Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных
Yüklə 407,09 Kb.
|
|
Fazalar
siljishini o‘lchashda kanal II dagi signalni teskari aylantirish(invertorlash) kerak, chunki kanal II kanal I ga nisbatan qarama-qarshi ulangan bo‘ladi. 3. Ossillografni boshqarish C1-83 ikki kanalli Ossillografning old panelini ko‘rib chiqamiz(8.12-rasm). 8.12-rasm. C1-83 rusumli ossillografining oldingi paneli. А – I kanalni boshqarish; B – kanallar ko‘rsatishni nazorat qilish; C – II kanalni boshqarish; D – yoyishni boshqarish; 100
G –ekran nurining ravshanligini, fokuslanishini va ekranni yoritishni rostlab o‘rnatgichlar. Ossillograf ekranining kataklarga bo‘linganligi aniq ko‘rinib turibdi. Bu kataklar bo‘linmalar deb ataladi va o‘lchovlarda qo‘llaniladi: ularga barcha vertikal va gorizontal o‘lchamlar bo‘yicha masshtablar biriktirilgan. Vertikal o‘lchov - har bir bo‘linma uchun voltda (V/bo‘l yoki V/bo‘l), bo‘linishning ikkinchi gorizontal o‘lchovi bo‘linma-sekundlarda(milli- va mikrosekundlarda). Odatda ossillografda gorizontal bo‘yicha 6-10 ta bo‘linmalar va vertikal bo‘yicha 4 ... 8 bo‘linmalar mavjud. Markaziy vertikal va gorizontal chiziqlar 5 yoki 10 qismga bo‘linadigan qo‘shimcha chiziqlarga ega (8.13-rasm, 8.12-rasmda ham ko‘rinadi). Chiziqlar aniqroq o‘lchash uchun xizmat qiladi, ular bo‘linmaning ulushlaridir. 8.13-rasm. Ossillograf ekranining bo‘linmasi. Ikkala kanalning ham nazorati(boshqarilishi) bir xil. Buni I kanal misolida ko‘rib chiqamiz(8.14-rasm.). 101
8.14-rasm. I kanalni boshqaruvchi tugmachalar(moslamalar, murvatlar). 1. Kirish rejimidagi ulab-uzish kaliti. " " ning yuqori holatida kirishga o‘zgarmas ham o‘zgaruvchan ham kuchlanish ulanishi mumkin. Bu "ochiq kirish" deb nomlanadi, ya‘ni o‘zgarmas tok uchun ochiq. Pastki "~" pozitsiyasida esa faqat o‘zgaruvchan kuchlanish keladi, bu kichik o‘zgaruvchan kuchlanishni, katta o‘zgarmas kuchlanish fonida, masalan, kuchaytirgichlarda, o‘lchash imkonini beradi. Bu juda oddiy amalga oshiriladi: kuchaytirgichning kirishi kondensator orqali ulanadi. Bu "yopiq kirish" deb nomlanadi. Shuni hisobga olish kerakki, kirish yopiq bo‘lganida, juda past chastotalar (1 ... 5 Gts dan past) kuchli zaiflashadi, shuning uchun ular faqat kirish ochiq bo‘lganda o‘lchanishi mumkin. Ulab-uzish kalitning 1 o‘rta holatida Ossillograf o‘rta kirishi kirish ulagichidan uziladi va yerga zaminlanadi(yerlanadi). Bu esa, 7-dastaki buragichdan foydalanib yoyish liniyasini kerakli joyga o‘rnatish imkonini beradi. 1. Kanalning kirish ulagichi. 3, 4, 5, 6. vertikal og‘ish kanalining sezgirligini rostlagich(vertikal yo‘nalishdagi masshtab). 4 Ulab-uzish tugmasi masshtabni pog‘onali(bosqichma-bosqich) 102
qo‘yilgan(joylashgan). Tanlangan qiymatni 5 tugmacha holati bildiradi(ko‘rsatadi). Rasmdagi tasvirda 0,2 volt/bo‘linma qiymati ko‘rsatilgan. Kalit bilan birga bir o‘qda joylashgan 3 dastak masshtabni ravon tarzda 2 ... 3 barobar kamaytirish imkonini beradi. Chetki o‘ng holatda(8.14-rasmda "ravon"(silliq) dastagi aynan o‘zida joylashadi) bu dastak aniq fiksatsiyaga ega. U holda vertikal bo‘yicha masshtab aniq 4 ulab-uzgich holati bilan teng bo‘ladi. 6 –qavs bilan ajratib ko‘rsatilgan masshtablarning qiymatlari – bo‘linma - milivoltlarda keltirilgan, bu haqida " mV " yozuvi axborot beradi. belgili 7-dastak ikkita funktsiyaga ega. U aylanganida kanalning grafigini vertikal yuqoriga yoki pastga siljitadi. "Yuqoriga tortilgan(sug‘irilgan)" holatda (8.15-rasm.) o‘lchovning vertical bo‘yicha masshtabi x1-ni o‘rnatadi, botirilgan holatda ko‘paytma x10-ni o‘rnatadi. Botirilgan va sug‘irilgan holatlar ramziy ma’noda dastakning ostida va dastakning ustida ko‘rsatilgan. 8.15-rasm. Vertikal bo‘ylab o‘lchovning ko‘paytmasi dastakning "x1" holatiga(pozitsiyasiga) o‘rnatilgan. Kanal II (8.15-rasm.) kanal I ga o‘xshash: 1 - kirish rejimidagi kalit; 103
3 – ravon(silliq) masshtabi; 4 – pog‘onali (bosqichma-bosqichli) masshtab; 5 - nurni vertikal ravishda siljitish va masshtabning ko‘paytmasi. 8.16-rasm. Kanal II ni boshqarish tugmalari. Ammo ikkinchi kanalda qo‘shimcha 6 ulab-uzish tugmasi(kalit) mavjud, u o‘z kirish signalini invertorlash imkonini beradi. Tugmachaning bosilgan(ezilgan) holatida kanal odatdagidek ishlaydi va yuqoriga tortilgan(sug‘irilgan) holatida invertorlanadi(teskarilanadi), ya‘ni manfiy kirish signalida nur yuqoriga ko‘tariladi(harakatlanadi) va musbat kirish signalida esa nur pastga tushadi(harakatlanadi). Bu, masalan, fazalar siljishini o‘lchashda zarur. 8.17- rasmda tugmalaridan biriga bosish bilan belgilanadigan kanallarning ekrandagi tasvirini(shaklini) nazorat qilish ko‘rsatilgan. 104
8.17-rasm. Kanallar ko‘rsatilishini nazorat qilish(boshqarish). 1 – Faqatgina kanal I ishlaydi, II kanal o‘chirib qo‘yilgan. 2 - Har ikkala kanal ham bir vaqtning o‘zida ekranda ko‘rsatiladi (nur kanallar orasida juda tez o‘zgaradi(qayta uzib-ulanadi)) va har ikki kanalning osillogrammalarining o‘zaro joylashishi(pozitsiyasi) to‘g‘ri. Ushbu rejimda biz fazalar siljishini on‘lchashimiz mumkin. 3 - Ossillograf kanallardagi signallarning yig‘ndisini yoki farqini(ayirmasini) ko‘rsatadi (ikkinchi kanalning belgisi Rasm.8.16. da tutqich(dastak) 6 ning holati(pozitsiyasi) bilan belgilanadi). 4 - Har ikkala kanalning signallari ekranda ko‘rsatiladi(tasvirlanadi), lekin ular vaqt bo‘yicha mustaqildir, shuning uchun vaqt va fazalar siljishiga bog‘liq signallarni taqqoslash mumkin emas. 5 - Faqat kanal II ishlaydi, kanal I o‘chirilgan. Yoyishni boshqarish paneli (8.18-rasm) nurni vertikal og‘dirish kanalining nazorat qilish paneliga o‘xshaydi. Bu, rasmni chapga-o‘ngga va birlashtiruvchi rostlagish(1 – pog‘onali(qadamli), 3 - ravon) yoyish tezligini (gorizontal o‘lcham) siljitish imkonini beruvchi tugma 4 ni o‘z ichiga oladi. Ulab-uzgich kalit 2 da o‘rnatilgan qiymat ko‘rinadi. Vertikal og‘dirish kanallarida bo‘lgani kabi, yoyish 105
o‘zgartirish tugmasi turli o‘lchov birliklariga ega: sekundlarda(soniyalarda) Yüklə 407,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|