|
Tudun unvoni hukm dom ing joylaridagi noibi (nazoratchisi)ga berilgan.
U lar mahalliy hokimlar siyosatini, boj-soliq ishlarini nazorat qilganlar. Shod un-
vonidagi kishi hukmdorning o ‘ng tomonidan jo y olgan.
Chorvador turkiy aholida urug‘-jamoachilik an’analari nihoyatda kuchli bo‘-
lib, qabila va urug‘ jam oalarining negizi katta oilalardan iborat edi. Bunday oilalar-
da uy qullari ham mavjud b o ia r edi. Qullarning ko‘payishi bilan tabaqalanish mu-
nosabatlari tarkib topa boshlagan. Lekin qulchilik ijtimoiy hayotga keng kirib kel-
madi. Ko‘pincha janglarda ayollar qul qilib olib ketilar edi. Lekin qul ayollardan
o g i r ishlarda foydalanilmay, balki uy-ro‘zg‘or ishlarida ishlatilinar edi. Qul erkak-
mi, ayolmi - baribir, imkon topishi bilan qochib ketavergan. Qochgan qul ta ’qib
qilinmagan. Ular uchun hech kim tovon toiam agan.
Turkiy ko'chm anchilam ing asosiy qismi kam bag'al chorvador va ovchilar-
dan iborat edi. Bunday xalq ommasini budun yoki qora budun deb atashgan.
M amlakat budunlar yashaydigan ellarga bo‘lingan. Xoqonlikning markaziy bosh-
qaruv tizimi, asosan, yirik siyosiy - davlat tadbirlari (saltanat osoyishtaligini saq-
lash, davlat hududini kengaytirish, soliq tizimi, ichki va tashqi savdo, diplomatik
m unosabatlar va hokazo) bilan m ashg‘ul b o ‘lib joylardagi mahalliy ishlarga m a’-
lum darajada erkinlikka yo‘l qo‘yilgan. Shuning uchun ham Farg‘ona, So‘g ‘d,
Shosh, Tohariston, Xorazm va boshqa joylarda boshqaruv ishi, asosan, mahalliy
sulolalar qo‘lida b o ig a n . Xitoy m anbalariga ko‘ra, So‘g ‘dda kelib chiqishi asli
yuyechjilardan bo‘lmish Kan sulolasining mavqeyi kuchli bo‘lib, So‘g ‘d hukmdori
Dostları ilə paylaş: | 
