Diqqattin` fiziologiyaliq negizleri. Bul o`z-ara baylanisliliq sizlerge ma`lim bolg`aninday aq I.P.
Pavlov ta`repinen aniqlang`an nerv protsessleri induktsiyasinin` nizami tiykarinda ju`z beredi, al og`an
muwapiq miy qabig`inin` bir uchastkalarinda ju`z beretug`in qozdiriwshiliq protsessleri miydin` basqa
uchastkalarindag`i irkiw protsesslerin keltirip shig`aradi. Egerde adam diqqatin qanday da bir zatqa
ja`mlegen bolsa, tap usinin` o`zi sol zat yarim sharlardin` qabig`inin` tiyisli uchastkasinda
qozdiriwshiliqti keltirip shig`aradi, qabiqtin` basqa uchastkalari bolsa, irkilip qaladi, na`tiyjede adam
usi zattan basqa heshna`rseni ko`rmeydi, degendi bildiredi. Haqiyqatliqtin` ga` bir, ga` ekinshi ob`ekti
adamnin` miyinde qozdiriwshiliqti keltirip shig`atug`inliqtan yarim sharlardin` qabig`inda qozdirilg`an
oray onda-olay-bilay awmasip ju`rgen siyaqli tu`sinik payda boladi, al usinnan diqqattin` bir zattan
ekinshisine awmasip turiwi kelip shig`adi.
Diqqat ha`m jeke adam. Egerde adamda ba`rqulla diqqatli boliw a`deti qa`liplesken bolsa, onda
diqqat onin` bekkemlengen, mudami o`zgesheligi bolip qaladi da, diqqatliliq dep ataladi. Diqqatliliq-
jeke adamnin` a`hmiyetli sapasi boladi. Diqqatli adam baqlawshilig`i menen ayirilip turadi, ol
do`gerek-a`tiraptag`i na`rselerdi anag`urlim toliq ha`m aniq qabil etip aladi, jeke adamnin` mine usi
qa`siyetine iye bolmag`an adamg`a qarag`anda anag`urlim tabisli ta`lim aladi ha`m miynet etedi.
Diqqattin` tu`rleri. Diqqat erkin emes (aldin oylanbag`an) ha`m erkin (aldin oylang`an) boliwi
mu`mkin. Erkin emes diqqat onin` o`zine ta`n formalarinda haywanatlarg`a da ta`n boladi. Erkin
diqqat- diqqattin` spetsifikaliq insaniyliq formasi boladi, ol tariyxiy jaqtan adamnin` miynet xizmetinde
payda boldi.
Adamnin` heshqanday niyetsiz aldin ala qoyilg`an maqsetsiz payda bolatug`inin ku`sh jumsawdi talap etpeytug`in diqqat erkin emes diqqat dep ataladi. Erkin emes diqqat, birinshiden
sirtqi sebeplerdin`- bizge ta`sir jasaytug`in qozdiriwshilardin` o`zgesheliklerinin` na`tiyjesinde ha`m
ekinshiden, ishki tu`tkilerdin`, jeke adamnin` bag`darlaniwshilig`inin` na`tiyjesinde payda boladi.
Adamg`a ta`sir jasawshi qozdiriwshilardin` o`zgesheliklerine to`mendegiler jatadi:
