Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik
-§. Qo‘l o‘qotar qurollarining tasniflanishi
Yüklə 39,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2-§. Qo‘l o‘qotar qurollarining tasniflanishi
O‘qotar qurollarning juda ko‘p va xilma–xilligi hisobiga, ular turli asoslarga — mo‘ljallangan maqsadi, tuzilish xususiyatlari, yasalish usullari, stvol kanalining tuzilishi, uzunligi, stvollarining miqdori, kalibri, o‘qlarning miqdori, o‘qlanish usuli, ishlatiladigan patronlardagi kapsyullarning joylashishi, qayta o‘qlash usuli va avtomatikasining darajasi, turlari, konstruksiyasi, rusumi va namunalariga ko‘ra tasniflanadi. Ushbu tasniflash asoslarining barchasi o‘qotar qurollarning konstruktiv belgilariga bog‘liqdir. O‘qotar qurolni tasniflashda ayrim asoslar muayyan qurolni ifodalovchi konstruktiv belgilarga tayansa, ayrimlari esa o‘qotar qurolning alohida tugunlari, ko‘pincha qurol stvoli va yopish mexanizmini ifodalovchi konstruktiv belgilarga tayanadi. O‘qotar qurollar mo‘ljallangan maqsadiga ko‘ra jangovar, ov, sport va kriminal qurollarga bo‘linadi. Jangovar o‘qotar qurollar asosan odamni jarohatlash uchun mo‘ljallangan bo‘lib, o‘z navbatida, harbiy, xizmat va fuqarolar qurollariga bo‘linadi. Harbiy qurollar — harbiy qo‘shinlar va harbiylashgan bo‘linmalarda qo‘llash uchun qabul qilingan, harbiy harakatlar va maqsadlar uchun mo‘ljallangan qurollar. Xizmat qurollari — xodimlarga qonuniy ravishda jamiyat, tabiat va turli shakldagi mulklarni jinoiy hamda boshqa tajovuzlardan himoya qilish va asrash kabi o‘z xizmat vazifalarini bajarishlarida qurol olib yurish va saqlash vakolati berilgan tashkilotlar, korxonalar va muassasalarga mo‘ljallangan qurollar. Fuqarolar qurollari — fuqarolarning o‘zini himoya qilish uchun mo‘ljallangan qurollar. Bunday qurollar harbiy va xizmat qurollaridan hajmi, og‘irligi, kalibri va zarar yetkazuvchi kuchi yoki ta’sirining kamligi bilan farqlanadi. Ov qurollari — ovchilik bilan shug‘ullanish uchun mo‘ljallangan qurollar bo‘lib, ularga ov miltiqlari va ov karabinlari kiradi. Sport qurollari — sport musobaqalari, mashq o‘tkazish va nishonga otish uchun, quroldan otishni o‘rgatish hamda signal berish uchun mo‘ljallangan qurollardir. Bu kabi qurollar nishonga otuvchi va mashq vintovkalari, to‘pponcha va revolverlarga ajratiladi. Nishonga otishga mo‘ljallangan sport qurollari mashq uchun mo‘ljallangan sport qurollaridan og‘irroq bo‘ladi. Kriminal qurollar esa — jinoyat sodir etish uchun g‘arazli maqsadlarda jinoyatchilar tomonidan tayyorlangan qurollar. |