U. G‘afurov, Q. Sharipov

Tadbirkorning huquqi
– davlat tomonidan tadbirkor uchun foy
-
dalanishi belgilangan yoki ruxsat berilgan xatti-harakatlar qoidalari 
majmuyi.
M
asalan, tadbirkorning asosiy huquqlari sifatida quyidagilarni ko‘rsatish 
mumkin:
– qonun hujjatlarida taqiqlanmagan har qanday faoliyatni amalga 
oshirish;
– mulk huquqi asosida o‘ziga tegishli bo‘lgan mol-mulkka egalik qilish, 
undan foydalanish va uni tasarruf etish;
– o‘z faoliyati yo‘nalishlarini, tovarlar yetkazib beruvchilarni va o‘z 
tovarlarining iste’molchilarini mustaqil ravishda tanlash;
– barcha ishlab chiqarish xarajatlarining o‘rni qoplanib, soliqlar va 
boshqa majburiy to‘lovlar to‘langanidan so‘ng qolgan daromadni (foydani) 
erkin tasarruf etish;
– kreditlar olish, boshqa shaxslarning pul mablag‘larini hamda mol-
mulkini shartnoma shartlari asosida jalb etish;
– tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirish.

---

71
TADBIRKORNING MAJBURIYATI
Tadbirkorlik mas’uliyati ko‘proq tadbirkor tomonidan majburiyatlar
-
nin
g to‘liq va o‘z vaqtida bajarilishi orqali namoyon bo‘ladi.
Tadbirkorning majburiyati
– davlat tomonidan tadbirkor uchun 
rioya etilishi yoki bajarilishi shart etib belgilangan xatti-harakatlar 
qoidalari majmuyi.
Quyida tadbirkor majburiyatining ayrimlariga to‘xtalib o‘tamiz.
SHARTNOMA MAJBURIYATLARINI BAJARISH
Tadbirkor o‘z faoliyatini turli subyektlar – davlat idoralari, korxonalar 
va tashkilotlar, yakka tadbirkorlar yoki fuqarolar bilan tuzilgan shartno
-
malar asosida olib boradi. Shunday ekan, u eng avvalo mazkur shartno
-
malardan kelib chiqadigan majburiyatlarini bajarishi lozim.
Tadbirkorlarda o‘z shartnoma majburiyatlarini bajarish mas’ulligi mav
-
jud bo‘lmagan holatni tasavvur qilib ko‘raylik. Oziq-ovqatlarning o‘z vaq
-
tida yoki yetarli hajmda yetkazib berilmasligi – mamlakatda narx-navo-
ning keskin o‘sishi hamda ocharchilikning kelib chiqishiga; korxonalarga 
xom ashyo va materiallarning yetkazib berilmasligi – ishlab chiqarishning 
qisqarishi, to‘xtab qolishi, ishsizlikning paydo bo‘lishi va oqibatda iqtiso
-
diyotning inqirozga yuz tutishiga olib keladi.