U. P. Shukurova, M. R. Sobirova, N. X. Muxamedova

Mahalliy tana bo‘shliqlari suyuqligida sitozni o‘rganish
Buning uchun punksiyadan so‘ng darhol suyuqlik ivishining 
oldini olish uchun probirkaga olinadi. Sitoz yoki hujayralilik 
(bu usulda faqat yadroli hujayralar soni aniqlanadi) standart usul 
bo‘yicha Goryaev kamerasida yoki butun qonni hisoblash rejimida 
gematologik analizatorda amalga oshiriladi. Yadro hujayralari soni 
uchun WBC qiymati (white blood cell – oq qon hujayrasi yoki 
leykotsitlar) suyuqlikning millilitriga minglab hujayralarda olinadi.

---

98
Sitoz aniqlangandan so‘ng, suyuqlikni mikroskopik tekshirish 
uchun sentrifuga qilinadi. Shuningdek, oqsil, glyukoza va boshqalar 
uchun ham tekshirilishi mumkin. Biroq, barcha biokimyoviy 
ko‘rsatkichlarni probirkadagi suyuqlikdan aniqlash mumkin emas, 
shuning uchun suyuqlikni bir vaqtning o‘zida toza, quruq trubkaga 
olish tavsiya etiladi. Bundan kelib chiqadiki, laboratoriyada tana 
bo‘shlig‘idagi suyuqlikni o‘rganish uchun kamida ikkita idishdagi 
materialni olish kerak. 
Cho‘kmani tekshirish laboratoriyada laborant yoki sitolog 
tomonidan amalga oshiriladi. Suyuqlikni cho‘ktirish uchun uni 1500 
rpm tezlikda 15–25 daqiqa davomida sentrifuga qilish kerak. Tana 
bo‘shlig‘idagi suyuqlikni turiga qarab, miqdori va sifati bo‘yicha 
har xil cho‘kindi hosil bo‘ladi (kulrang, sarg‘ish, qonli, bir qatlamli 
yoki ikki qatlamli, ba’zan uch qatlamli bo‘lishi mumkin). Seroz 
shaffof tana bo‘shlig‘idagi suyuqlikda juda kam cho‘kma bo‘lishi 
mumkin, rangi kulrang-oq. Ko‘p miqdorda eritrotsitlar aralashmasi 
bo‘lgan gemorragik tana bo‘shlig‘idagi suyuqlikda ikki qatlamli 
cho‘kindi hosil bo‘ladi: yuqori qatlam oq rangli plyonka shaklida va 
pastki qismi eritrotsitlarning zich to‘planishi shaklida. Va cho‘kma 
3 qatlamga bo‘linganda, yuqori qismi ko‘pincha parchalangan 
hujayralar va detritlarning tarkibiy qismi bilan ifodalanadi. Har 
bir qatlam cho‘kindidan material olinadi va kamida 2 ta surtma 
tayyorlanadi. Xona haroratida havoda quritilgan surtmalar standart 
usul bo‘yicha azur-eozin bilan bo‘yaladi (Romanovskiy-Giemsa, 
Pappengeym-Kryukov, Leyshman, Noxt, Rayt va boshqalar).