U. T. Berdiev

13.2§. Asinxron motorning salt ishlash va qisqa tutashuv tajribalari va xarakteristikalari
Salt ishlash tajribasi. Asinxron motorning salt ishlash tajribasi 13.2, a-rasmdagi sxema bo‘yicha o‘tkaziladi. Motor valiga yuk ulanmagan holda ishlashida (salt ishlashda) isroflarni qoplash uchun zarur bo‘lgan aktiv quvvat P₀, stator toki I₀ va quvvat koeffitsienti cos₀ larning stator chulg‘amiga berilgan kuchlanishga nisbatan o‘zgarishiga, ya’ni P₀, I₀, cos₀  f (U₀) bog‘lanishga salt ishlash xarakteristikalari (13.2,b-rasm) deyiladi. Bunda n const bo‘lgani tufayli mexanik isroflari P_mex o‘zgarmas bo‘ladi. Asinxron motorning salt ishlash tajribasidan uning nominal kuchlanishga to‘g‘ri kelgan quvvat isroflari
va elektr parametrlari aniqlanadi:

yoki

Asinxron motor stator chulg‘amiga berilgan kuchlanish kam bo‘lganda mashinaning magnit zanjiri to‘yinmaganligi sababli salt ishlash tokining reaktiv tashkil etuvchisi I_0r, uning aktiv tashkil etuvchisi I_0a ga nisbatan kam bo‘ladi. Bunda salt ishlash rejimidagi cos₀, shu rejim uchun o‘zining katta qiymatiga to‘g‘ri keladi. Kuchlanishning U₀  0,5 U_1N qiymatlaridan boshlab magnit zanjir to‘yina boshlaydi va salt ishlash tokining reaktiv tashkil etuvchisi I_0r osha boradi, demak, salt ishlash toki I₀ berilayotgan kuchlanish U₀ ga nisbatan tez o‘suvchan bo‘ladi. Kuchlanish va tok vektorlari orasidagi faza siljishi (₀) oshishi tufayli quvvat koeffitsienti cos₀ kamaya boradi. Aktiv quvvat P₀ salt ishlash tokining kvadrati (I₂₀)ga mutanosib ravishda o‘zgarganligidan, uning o‘zgarish shakli taxminan parabola shaklida o‘suvchan bo‘ladi.

Doiraviy diagramma qurish uchun salt ishlash rejimidan olinadigan nominal kuchlanish (U_1N)ga to‘g‘ri kelgan salt ishlash toki I₀ va quvvati P₀ lar o‘lchanadi. Bu qiymatlar yordamida quvvat koeffitsienti cos₀ aniqlanadi va burchak ₀ hisoblab topiladi.