Türkcə Etimoloji Sözlük

  

oyun 

 

<

 

oy. uy. 1. 

öyküncü

:

 

oxşarıcı

. oynayan

 (

öy

: 

öğ

. 

öz

: fikir. 

düz

. zat. 

nəfs

) 

duyğunu çəkən nərsə kimi görsətmək

. 1. 

çuxur

. oyuq. sapalaq. 

kələk

. 

-

 oyun oynamaq. 

oyunçu

: 

aldatçı

. 1. 

şuxluq

. 

1

. aldaq. kələk. dolab. 

-

 oyun 

edmək. 

oyun yapmaq. oyun 

vermək: kələk gəlmək.

 -

 oyun 

çıxarmaq

: 

bir yeni bir nərsə ortaya qoymaq. 

1. 

qumar. -

 var yoxun 

oyuna verdi: itirdi. 

-

 oyun almaq: qumarda qazanmaq.

 

1

.

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

hərəkət. 

1

. bölük. qismət. pay. 

1

. 

bezirəv. alay. 

-

 oyun 

edmək: uçmaq. 

-

 oyun 

havası: təpsəv dartıv. müziği.

 

1

. 

oyquq. 

büdik. büzik. büdik. oynama. təpsi. rəqs. 

-

 oyun 

vermək

: 

qılınmaq. 

-

 

qılınma daha bəsdi. 

-

 

nə qılınırsan belə

. 

1

. 

oynama. büdik. büzik. təpsi. rəqs. 

1

. öğrəti. tə'lim. 

-

 

qılıc 

oyunu

: qılıc işlətmə öğrəti.

 

1. 

yaltaq. atılıb düşən. 

-

 

bəsd

i bu 

oyunbazçılıq

. 

oyuçaq. gülünc. məsqərə. 

1. 

qılıq

. 

yansı. məsqərə. 

-

 

qılıq çıxartmaq: şəkil çıxartmaq: 

yansılamaq

. -

 

qılıq

 

çıxarma

:

 

oyun çıxarma.

 

1

. tamaşa. 

1

. 

ləhv o lə'əb.

 1. 

oynama. təfrih. 

 

-

 oyun yolu

: qüvşar. küvşar. koşar. küşad. kovşad. küvşad 

> 

qoşad 

(fars)

. ( < 

kövşad 

< 

kovşamaq: açmaq. qazmaq

). 

-

 

tük 

küşadı: türkə sayaq. türk yolu ilə. 

 

-

 

kölgə oyunu

: 

qaragöz

 oyunu

.  

-

 qar topu:

 

oynamaq üçün əldə sıxdırılb top yapdıqları bir 

avuc qar.

  

-

 su oyunu

: su üzüş.

  

-

 

mıncıqla

 

oynalınır

 bir oyun: toqur

çın.

 

-

 

yazımı

 

toğra

 oyunu: 

şer mi xət oyunu

: 

şer mən xət oyunu.

 

-

 

oyun havası

: 

qoşu.

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

514 

-

 

oyun, təpsi, rəqs havası: quşma. qoşma. qoşuq. quş kimi 

atılıb düşmə.

  

oyun 

 

1

. əda. qırıtma. 

1

. al. aldağ. dolab. qandağ. totiə. desisə. 

1

.aldağ. dalıq. qaplıt. toyluq.

 

dalqı. uyuq. uyquş. uyquç. 

anmazıq. aymazıq. aymazlıq. ummazın. bilsizlik. korluq. 

qəflət. 

1

.düzən. salaq. kələk. girək. manor. 

1

.

xətər. 

- 

oyunlu yol: 

xətərli yol. 

-

 

böyük

 oyundan 

can qurtardıq. 

(

böyük dən

). 

-

 

oyunlu iş

: 

xətərli iş. 

-

 

oyunçuluq

: 

macəraculuq. xətər qarşılağanlıq. 

-

 oyun oyun: 

xətər xətər.

-

 

yol oyunları

: 

yol xətərləri. 

-

 

oyundan qaçmaq

: 

xətərdən 

qaçmaq. 

1

.

oy. 

baş.

 fikr. 

1

.oyunpozluq 

>

 

oyunbazlıq. 

əğrim. eyləm. edləm. şıltaqlıq. 

1

.

pərdə. tutaq. tuta. 

sekans. - 

üç sekanslı

: 

üç oyunlu, tutaqlı.

 1

.məşq. yarqa 

- 

yarqa oyunu

:

 

şavaş məşqi.

  

- 

oyunda qazanılan sayı

: 

qama. çapa.

  

- 

ağacdan yapılmış bir oyun: qarqarı. 

 

-

 

zırna balabanla oynanan el oyunları: qarsınönü. 

 

-

 bilyard oyununuda, 

bir topun öbür toplara dəğməsi

: 

qarambol.

 

-

 bir oyunda, 

işdə ən

 

geriyə qalan

: qanara. qarana. 

-

 

görax 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

kim qaranaya 

qalacağ. 

 

-

 bir savunma, 

saldırı oyunu

:: 

karatə. 

 

-

 duyuq xiyal oyunu: 

qaragöz. 

 

- 

''gözü bağlı''

 oyunu

: qaraçəpiş. 

 

-

 oyun, 

arapozanlıq

, 

mızıçılıq yapmaq

: 

qaraçılıq yapmaq. 

qaramaq. qarmatlıq, qatmarlıq qaldırmaq, edmək. 

 

-

 

çirit (çəlik çomaq

) oyununda 

ucu əğri ağac: çevgən. 

çovğan. çoğan. qarağı. 

 

-

 

gürəş oyunların bilmədən yapılan gürəş

: qaraqucaq. 

qaraqucuq. 

 

oyun pozan: 

qarıcı. qarqaşana. mızı. iş qarıştıran, pəllədən, 

bulandıran. 

 

-

 oyunlarda, 

yarışlarda bölünən evrələrin

, 

bölümlərin

, 

mərhələlərin hər biri

: kasa. qapsa. qab. 

-

 

bu oyun üç 

kasada 

oynanır. 

-

 oyunun ikinci 

kasası

 

iyi keçmədi.

 

- 

aşıq oyunu çeşitlərindən: deşmə. eşmə. 

 

-

 

öz oyunuva

 

gəl: kəndi oyununa gəl. eşdiyin quyuya düş. 

 

- 

beşdaş oyunu: çanqaz. qanqaz

.  

- 

bir uşaq oyunu

: qazan. 

 

-

 

gizlinpac oyununda, qurdun, əbənin durduğu yer

: qala. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

516 

gizildək. 

 

- 

boğas oyunları: əl ələ tutuşub, çəmbəsi düzülüb oynanan 

oyun. 

 

- 

gözü bağlı oyunu

: 

koraba. qaraba. qaraçəpiş. qaraçapış. 

 

- 

gürəşdə yapılan oyun türü

: 

başqol. qolbaş. qafaqol. 

 

- 

hər yolu dənəmək, bütün oyunları yapmaq

: 

həlləm 

qəlləmləmək. götür qoy edmək. 

 

-

 

kölgə oyunu: qurqu oyunu. kölgə yansıtmasıyla düzənlənən 

oyunu, tiyatrı. xeyməşəbbazi. 

 

- 

qaşıq oyunu

: 

qaşıq havası

:

el oyun çeşiti. 

 

- 

oyu

nda baş olan kişi: elbaşı. eləbaşı. 

 

- 

sevgilisinin hər davranışına

, oyununa qatlanan: 

könül 

diləncisi. 

 

- 

oyuna gətirmək

: 

qamandırmaq

. 

inandırmaq

. 

qandırmaq

. 

dolaba soxmaq.  

-

 

qıvraq

, 

qırlı oyun havası: göbək havası. 

 

- 

düş

, xiyal oyunu

:qaragöz oyunu. 

 

- 

oyun vermək

, 

çıxarmaq

, qurmaq

: dolab çevirmək dalaverə 

yapmaq

.  

- 

çənə oyunu: konfırans. 

 

- 

oyuna gətirilmək

: avlanmaq. ovlanmaq. aldanmaq. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

qandırılmaq. 

 

-

 oyun, 

qır vermək: əda vermək qırıtmaq. 

 

- 

oyuna gətirmək

: al yapmaq

.  

- 

başına (oyuna

, 

fikrinə)

, 

ağzına qoymaq

: 

daşlamaq. 

oxlamaq. yada salmaq. anıtmaq. andırmaq. hiss etdirmək. 

anıştırmaq. işarə edmək. ilqa' edmək.

 

oyunacaşı

 

 

oynaşı

. 

oynaşma

. 

qırtıldaşı. qırcaşı. dınqırdaşı. 

fınqırdaşı. fınqırtı. fırıldaşı. fırılqaşı. hobbaşı. 

 

oyunbaz 

 

kələkçi. hiləkar

.  

oyunbazçı

 

 <

 

oyunpozan. 

oyunçu. edləmçi. eyləmçi. əğrimçi. şıltaq. 

 

oyunbazlıq

 

 oyunpozluq 

>

. oyun. əğrim. eyləm. edləm. şıltaqlıq. 

 

oyuncaq 

 

1

. 

iləv. ilgic. qoqqa. 

1

. 

oxşağu. gülüt. gülünc. gülməli. 

gülqit. rişqan

.  

-

 

cocuqların qı

rbacla 

(

iplə

)

 

döndürdükləri, təxdədən olub, 

soba 

(

məxrut

)

 

biçimində, ucunda sivri bir çivisi olan 

oyuncaq

:

 

fırıldaq. pırlanqıc. topaç. yubatsı. əğləncə. 

qolçaq. mələbə. 

-

 cocuq 

əğləncəsi

. 

oyuncu 

 

köçək

. 

rəqqas

.  

oyunçaq

 

 

<

 

övüncək

. 

əyləncə

. o

yun gülüş

. 

şən

. 

nəşə

. 

aynalış

. 

baş 

qatma.

  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

518 

oyunçaq

 

 

1

.

oynaq. 

dınqırdaq

. 

fınqırdaq. fırılqaq. fırıldaq. hobba. 

1

.

oyuncaq. 

oynatmalı. fantezi. düşləm. təfənnün. 

 

- 

döndərdikcə "çaq çaq" səsi çıxaran oyuncaq

: 

çağıldaq. 

 

- 

cəvizdən yapılan bir oyuncaq

: 

qərqərə. qarqara. 

 

- 

üzərində oturub süruşmə oyuncağı

: 

qayadaşı. qaymadaşı.

 

qaypaq. qaydıraq. sürsürə. 

 

-

 

yaşam bir oyuncaq, kimi oynayacaq, kimi oynadacaq.

 

- 

ucu sivri, başa doğru genişlənib, yuvarlaq uşaq 

oyunçağı

:

qatıp

.

 

qotıq

. 

(

artılımış, yoğunmuş, yuvarlanıq

). 

mazalaq. bazalaq. pazalaq. topac.topaq. 

 

oyunçu

 

 

1. 

artist. hünərpişə. 

1. 

qumarbaz. 

1. 

aldaqçı. kələkçi. 

dolabçı. 

1. 

aldaqçı. kələkçi. dolabçı.

 

1

. dəpsəvçü. 

təpsəvçü. rəqqas. 

1

. şakacı. lətifəci. məsqərə. 

1

. 

yaramaz. 

naşı

. 

qumarçı

.

  

oyunçu

 

 1

.oyunpozan 

>

 

oyunbazçı. edləmçi. eyləmçi. əğrimçi. 

şıltaq. 

1

.yanğır. 

- 

başoyunçu: başaktör. 

 

oyunçu

 

 

oyanıq. qaqbaş. kurnaz. kurzan. qurbaş. sivir. zirək. 

zeyrək. sezişli. anlaqlı. qabiləyyətli. görüklü. dirayətli. 

anlar. görgüç. iyi görən. uzağı görən. gözü açıq. açıq 

göz. açıq görən.

 

uzağı görən. durbin. anlayışlı. təcrübəli. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

dünya görmüş. bəsirətli. eşmiş yırtmış. eşib çözmüş. 

toxuyub yırtmış. dünya gəzib dolanmış, çox bilən kişi.

 

oyunçuluq

 

 

macəraculuq. xətər qarşılağanlıq. 

 

oyunq 

oyunğ

. fikir

.

  

oyunlu 

 

gülünc. tühaf. xoş. əğləndirici. 

 

oyunmaq 

 

1

. 

oyalanmaq. qocunmaq. kovcunmaq. düşünmək. 

çəkilənmək. qorxmaq. qorxunmaq. quşqulanmaq. 

qanqaçmaq. qanqıçmaq. qansıtmaq. qançıtmaq. 

yansıtmaq. yançıtmaq. işgillənmək

.

 

birələnmək

.

 

ürkünmək. alınmaq. 

1

. oyumaq. oymaq. fikirləşmək. 

düşünmək. qanıtlanmaq. 

1

.kovunmaq. kavunmaq. 

kağunmaq. qazınmaq. 

1

.

 oylanmaq

. düşünmək. 

fikirləşmək. 

1

.uğraşmaq. məşqul olmaq. 

 

oyunmaq 

 

1. 

özünü sıxmaq. zora salmaq. 

-

 

nədən belə 

oyunrsan. 1. 

uyanmaq.

  

oyunpozan 

 

> 

oyunbazçı

. 

oyunçu. edləmçi. eyləmçi. əğrimçi. şıltaq.

 

oyunpozluq 

 

>

 

oyunbazlıq

. oyun. əğrim. eyləm. edləm. şıltaqlıq. 

 

oyuntı

 

 

oyundi.

 

çağrəlmamış qonaqlığa gedən kimsə. uytsız. 

əngəl. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

520 

oyunti 

oyundi

. 

oyuntı

. 

çağrəlmamış qonaqlığa gedən kimsə. 

uytsız. əngəl. 

 

oyuntu 

 

çuxur. 

-

 yaxa oyuntusu

: yaxa çakı. 

 

oyunuş

 

 

oyanış

. qımılış. qıpılış kiçik çaplı, balaca ayaqlanış, 

hərəkət. çapır. 

- 

bayrama yaxınlaşdıqca, alverdə bir çapırlıq

 

görünür. 

 

oyur 

 

gövdə

.

 vicud

.

  

oyuş

 

 

oyu. oyuq. 

qanış

. 

qanıt

. 

qanı

. inanc. 

düşüncə

.

 

qənaət

. 1

. 

qanıqlı. qənaət. yetər sayma. yetinmə. çəklənmə. 

bolyar

ma. olyarma.bəsinmə. bəslənmə. razılıq. kafi 

görmə. iktifa. 

1

.anlıq. aydat. dərit. darat. deyit. yarıt. yartı. 

yarqı. yarıq. yarlıq. yarma. yonat. balıq. balıt. bağlat. 

bağıt. barat. boluş. bolut. ölçüt. qırma. qırtı. qırıt.

 

kərmə. 

kərim. kəsmə. kəsim. kəs

it. orda. ordaq. burqat. qoyut. 

durat. hökm. qərar. 

 

oyuşmaq

 

 

açmaq. 

(# 

uyuşmaq: yığmaq

). 

oymaşmaq. basmaşmaq. 

 

oyuv 

 

naxış. yazı. işləmə. motif. 

 

-

 oyuv salmaq

: naxış işləmək. desən yapmaq.

  

oyuvlamaq 

 

naxışlamaq. işləmək. 

 

oyuvlu 

 

işli. motifli. naxışlı.

 

desənli. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

oyuz 

 uyuz. oyuq.  

oz 

 su. 

ırmaq. çay. dərə. dərya. 

-

 

bu ölkənin suları

 

çoxdur

.

  

ozaqı

 

ozağı

. uzman

.

 

təcrübəli

. 

bilgili

.

  

ozal 

 

qabax. 

çoxdan

. 

öncə

. 

əvvəl

. ozaldan: qabaxdan. bir ay ozal.

  

ozalanmaq 

 

uzatmaq. 

çox söyləmək

. qorqulaqmaq. xiyallanmaq. 

-

 vaiz 

sərt ün çəkip

,

 

sarıq ilə belin büküp

,

 

inlədübən qopuzun kim 

dedi ozanlamaz.