U. P. Shukurova, M. R. Sobirova, N. X. Muxamedova

Koronavirus uchun tezkor test
Tez testni uyda o‘tkazish mumkin. Bu laboratoriya tadqiqotlarini 
o‘z ichiga olmaydi, maxsus jihozlarni talab qilmaydi. Dorixonada 
to‘plamni sotib olish kifoya. 
Koronavirusga tezkor test o‘tkazish uchun kerak bo‘ladi:
• 
steril tampon (odam surtmani o‘zi oladi);
• 
individual qadoqdagi bir martalik kasseta;
• 
reaktivli probirka;
• 
tomchilatib yuboradigan tizim.
Tanadagi infeksiya mavjud bo‘lganda, biomaterialning reagent bilan 
aloqasi nazorat chizig‘ini bo‘yashga olib keladi. Natija 20–30 daqiqada 
paydo bo‘ladi. Sinov infeksiyadan keyingi birinchi haftada eng katta 
aniqlikni ko‘rsatadi. Keyinchalik noto‘g‘ri natija olish ehtimoli ortadi. 
Tashxisni aniqlashtirish uchun PZR testini o‘tkazish yaxshiroqdir.
Koronavirusga qarshi antitelolarni tahlil qilish
Koronavirusga qarshi antitelolarni tahlil qilish organizmda 
infeksiya mavjudligini emas, balki immunitet tizimining unga 
bo‘lgan munosabatini ko‘rsatadi. Infeksiyaga javoban u bir necha 
turdagi immunoglobulinlarni ishlab chiqaradi:
• 
IgA – to‘g‘ridan to‘g‘ri koronavirusga reaksiya;
• 
IgM – organizmda infeksiya mavjud bo‘lganda sintezlanadi;
• 
IgG – organizm virusni “eslab qolsa” va unga qarshi 
immunitet hosil qilganda paydo bo‘ladi.
Antitelolarni oddiygina aniqlashning o‘zi yetarli emas. Ularning 
kombinatsiyasini ko‘rib chiqish kerak. 
Antitelo testlari. Koronavirusga qarshi antitelo testlarining har 
xil turlari uyda yoki laboratoriyada amalga oshiriladi. Laboratoriya 
venadan qon oladi va ishlab chiqarilgan immunoglobulinlarning 
miqdorini aniqlaydi.
Uy sharoitida antitelolar mavjudligini aniqlash mumkin, ularning 
qancha miqdorda ishlab chiqarilganligini bilib bo‘lmaydi. Buning 

---

114
uchun biokimyoviy tahlil o‘tkazish va hisoblash uchun maxsus 
uskunalar kerak. Bunday holda, kapillyar qon (barmoqdan) yetarli.
Dorixonalarda sotiladigan to‘plamlar (masalan, Leccurate 
SARS-CoV2 antitelo testi) qon namunalarini olish uchun maxsus 
lanset va pipetkaga ega. 
Tahlil och qoringa topshiriladi. Immunoglobulinlarning 
mavjudligi bemorning hozir kasal ekanligini yoki yaqinda 
koronavirus bilan kasallanganligini anglatadi. Agar antitelolar 
bo‘lmasa, u hech qachon yuqmagan yoki mikroorganizm yaqinda 
tanaga kirgan. Immunitet reaksiyasi ikki haftagacha shakllanadi.
Antitelolarni o‘rganish natijalari miqdoriy jihatdan quyidagicha 
izohlanadi:
har qanday immunoglobulinlar yo‘qligi – infeksiya yo‘qligini 
bildiradi;
IgA>1,1 – o‘tkir kasallik;
IgA >1,1 + IgG mavjudligi – tiklanish boshlandi;
1.1> IgA>0.8 – noaniqlik, ikki hafta ichida takroriy qon olish 
talab etiladi;
IgA <0,8 – infeksiya yo‘q yoki yaqin kunlarda kasallangan;
IgG>1,1 – kasallik yengiladi, immunitet shakllanadi.
Immunitet taxminan olti oy davomida shakllanadi. Shuning 
uchun cheklovlar joriy etilgan hududlarda QR kodlari nafaqat 
emlanganlarga, balki oxirgi olti oy ichida kasal bo‘lganlarga 
ham beriladi. Biroq, immunoglobulinlarning mavjudligi emlash 
zaruratini bartaraf etmaydi.