlari hisoblanishi mumkin. Agar qo‘lbola usulda tayyorlangan o‘qotar qurol va jangovar o‘q-dorilarni jinoiy maqsadda ishlatilgan yoki ishlatishga harakat qilingan bo‘lsa, u holda ushbu qurollar yoki o‘q-dorilarga jinoyat sodir etish yoki jinoyatga tayyorgarlik ko‘rish vositasi sifatida qaraladi. O‘qotar qurollar va jangovar o‘q-dorilarni tayyorlashda ishlatilgan turli asbob-uskunalar, moslama va qurilmalar bir jinoyatni sodir etish hamda ikkinchi jinoyatga tayyorgarlik ko‘rish vositasi deb topiladi. O‘qotar qurol yoki jangovar o‘q-dorilar jinoiy maqsadda ishlatib bo‘linganidan keyin, ularni o‘zgartirish (masalan, o‘g‘irlangan qurolning 1 Qarang: Yüklə 39,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|