TÜrk hematoloji derneğİ hematoloji pratiĞİnde uygulamali kateterizasyon kursu 16 A. Girim yolları
Yüklə 234,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VENÖZ KATETERİZASYON İÇİN GİRİM YOLLARI VE KATETER TİPLERİ Fahri Tercan
- TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU
- SKV yoluna özgü pratik problemler
- Resim 1.
- Hasta hazırlığı ve pozisyonu
- Eksternal juguler ven
- Komplikasyonlar
- Venöz Kateterizasyon İçin Girim Yolları ve Kateter Tipleri
- Anatomi
- Resim 3.
- F. Tercan F. Tercan
|
TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU 16
Santral venöz yol kalbe direkt katılan bir vene kateter yerleş- tirilmesidir. Santral venöz kateterizasyon için temel endikas- yonlar şunlardır: 1. Santral venöz basınç ölçümü 2. Uzun süreli tedavi: haftalar, aylar veya yıllar 3. Yüksek konsantrasyonlu sıvı ve ilaçların verilmesi a. Total parenteral beslenme b. İrritan ilaçlarla kemoterapi c. Yüksek konsantrasyonlu antibiyotik solüsyonları 4. Tekrarlayan kan ve kan ürünleri kullanımı 5. Hemodiyaliz, plazmaferez 6. Tekrarlayan venotomiler 7. Daha önceki yoğun tedavi, cerrahi ve doku hasarına bağlı periferal venöz yolların yokluğu Kateter takılabilecek birkaç santral ven ve bunların her biri için farklı teknikler vardır. Bu venler eksternal juguler ven hariç sıklıkla derinde yerleşirler ve lokalizasyonları görme- den ya da ultrasonografi eşliğinde yapılır. Venöz kateterizasyonda kullanılabilecek venler şunlardır: 1. İnternal juguler ven 2. Eksternal juguler ven 3. Subklaviyan ven 4. Kol venleri (antekübital, sefalik, bazilik) 5. Femoral ven 6. Nadir kullanılan diğer yollar: portal ven, inferior vena kava, hepatik venler, internal mammarian venler, skalp ven- leri, pudendal ven, gonadal venler, inferior epigastrik ven, interkostal venler ve azigos veni. Tablo 1’ de kateterize edilecek venin seçimine etki eden fak- törler ve Tablo 2’ de ise bu yolların avantaj ve dezavantajları özetlenmiştir.
Hasta
Kateterin kalı süresi (kısa, orta ve uzun dönem) Venin istenen amaç için uygunlu u (CVP ölçümü için kateter toraks içinde olmalıdır) Operatör
Tekni e dair bilgi ve pratik deneyim Teknik özellikler Ven kanülasyonundaki ba arı oranı Kateterin santral yerle tirilmesindeki ba arı oranı Komplikasyon oranı De i ik ya gruplarına uygulanabilirlik Ö renme kolaylı ı Kör veya görüntüleme e li inde ponksiyon Mevcut ekipman Uygun cihazların varlı ı Fiyat
Subklavian ven (SKV) geniş çaplı bir vendir (yetişkinlerde 1- 2 cm). Ancak ağır şoktaki hastalarda eksternal juguler ven veya venöz cut-down kulanılması daha güvenilir olabilir. Baş hareketlerinden etkilenmemesi nedeniyle bilinçli hasta- larda ve servikal zedelenme kuşkusu olan travma hastala- rında sıklıkla tercih edilir. Kateterizasyonda başarı oranı yük- sek olmasına rağmen diğer yollara göre ciddi komplikasyon oranı daha yüksektir. Pıhtılaşma bozukluğu olan hastalarda, kazara girilmesi halinde arter kompresyonu zor olduğu için, ponksiyondan kaçınılmalıdır.
SKV supraklaviküler üçgenin alt kısmında yeralır ve koldan gelen kanı boşaltır. İçte sternokleidomastoid kasın arka kena- rı, aşağıda klavikula 1/3 orta kısmı ve dışta trapezius kasının ön yüzü ile sınırlıdır. SKV aksiller venin devamıdır ve 1. kosta alt kenarından başlar. Başlangıçta 1. kostayı geçerken yukarı doğru bir ark oluşturur daha sonra anterior skalen kasın 1. kos- taya yapışma yerini geçerken içe, aşağı ve hafifçe öne doğru yön değiştirir toraksa girdiği yer olan sternoklaviküler eklemin arkasında internal juguler ven ile birleşir. SKV önde tüm seyri boyunca klaviküla tarafından kaplanır. Birinci kostayı geçerken
Başkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi, Radyoloji Anabilim Dalı, Adana, Türkiye 17 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU arterin altında ve önünde uzanır. Arterin altında da klaviküla- nın sternal ucuna kadar çıkan servikal plevra yeralır.
Hasta supin pozisyonda, her iki kol yanda ve venlerin dis- tansiyonunu ve hava embolisini önlemek için yatağın baş tarafı hafif aşağıda olmalıdır. Baş kanülasyon yapılacak tara- fın tersine çevrilir. Solda torasik duktusun olması ve bazen kanulasyon sırasında zarar görme olasılığı nedeniyle sağ taraf tercih edilir.
Kateter takılacak tarafta hastanın yanında durulur ve klavi- kulanın orta noktası ve sternal çentik belirlenir. İğne klavikü- lanın orta noktasının 1 cm altında ve dışında deriye batırılır. İğne horizontal planda tutularak ucu sternal çentiğe doğru olacak şekilde klavikülanın arkasına doğru ilerletilir. İğne ucu klavikülaya değerse geri çekilir ve biraz daha derine gidecek şekilde yönlendirilir. İğne ucu klavikülanın sternal başını geçmemelidir. (resim 1)
Santral ven kateterizasyonunun potansiyel komplikasyon- ları şunlardır. Erken komplikasyonlar 1. Arteriyel ponksiyon 2. Kanama 3. Kardiyak aritmiler 4. Torasik duktus hasarı 5. Komşu sinir hasarı 6. Hava embolisi 7. Kateter embolisi 8. Pnömotoraks Geç komplikasyonlar 1. Ven trombozu, darlık ve oklüzyonları 2. Kardiyak perforasyon ve tamponad 3. Enfeksiyon 4. Hidrotoraks SKV kateterizasyonu sırasında yukardaki komplikasyonların herhangi biri oluşabilir ancak pnömotoraks (% 2-5), nadiren hemotoraks ve şilotoraks diğer yollara göre daha sık görülür. Bazen kateter internal juguler vene veya karşı SKV’e girebilir
İğnenin sürekli klavikülaya dayanması: i. Başlama noktasının doğru olup olmadığı kontrol edilmeli. Tablo 2. Santral venöz kateterizasyonda kullanılan de i ik venöz yolların avantaj ve dezavantajları Avantajları Dezavantajları Kol venleri Girim basit, ven görünür ve palpe edilebilir Yakın vital organ yok Hasta konforu iyi Santral venlere ula mada yetersizlik Yüksek tromboz insidansı Maksimum infüzyon hızı dü ük nternal juguler ven Kateterizasyon basit Santral venlere do rudan katılım Yüksek akım hızı, dü ük tromboz riski Dü ük pnömotoraks riski Hasta konforu az Geç komplikasyon oranında (özellikle enfeksiyon) yükseklik Gö üs duvarında tünel açma daha zor Subklavian ven Hasta konforu daha iyi Dü ük uzun dönem komplikasyonları Giri yolu kıvrımlı Kanulasyon daha zor Akut komplikasyonlar daha sık (pnömotoraks, hemotoraks, sinir hasarı) Femoral ven Yüksek akım hızı, diyaliz için uygun Kolay yerle tirme Enfeksiyon ve tromboz oranı yüksek Obez hastalarda yerle tirme zor
18 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU ii. Toraksa girmemeye dikkat ederek iğne biraz daha posteriyora yönlendirilmeli. iii. İğnenin klavikülanın altından geçmesini kolaylaştır- mak için hafifçe eğilebilir. iv. Omuz altına bir yastık konabilir veya kol hafifçe aşa- ğı doğru çekilebilir. ven bulunamazsa: i. İğne biraz daha yukarı doğru yönlendirilir. ii. Tekrarlayan denemelere rağmen başarısız olunursa komplikasyon olasılığı yükseldiği için ısrarcı olun- mamalıdır. iii. Pnömotoraks varlığı radiyografi ile ekarte edilme- dikçe karşı taraftan deneme yapılmamalı, aynı taraf- tan başka bir yol denenmelidir.
İnternal juguler ven (IJV), beyin ve derin fasiyal yapıları bo- şaltır. Potansiyel olarak büyük bir vendir ve santral venöz kateterizasyonda sık kullanılır. Kanülasyon subklavian yola göre daha az komplikasyonludur. Subklavian yolun aksine IJV kanülasyonundaki başarısızlık diğer taraftan denemeyi önlemez.
Sigmoid venöz sinüs juguler foramenden çıktıktan sonra in- ternal juguler ven devam eder. Boyunda karotid kılıf içinde vertikal olarak aşağıya doğru seyreder. Ven başlangıçta ka- rotid arterin arkasında iken daha sonra lateral ve anterola- teralinde seyreder ve klavikülanın sternal ucunun arkasında SKV’e katılarak brakiosefalik veni oluşturur ve toraksa girer (resim)
Hasta hazırlığı ve pozisyonu Hasta supin, her iki kolu yanda ve hava embolisini önlemek ve venin doluşunu sağlamak amacıyla yatağın başı aşağı pozisyonda olmalıdır. Baş girilecek tarafın aksi yöne hafifçe çevrilmelidir. Başın fazla döndürülmesi arteriyel ponksiyon riskini artırır. Teknik Hastanın baş tarafında dururken krikoid kıkırdak bulunur ve bu seviyede karotid arter palpe edilir. Sternokleidomastoid kasın klaviküler ve sternal bacaklarının oluşturduğu üçge- nin apeksi de ponksiyon noktası olarak kullanılabilir. Par- mak hafifçe arteri hissedecek şekilde tutulurken iğne deriye 30-40 derece açıyla batırılır ve aynı taraftaki meme başına doğru yönlendirilir (kadınlarda meme başının lokalizasyonu değiştiği için erkekte olması gereken yer tahmin edilerek iğne daima parmağın altındaki arterden uzağa doğru yön- lendirilmelidir. Ven genellikle deriye girdikten sonra 2-3 cm içinde bulunur. Ven bulunamazsa iğne ikinci denemede bi- raz daha laterale yönlendirilir. (Resim 2)
Deneyimli ellerde komplikasyon oranı çok düşüktür. Arte- riyel ponksiyon halinde doğrudan basıyla kolayca kanama kontrolu yapılabilir. Pnömotoraks nadirdir ve iğne çok deri- ne ilerletilmeyerek engellenebilir.
Arter palpe edilemiyor: o Hasta kontrol edilmelidir. o Diğer taraftan arter hissedilmeye çalışılır. Arter hisse- dilmiyorsa başka bir yolun kullanılması, kör yapılan ponksiyondan daha güvenlidir. Arteriyel ponksiyon: o İğne geriye çekilir ve ponksiyon bölgesine en az 10 dakika süreyle bası uygulanır. Ven bulunamıyor: o Pozisyon tekrar kontrol edilir. o Artere bası yapılmadığından emin olunmalıdır, çünkü komşuluğundaki vene de bası uygulanabilir. o Mümkünse hastanın baş tarafı biraz daha aşağı indirilebilir. o Hasta hipovolemikse başka bir yoldan sıvı verilip ven dolduktan sonra tekrar denenebilir. o İğne artere, ponksiyon yapmamaya gayret edilerek, daha yakın ilerletilmelidir. Eksternal juguler ven Boyunda yüzeyel yerleşmesi, sıklıkla görülür ve palpe edile- bilir olması nedeniyle kör ponksiyonun oluşturduğu komp-
19 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU likasyonlar görülmez. Eksternal juguler ven (EJV) yolu, acil sıvı verilmesi gereken durumlarda ve kardiak arrest gibi ka- rotis nabzının hissedilmediği hallerde ve operatörün kate- terizasyon deneyimi yoksa tercih edilir. Ancak hastaların % 10-20’sinde kateter süperior vena kavaya ilerletilemez. Anatomi EJV skalp ve yüzeyel fasiyal yapıları drene eden posterior fa- siyal ve auriküler venlerin birleşmesi ile oluşur. Mandibula köşesinden aşağı doğru iner ve sternokleidomastoid kası oblik geçer. Klaviküla orta kesiminin arkasında SKV’e katılır. Ven çapı değişkendir ve klaviküla üstünde ve SKV katılma bölgesinde valvler içerir. Bu valvler kateterin ilerletilmesine engel olabilir. Hasta hazırlığı ve pozisyonu Hasta supine poziyonda, her iki kol yanda ve hafif baş aşağı po- zisyonda tutulmalıdır. Baş girilecek tarafına aksi yönüne çevrilir.
Hastanın baş tarafında durulur. Ven bulunduktan sonra iğne venin en iyi görüldüğü ve palpe edildiği noktada batırılır. Kı- lavuz tel ve kateter ilerletilir. Komplikasyonlar Ven kolaylıkla görüldüğü ve palpe edildiği için EJV yolu çok az risk taşır.
Ven görülmüyor: o Hastanın valsalva manevrası yapılması istenir (derin bir nefes aldırılıp ıkınma hareketi yaptırılır) o Hasta mekanik ventilatörde ise akciğerler inspiryum- da tutulur. o Venin toraksa girdiği klaviküla orta noktasının üstün- de vene bası uygulanır. o Bunların hiçbiri ile ven görülemiyorsa başka bir venin kullanılması düşünülmelidir. Kateter göğüs içine ilerletilemiyor. o Venin toraksa girdiği yere bası uygulanır o Kateter döndürülerek itilmeye çalışılır veya damara yerleştirildiyse serum fizyolojik ile yıkanır. o Eğer kılavuz tel kullanılıyorsa venin en alt kısmına ulaştığında tel döndürülür o Başı her iki tarafa doğru yavaşça döndürmek yararlı olabilir
o Önce plastik küçük bir kanül ile girilip kılavuz tel bu- nun içinden ilerletilirse iğne içinde döndürme, çek- me ve itme esnasında iğnenin kılavuz teli koparma riski olmadan kılavuz tel ilerletilebilir. Femoral ven Resusitasyon gerektiren çocuklarda periferik damar yolu problemi varsa en kolay ve en güvenli şekilde kateterizasyo- nun yapılabildiği santral vendir. Ciddi komplikasyon riskinin az olması nedeniyle deneyimsiz operatörler tarafından da tercih edilen bir yoldur. Femoral ven yolu derin ven trom- bozu, kasık bölgesinden kontaminasyon ve enfeksiyon riski nedeniyle birkaç günden fazla kullanılmamalıdır. Anatomi Femoral ven uylukta safena magnanın açılma yerinden başlar ve ingüinal ligamana kadar femoral artere eşlik eder. Femoral üçgende arterin iç kısmında yer alır. Femoral kılıfın orta kompartmanını doldurur ve arter ile femoral kanal ara- sında yeralır. Femoral sinir ise arterin dış tarafındadır. Deri- den yüzeyel ve derin fasya ile ayrılır.
Supin pozisyonda, uyluğa hafif abduksiyon ve dışa rotasyon yapıtırılır.
İngüinal ligamanın 1-2 cm altında arter bulunur. İğne pul- sasyonun 1 cm medialine batırılır ve yukarı ve içe doğru, deri ile 20-30 derece açı yapacak şekilde, ilerletilir. Yetişkinlerde normalde deriden 2-4 cm alttadır. Küçük çocuklarda açı 10- 15 derece olmalıdır çünkü ven daha yüzeyel seyreder. Komplikasyonlar İğne çok dıştan ilerletilirse arteriyel ponksiyon görülebilir. Yine uygun olmayan şekilde daha lateral girimlerde femoral sinir hasarı görülebilir. Enfeksiyon en sık görülen problemdir ve bu nedenle uzun dönemli kullanım önerilmez.
Arter hissedilemiyor: o Diğer tarafa bakılır o Kan basıncı kontrol edilir. Hipotansiyon varsa düzelti- lip tekrar denenir. o Başka bir venöz yol yoksa küçük bir iğne ile medial- den başlanarak femoral ven lokalize edilmeye çalışılır. Bulunduğunda normal bir iğne ile değiştirilir ve işle- me devam edilir. o Artere girilirse parmakla direkt bası uygulanır ve daha mediale ponksiyon yapılır. Ven bulunamıyor: o Anatomik işaretler kontrol edilir o Arterin üstündeki parmak tarafında venin basıya uğratıl- ması mümkündür. Arterin üstünden parmaklar ayrılma- dan bası azaltılarak tekrar denenir. İğne daha lateralden artere biraz daha yakın olarak yeniden ilerletilir.
20 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU Kol venleri Antekübital fossada palpe edilebilen bir ven santral venöz kateterizasyon için en güvenilir yoldur. Ancak uzun kateter gerekir. Anatomi Kolun venöz drenajı birbiriyle bağlantılı iki ana ven olan se- falik ve bazilik venler tarafından sağlanır.
yukarı çıkar. Humerus medial epikondilinin önünde yeralır ve burada kendisine median kübital ven katılır. Daha sonra biceps kasının medial kenarı boyunca ilerler ve kol orta kesi- minde derin fasiayı geçerek brakial arterin yanında seyreder ve aksiller vene katılır. Sefalik ven: Ön kol lateral kesimde yukarı doğru yükselir ve dirsek ön yüzüne gelir. Burada median kübital venle bazi- lik vene bağlanır. Daha sonra biceps lateral kenarı boyunca kolda ilerler. Pektoralis major kasının alt sınırında keskin bir dönüşle klavipektoral fasyayı deler ve klavikülanın altına gi- rer. Genellikle aksiller vene katılarak sonlanır. Ancak bazen eksternal juguler vene de katılabilir. Sefalik venin bitim nok- tasında kapaklar bulunur. Keskin açı ve bu kapaklar sıklıkla kateterin geçişini engeller.
hemen altında sefalik venden çıkan ve oblik olarak yukarı çıkıp dirsek kıvrımının hemen üstünde bazilik vene katılan geniş bir vendir. Kateterizasyon için uygun bir vendir. Derin fasyanın kalınlaşmış bir parçasıyla brakial arterden ayrılır.
Kola turnike uygulanır ve venler genişletilerek en iyi görü- neni seçilir. Tercih sırası şu şekilde olmalıdır. Antekübital fossanın medial kesimindeki bir ven (ante- kübital veya bazilik). Bu venler görülmese bile şiştiği za- man kolaylıkla palpe edilebilir. Ön kol arka iç yüzündeki bir ven (genelikle bazilik ven dalları). Kolun çevrilmesi gerekebilir. Sefalik ven Hasta supine pozisyonda yatarken, kol vücuda 45 derece açıyla duracak şekilde desteklenmelidir. Başın operatörden yana çevrilmesi kateterin juguler vene geçmesini engeller. Teknik Hastanın yanında durulur. Kateterin süperior vene kavaya ulaşması için gerekli uzunluk tahmin edilir. Seçilen vene iğne ile girilir ve ayrılabilir kılıf veya kanül yerleştirilir. Kate- ter kanül içine yerleştirilir ve birkaç cm ilerletildikten sonra turnike çözülür. Kateter tahmin edilen uzunluğuna kadar ilerletilir. Komplikasyon Ayrılabilir kılıf kateterden daha geniş olduğu için girim ye- rinden kanama olabilir. Direkt basıyla durdurulur. Pratik problemler Kateter ven içinde ilerlemiyor: o İtmek için zorlanmamalıdır. o İğne içinden kateter ilerletiliyorsa ve kateterin ven içinde olduğundan emin olunursa iğne çıkarılır ve kateterin sonuna kadar kaydırılır. Bu kateterin iğne tarafından kesilme riski olmaksızın ileri geri hareket ettirilmesini sağlar. o Serum fizyolojik verilirken kateterin ilerletilmesine çalışılır. o Kol değişik pozisyonlara getirilir. o Kateter döndürülerek ilerletilmeye çalışılır. B. Venöz kateterler Venöz kateterler kullanılacağı amaca göre değişik kalınlık ve uzunlukta üretilirler. Periferal yerleştirilen kateterler 2 F ka- dar ince, diyaliz amacıyla kullanılan kateterler ise 15 F kadar Resim 3. kol venleri (1 no’lu kaynaktan alınmı tır) F. Tercan 21 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU kalın olabilmektedir. Yine kullanım amacına göre bir veya birden fazla lümene sahip olabilirler. Kateterler kimyasal olarak inert, trombus oluşturmayan, esnek ve radyoopak materyelden yapılmış olmalıdır. Sert kateterlerin yerleştirilmesi kolay ve ucuzdur ancak damar duvarına hasar vererek trombozu hızlandırır. Bu nedenle uzun dönemli kateterizasyon için uygun değildir. Yumuşak kateterler kan akımıyla venin daha orta kesiminde yeraldığı için bu tür sorunlara daha az neden olur. Ancak bunlarda yumuşak olmalarından dolayı yerleştirilmeleri zor ve paha- lıdırlar. Bu nedenle uzun dönemli kateterizasyonda tercih edilmelidirler. Eskiden kullanılan polietilen ve polipropilen kateterler gö- receli olarak daha katıdır. Halen sıklıkla kullanılan poliüret- han kateterler kimyasal parçalanmaya daha dirençlidir ve mekanik olarak daha güçlüdür. Poliürethan kateterler oda ısısında serttirler ancak vücut ısısında daha yumuşaktırlar. Günümüzde ticari olarak mevcut en yumuşak kateterler sili- kon elastomerlerinden yapılan kateterlerdir. Bu kateterler en az trombojenik ve travmatik kateterlerdir. Yumuşak olmala- rından dolayı silikon kateterlerin damar içine yerleştirilmesi daha zordur ve bir stile ile sertleştirilmeli veya ayrılabilir bir kılıf içinden yerleştirilmedirler. Eskiden kullanılan polietilen kateterler poliürethan kateter- lere göre daha trombojeniktir. Trombojenikliği azaltmak için heparin kaplı kateterler kullanılmış ancak başarı sağlanama- mıştır. Hidrofilik bir madde olan hidromer (polivinilpirolido- ne) kanla kateter materyeli arasında bir bariyer oluşturur ve koagulasyonu durdurur. Uzun dönemli kateterizasyon için yerleştirme zorluğuna rağmen silikon elastomerlerden yapılan kateterler seçilme- lidir. Alternatif olarak Hydromer kaplı poliürethan kateterler seçilebilir. Değişik materyeller enfeksiyon açısından farklı risklere sahiptirler. Teflon, silikon ve poliürethan kateterler polivinil kateterlerden daha az enfeksiyon riskine sahiptir. En düşük risk periferden yerleştirilen silikon kateterlerdedir. Enfeksiyon riskini düşürmek için kateterler antiseptik ve an- tibiyotik kaplamalarda yapılmıştır. En sık kullanılanlar klor- heksidin ve gümüş sulfadiazin, minosiklin ve rifampisin, ve oligon’dur. Bu materyellerin kolonizasyon ve kateterle bağ- lantılı enfeksiyonları azalttığı gösterilmiştir. Yerleşim yerlerine göre venöz kateterler üç ana grupta de- ğerlendirilebilir. 1. Periferal kanüller: günlük pratikte en sık kullanılan da- mar yollarıdır. Genellikle el ve kol venleri kullanılır. Kısa dö- nemli venöz yol gerektiğinde uygundur.
Genellikle sefalik ve bazilik venlere yerleştirilir. 2-6 hafta ka- labilir. Hiperosmolar solusyonların ve bazı antibiyotiklerin verilmesi için uygun değildir. 3. Santral kateterler
kadar kalabilir. Genellikle silikondan yapılmıştır ve bu ne- denle ayrılabilir bir kılıf içinden yerleştirilirler. Akut, uzun
22 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ - HEMATOLOJİ PRATİĞİNDE UYGULAMALI KATETERİZASYON KURSU dönemli ve ev bakımı yapılan hastalarda uygundur. Kate- ter bazilik, sefalik veya antekübital venden yerleştirilir ve ucu SVK 1/3 distal kesiminde yeralır. Ön kolda subkutan yerleştirilmiş bir porta bağlanabilir.
nilden yapılmışlardır. Tel üzerinden yerleştirilirler. 1 aydan kısa süreli kullanım için uygundur. Subklavian, eksternal ve internal juguler ve femoral venlerden yerleştirilir. Kateter ucu SVK 1/3 alt kısmına ve femoral yoldan ise inferior vena kavaya yerleştirilir. Diyaliz ka- teterleri için juguler ven yolu tercih edilmelidir.
hong tip kateterler) silikon ve poliürethan yapıdaki bu kateter aylarca kullanılabilir. Vene giriş yeri ile de- riye girim yeri arasında yaklaşık deri altında yaklaşık 10 cm’lik bir tünel bulunur. Genellikle SKV ve internal juguler ven yoluyla SVK 1/3 alt kısmına yerleştirilir. Ka- teter çıkış yeri göğüs üst dış kesiminde yeralır. Çıkışa 2-3 cm mesafede Dakron keçe (cuff ) yer alır. Bu keçe, çevresinde fibröz doku oluşturarak mikroorganizma- lar karşı bir bariyer oluşturur. Aynı zamanda kateterin çıkmasını da engeller
olabilir ve genellikle tedavi süresince kalabilirler. Sili- kon elastomerlerinden yapılmış kateter ve titanyum, paslanmaz çelik veya plastikten yapılmış rezervuar bulunur. Rezervuarın üstünde iğne giriminin yapıldığı kalın bir membran bulunur. Cerrahi olarak göğüs üst kesimi veya kolda subkutan dokuda bir cep oluşturu- larak rezervuar yerleştirilir. Santral bir vene yerleştirilen kateter subkutan bir tünel yoluyla rezervuara bağlanır. Kateter genellikle SVK distalinde yer alır. Özel bir iğne ile rezervuara girilir ve tedavi bitiminde iğne çıkarılır. Rezervuar deri altında olduğu için dışardan görülmez. KAYNAKLAR 1.
Hocking G. Central venous access and monitoring. Update in anaesthesia. Issue 12. 2000. http://www.nda.ox.ac.uk/wfsa/ html/u12/u1213 2.
Galloway S, Bodenham A. Long-term central venous access. Br J Anaesth 2004;92:722-734. 3. Frankel A. Temporary access and central venous catheters. Eur J Vsc Endovasc Surg 2006;31:417-422. 4.
McGee DC, Gould MK. Preventing complications of central venous catheterization. N Engl J Med 2003;348:1123-1133. 5. Gorski LA, Czaplewski LM. Peripherally inserted central cat- heters and midline catheters for the homecare nurse. J İnfu- sion Nursing 2004;24: 399-409. F. Tercan F. Tercan Yüklə 234,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|