Uluslararasi rekabetçİLİk analiZİnde michael e. Porter’in elmas modeli yaklaşimi: TÜRKİYE’deki bazi endüstriLERdeki uygulanabiLİRLİĞİNİn ve sonuçlarinin araştirilmasi koray GÜrpinar

Anahtar Kelimeler: Elmas Modeli, Rekabetçilik, Diamond, Rekabet Gücü. 

1. Rekabet Gücü Kavramı 

Rekabet gücü, göreli olarak bir sektörün diğer ülkelerin aynı sektörleri-

ne göre daha yüksek gelir ve istihdam yaratma gücü olarak tanımlanabilir. 

Diğer bir ifade ile, bir ülkenin ürettiği mallarda diğer ülkelerin malları ile 

fiyat, kalite, tasarım, güvenilirlik ve zamanında teslim gibi unsurlarda yarı-

şabilir düzeyde olması demektir. Porter, ulusal ölçekte rekabet gücünün ve-

rimlilikle eş anlamlı olacağını ifade etmiştir. Başka bir ifade ile rekabet gü-

cü, rekabet ortamında güçlü bir pozisyon sağlayacak mamul birimlerinin 

özellikleridir. Bununla birlikte bu tanım firmadan firmaya değişiklik göste-

rebilir. Bir kısım işletme rekabet gücünü üretkenlik, birim üretimde meydana 

gelen katma değerin miktarı ve bunun artma oranı olarak tanımlarken, diğer-

leri, alıcıları tüm ürün alternatifleri içinden, kendi ürünlerini tercih etmek 

konusunda ikna edebilme yeteneği, bazıları ise, üretim yöntemlerindeki sü-

rekli gelişme yeteneği olarak görmektedir (Dinçer, 1998: 189). Rekabet or-

tamında yaşayan her firma belirli bir rekabet gücüne sahiptir. Rekabet gücü, 

bir ülkenin uluslararası düzeydeki yapılanma sürecinden kaynaklanan tüm 

koşullara üretim ve ticaret yapısının kısa zamanda ve etkin bir biçimde bütün 

teknolojik yenilikleri gözardı etmeden uyarlanması ve bunun sonucu dış 

dengenin kararlı bir şekilde sürdürülebilme yeteneğidir. Bu konuda bir başka 

katkı da Landau tarafından yapılmıştır. Landau’ya göre rekabet gücü gele-

cekteki neslin yaşam düzeyini ve ülkenin büyüme potansiyelini düşürmeden, 

tam istihdam düzeyine veya tam istihdama yakın bir istihdam düzeyine ula-

şarak, ülkede yüksek bir hayat standardı ve makul bir büyüme oranının elde 

edilmesi şeklinde tanımlamaktadır (Landau, 1992: 5-6).  

---

SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi

 

107

 

Rekabet gücü kavramının genel kabul görmüş herhangi bir tanımının 

olmadığını belirten Porter, ulusal ölçekte rekabet gücünün verimlilikle eş 

anlamlı olacağını ifade etmiştir (Reinert, 1994: 2). Literatürde bu konuda en 

önemli katkı Porter tarafından yapılmıştır. Yalnız Porter rekabet gücü kavramını 

kullanmamıştır. Bunun yerine rekabet avantajı kavramını kullanmıştır. Porter, 

rekabet avantajının üç temel kaynağını şu şekilde sıralamaktadır; genel maliyet 

üstünlüğü stratejisi, farklılaştırma stratejisi, odaklaşma stratejisi.