U burxanov, T. Atam uradov davlat xaridi

1 0 ‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000- yil 21-
noyabrdagi 456-sonli qaroriga ilova qilingan «Xomashyo, materiallar,
butlovchi buyumlar va asbob-uskunalar xarid qilish bo‘yicha tender savdolari
o‘tkazish to‘g‘risida»gi Nizomga maxsus X-I bo‘lim kiritilgan bo‘lib, ushbu
bo‘limning 55-punktida mahalliy ishlab chiqaruvchilar o ‘rtasida g'olibni
aniqlashda baho imtiyozlarini taqdim etish shartlari keltirilgan.
2 Xususan, ushbu sohaga mamlakatimizda ham katta e’tibor qaratilmoqda,
jumladan, 2011- yilning 7- fevralida qabul qilingan PQ-1475 sonli «Davlat
xaridlari tizimini muqobillashtirish va ularga 
kichik
biznes subyektlarmi
jalb qilishni kengaytirish to‘g‘risida» 0 ‘zbekiston Respublikasi Prezidenti
Qarori bunga yaqqol misoldir.
90

---

Davlat xaridi uchun xorijiy mol yetkazib beruvchilar uchun 
o‘rnatilgan maxsus taqiqlar bilan birga, ancha ko‘zga ko‘rin- 
maydigan turdagi taqiqlar — bojxona poshlinalari va notarif 
cheklovlar (standartlar, guvohnomalar, lisenziyalar va h.k.), ayrim 
hollarda to ‘g‘ridan-to‘g‘ri taqiqlar o‘rnatiladi. Bu amaliyot — 
xalqaro tashkilotlar, birinchi navbatda, XSTning faoliyati natijasida 
sekin-asta kamaymoqda, ammo undan tez orada butkul voz 
kechishning iloji yo‘q.
Ko'plab mutaxassislaming fikricha, davlat xaridini elektron 
tarzda tashkil etish bo‘yicha Germaniya tajribasini 
0
‘rganish1, 
Elning boshqa mamlakatlari tajribasiga nisbatan ancha qiziqarlidir. 
Germaniya Elning a’zosi sifatida, davlat xaridi sohasidagi Yevropa 
qonunchiligiga so‘zsiz amal qilishi shart. Aks holda, Yevropa 
Komissiyasi tomonidan m a’muriy choralar qo‘llanilishi yoki 
Yevropa sudida jazoga tortilishi mumkin. Germaniya 
0
‘zining 
milliy qonunchiligini Elning davlat xaridi bo‘yicha qonunchiligiga 
ancha muvoffaqiyatli tarzda moslashtirib olgan. Chunki, raqobat 
muhitini shakllantirish va diskriminasiyaga yo‘l qo‘ymaslik, davlat 
mablag‘laridan oqilona foydalanishga olib keladi.
Germaniyada davlat xaridini mavjud nazorat tizimi, E l talab- 
lariga javob beradi va shuning bilan birga ayrim o‘ziga xoslikka 
ega. Uning nazorat doirasiga, El tomonidan aniqlik kiritilgan va 
davlat buyurtmachisiga tenglashtirilgan barcha tashkilotlar kiradilar. 
Shunday qilib, bir qator xususiy sektor vakillari davlat buyurt- 
machisi maqomiga tenglashtirilgan.
Nazorat tizimi ikkita: apellyasiya (mustaqil tashkilot ko'ri- 
nishida) va sud (sud organi ko‘rinishida) instansiyani o‘zi ichiga 
oladi. Davlat xaridini joylashtirish bo‘yicha qilingan qarorlarni 
sudda ко‘rib chiqish imkoniyati, bu sohadagi muvaffaqiyatli 
yangiliklardan hisoblanadi. Qonunchilikka binoan, bu ikki 
instansiya buyurtmachi ustidan shikoyatni tezlashtirilgan tarzda 
ko‘rib chiqadilar va investitsiya jarayonlarini sekinlashuviga jiddiy 
salbiy ta’sir etmaydi.