TURSUNOV JAVOHIRBEK
NUTQ TOVUSHLARINING UCH TOMONI
Havo to‘lqinlari orqali qulog‘imiz bilan eshitiladigan barcha hodisalarga
tovush
deymiz. Inson tomonidan
talaffuz qilinadigan tovushlar ham ana shunday tovushlar sirasiga kiradi. Har qanday tovush ma’lum tashqi
ta’sir yordamida havo oqimining tebranishi natijasida hosil bo‘ladi. Masalan,
ip yoki simni tarang tortib,
uni qo‘lingiz bilan chertsangiz havoni tebratadi va tovush chiqadi.Tovushlar
tabiiy va
inson tovushlariga
bo‘linadi. Tabiatdagi insondan tashqarida paydo bo‘lgan barcha tovushlar tabiiy tovushlar sanaladi.
Tabiiy tovushlardan inson tovushlarining farqi shundaki, u inson nutq a’zolari harakati yordamida
ma’lum maqsadda ketma-ket talaffuz qilinadi. Bu esa har qanday nutq tovushining uch tomoni mavjud
ekanligidan dalolat beradi.
Shunday qilib, nutq tovushlarining uch tomoni mavjud:
a) akustik;
b) talaffuz (fiziologiya); d) vazifaviy
tomonlari. Yuqorida sanalgan belgilardan birinchisi tabiiy tovushlarga
ham,inson tovushlariga ham xos belgi bo‘lsa, ikkinchi va uchinchi belgilar faqat inson tovushlarigagina xosdir
Akustik tomoni
Fiziologik (talaffuz) tomoni
Vazifaviy tomoni
Har qanday tovush havoning
tebranishi
natijasida
hosil
bo‘ladi.
Shuning
uchun
ularning hammasi ma’lum sifat
belgisiga:
balandlik, kuch (yoki
tezlik), miqdor (yoki uzunlik) va
tembr belgilariga ega bo‘ladi.
Tovushlarning
bu
tomoni
akustik tomon deyiladi va u
fizika
fani
bilan
aloqada
o‘rganiladi.
Nutq tovushlari insonning nutq
a’zolari
harakati
natijasida
maydonga
keladi.
Nutq
tovushlarining
bu tomoni uning
Dostları ilə paylaş: 
