U. T. Berdiev

12.3§. Stator chulg‘amiga berilgan kuchlanish U₁  U_1N bo‘lganda va faza rotorli asinxron motorning rotor chulg‘amiga qo‘shimcha aktiv qarshiliklar ulangandagi mexanik xarakteristikalar
Stator chulg‘amiga berilgan kuchlanish nominaldan farqli bo‘lganda mexanik xarakteristika. Asinxron motorlarni ishlatish jarayonida tarmoq kuchlanishi (f₁ = const bo‘lganda) nominal kuchlanishga nisbatan o‘zgarishi mumkin. Shu sababli kuchlanishning bunday o‘zgarishi asinxron motorning mexanik xarakteristikalariga qanday ta’sir etishi amaliy jihatdan muhim hisoblanadi. Bunda tormozlovchi moment o‘zgarmas va qiymat jihatidan elektromagnit momentga teng M_t = M = const deb hisoblaymiz.
Agarda kuchlanish U₁ < U_1N bo‘lsa, sirpanish oshadi, moment kuchlanishning kvadrati ( )ga mutanosib ravishda kamayadi, Natijada motorning o‘ta yuklanish qobiliyati kamayib ketadi 12.5,a-rasm. Kuchlanish kamayganligi sababli magnit oqim F ham kamayadi, natijada rotor tokining aktiv tashkil etuvchisi I_2.a oshadi. Sirpanish s va rotor chastotasi f₂ oshganligi uchun rotor tokining reaktiv tashkil etuvchisi I_2.r ham ortadi. Demak, rotor toki kvadratiga mutanosib ravishda rotor chulg‘amidagi elektr isroflar ham ortadi. Motor validagi yuk katta bo‘lsa, stator toki I₁ ham ortadi, kichik yukda esa u kamayadi. Shu sababli katta yukda stator chulg‘amidagi elektr isroflari ortib, motorning FIK va quvvat koeffitsienti cos kamayadi. Standart talablariga binoan motorni kuchlanishi nominal kuchlanishga nisbatan 5 % gacha kamayganga qadar ishlatish mumkin. Agarda kuchlanish U₁>U_1N bo‘lsa, yuqoridagi ketma-ketlik asosida tushuntirish mumkin. Ammo bunda motorning magnit tizimi o‘ta magnitlangan bo‘lsa, magnit oqimining oshishi magnitlanish tokining qiymatini oshirib yuboradi, natijada bu tok stator tokining nominal qiymatidan katta ham bo‘lishi mumkin. Bu holda asinxron motorning uzoq muddat ishlashi mumkin bo‘lmay qoladi. Standart talablariga binoan asinxron motorni kuch lanishi nominal kuchlanishga nisbatan 10% gacha oshganga qadar ishlatish mumkin. Yuqoridagi ikki hol uchun motorning mexanik xarakteristikasi 12.5-rasmda ko‘rsatilgan.