Uliwma psixologiya kk

Ta`kirarlaw ushin sorawlar 
Psixologiya so`z qanday ma`nini an`latadi. 
Psixologiya neni u`yrenedi. Onin` aniqlamasin berin`. 
Psixologiya pa`ninin` pedagogika tarawinda qanday a`hmiyeti bar. 
Psixologiyanin` waziypasina neler kiredi. 
Psixikaliq hallar degende neni tu`sinesiz. 
Psixikaliq qubilislar degenimiz ne. 
Insannin` psixikaliq qubilislar ha`m psixikaliq qa`siyetlerin atap o`tin`. Olardin` 
psixikaliq jag`daydan ayirmashilig`i nede
Psixologiyaliq ilimnin` tiykarg`i ma`seleleri neden ibarat 
Onin` a`hmiyetleri qanday. 
Zamanago`y psixologiyada tiykarg`i bag`darlar qanday 
Shig`is oyshilardin` psixologiyag`a qosqan u`lesleri haqqinda qisqasha tu`sindirip berin`. 
A`debiyatlar. 
Ma`ruzalar matni. «Psixologiya», T, TDPU, 2001 j. 
«Psixologiya slovar`» M- 1990. 
Godfrua J. Chto takoe psixologiya. T. M. Mir, 1992. 
Psixologicheskiy slovar`./ Pod obsh. red. A.V.Petrovskogo i M.G.Yaroshevskogo. M., 
1990. 
Nemov R. S. Psixologiya Uchebnik dlya stud. vissh. ped. ucheb. Zavedeniy: 1998. 
«Psixologiya» Karimova. T- 2000. 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

6
 Psixologiyanin` du`zilisi ha`m ilimiy metodlari 
 
Joba: 
1. Psixologiyanin` du`zilisi (tarmaqlari). 
2. Psixologiyanin` izertlew metodlari ha`m ilimiy printsipleri. 
3. Psixologiyanin` ilimiy bag`darlari. 
 
1. Ha`zirgi zaman psixologiyasi usi ilimnin` tariyxiy rawajlaniwi qubilisinda bo`linip shiqqan, 
biraq, biri-biri menen tig`iz baylanisqan sol ilimnin` ha`r qiyli tarawlarinin` quramali sistemasinan 
ibarat. Usilardin` ishindegi en` a`hmiyetlileri minalar: egerde adamnin` psixikaliq xizmetinin` uliwma 
nizamliliqlarin u`yrenetug`in uliwma psixologiya; Psixologiyanin` arnawli tarawlari bala ta`rbiyalaw 
ha`m oqitiwdin` teoriya ha`m praktikasi menen tig`iz baylanisli bolip, ha`r qiyli jas basqishlarinda 
psixikanin` rawajlaniwinin` o`zgesheliklerin, ha`r qiyli jastag`i balalardin` ha`m mektep 
oqiwshilarinin` psixikaliq o`zgesheliklerin (jas psixolgiyasinin` bul tarawi balalar psixologiyasi dep 
ataladi) izertlewdin` jas psixologiyasi, jas a`wladqa ta`lim (ta`lim psixologiyasi) ha`m ta`rbiya 
psixologiyasi, ta`rbiya beriwdin` psixologiyaliq nizamliqlari menen shug`illanatug`in pedagogikaliq 
psixologiya, izertlew predmeti toparlardin` ha`m kollektivlerdin` psixologiyasi. Olar arasindag`i o`z-
ara qatnaslar bolg`an sotsialliq psixologiya, miynet xizmetinin` ha`rqiyli tu`rlerinin` 
–
injenerlik 
psixologiyasi, genetikaliq psixologiya, psixofiziologiya, differentsial psixologiya, jas o`zgesheligi 
psixologiyasi, 
sotsialliq 
psixologiya, 
pedagogikaliq 
psixologiya, 
meditsinaliq 
psixologiya, 
patopsixologiya, yuridikaliq psixologiya, psixodiagnostika ha`m psixoterapiyani o`z ishine qamtiydi.
2. Psixologiyaliq izertlew usillari. 
Ilimiy izertlew metodlari- bul ilimpazlar son` ilimiy teoriyalar du`ziw ha`m praktikaliq usinislar 
islep shig`iwda paydalanilatug`in isenimli mag`liwmatlardi jiynawda ja`rdem beretug`in metod ha`m 
qurallar. Ilimnin` ku`shi ko`binese izertlew metodlardin` jetiskenligine, olardin` qanshelli da`rejede 
isenimliligine, basqa ilimler usillarinda payda bolg`an jan`aliqlardi bilimnin` bul tarawi qanshelli tez 
ha`m na`tiyjeli qabillawi ha`m paydalaniwina baylanisli. Usilarg`a erisilgen jerde alg`a ilgerilewshilik 
ko`zge taslanadi.
Joqarida aytilg`anlar psixologiyag`a da tiyisli. Onin` qubilislari sonshelli da`rejede quramali ha`m 
ha`r qiyli, u`yreniw ushin ju`da` qiyin bolg`anlig`i sebepli bul ilim tariyxi dawaminda onin` tabislari, 
jetiskenlikleri tikkeley izertlew usillarin qollaniwdi jetilistiriwge baylanisli edi. Waqittin` o`tiwi menen 
onda ha`r qiyli ilimlerdin` usillari integratsiyalandi. Bul filosofiya ha`m sotsiologiya, matematika ha`m 
fizika, informatika ha`m kibernetika, fiziologiya ha`m meditsina, biologiya, tariyx ha`m tag`i basqa 
bilimler usillari.
Ta`biyiy ha`m aniq ilimler usillarin qollaniw na`tiyjesinde psixologiya o`tken a`sirdin` ekinshi 
yariminan baslap o`z aldina ilim sipatinda ajiratilip shig`ip, jedel rawajlana basladi. Sol waqitqa 
shekem psixologiyaliq bilimlerdi tiykarinan o`zi baqlaw (introspektsiya) oy juwirtiwg`a tiykarlang`an 
talqilaw, basqa adamlardin` ha`reketlerin baqlaw jollari menen alinatug`in edi. Usinday turmisliq 
faktlerdi tallaw ha`m duris uliwmalastiriw psixologiya tariyxinda o`zinin` unamli rolin oynadi. Olar 
psixologiyaliq fenomen ha`m adamnin` minez-qulqi negizin tu`sindiriwshi da`slepki ilimiy teoriyalardi 
du`ziwge tiykar boldi. Biraq bul usillardin` sub`ektivizmi, olardin` jeterli da`rejede isenimli bolmawi 
ha`m quramalilig`i aqibetinde psixologiya psixikaliq ha`m basqa qubilislar arasindag`i sebep-aqibet 
baylanislarin da`lillewshi emes, al shamalawshi, eksperimental emes, filosofiyaliq ilim bolip qaldi. 
Sonin` menen birge og`iri teoretizatsiyalang`anlig`i sebepli praktikadan u`zilip qaldi.