Umumiy kimyo

Natriy, kaliy karbonat tuzlari suvli eritmalarda ishqorli gidrolizlangani uchun alyuminiy ioniga ta`sir ettirilganda alyuminiy gidroksid hosil bo`ladi:
CO₃^2- + H₂O→ HCO₃^– + OH^-
Al³⁺ + 3ОН^-→А1(ОН)₃↓
Natriy gidrofosfat - Na₂HPO₄ alyuminiy ioniga ta`sir etganda oq rangli AlPO<sub>4</sub> cho`kma hosil bo`ladi:
Al<sup>3+</sup> + 2HPO<sub>4</sub><sup>2-</sup> → AlPO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>PO<sub>4</sub>
Malum bo`lishicha, gidrofosfat eritmasida amalda fosfatli bufer aralashma (Na₂HPO₄+NaH₂PO₄) hosil bo`lib, uning pH qiymati 6,6 atrofida bo`ladi. Fosfat tuzi quyidagi reaksiya natijasida hosil bo`ladi:
2HPO<sub>4</sub><sup>2-</sup> →PO<sub>4</sub><sup>3-</sup> + Н<sub>2</sub>PO<sub>4</sub><sup>-</sup>
Xrom (III) kationining reaksiyalari
O`yuvchi ishqorlar xrom (III) tuzlari bilan kulrang-binafsha yoki kulrang-yashil rangli Сr(ОН)₃ cho`kmani hosil qiladi:
Сr<sup>3+</sup> + 3ОН→Сr(ОН)<sub>3</sub>↓
Ishqor mo`l qo`shilganda cho`kma erib ketadi va och yashil rangli xromit eritmasi hosil
bo`ladi:
Сr(ОН)<sub>3­</sub>↓ + OH<sup>-</sup> →СrO<sub>2</sub><sup>-</sup> + 2H<sub>2</sub>O
Aluminatlardan farqli ravishda xromitlar qaynatilganda parchalanib, у ana Сr(ОН)<sub>3</sub> cho`kmani hosil qiladi:
CrO₂ + 2H₂O → Сr(ОН)₃↓ + OH
Ammiak eritmasi xrom (III) ioni bilan Сr(ОН)₃ cho`kmasini hosil qiladi. To`la cho`kish pH~6 bo`lganda amalga oshadi. Ammiakli bufer aralashma muhitida ham to`la cho`kishga erishiladi.
Natriy gidrofosfat bilan xrom(III) ioni xrom(III) fosfat cho`kmasini hosil qiladi. Hosil bo`lgan cho`kma kislota va ishqorlarda eriydi.
Xrom(III) ionini oksidlash natijasida xrom(VI) ioni hosil boladi. Xrom(III) va xrom(VI) ionlarning ranglari har xil bo`lganligi sababli oksidlanish reaksiyasidan xrom(III) ionini topishda foydalanish mumkin. Xrom(III) ionini ishqoriy muhitda oksidlaganda xromatlar (sariq rangli eritma), kislotali muhitda oksidlaganda esa dixromatlar (to`q sariq rangli eritma) hosil boladi.
Ishqoriy muhitda oksidlashda H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>, Na<sub>2</sub>O<sub>2</sub> va bromli suv singari oksidlovchilar ishlatiladi:
Cr<sup>3+</sup> + 3ОН<sup>-</sup>→Cr(OH)<sub>3</sub>↓
2Сr(ОН)<sub>3</sub>+ 3H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> + 4NaOH → 2Na<sub>2</sub>CrO<sub>4</sub> + 8H<sub>2</sub>O
2Cr(OH)<sub>3</sub> + 3Н<sub>2</sub>О<sub>2</sub> + 4OH →2CrO<sub>4</sub><sup>2-</sup> + 8H<sub>2</sub>O
2NaCrO<sub>2</sub> + 3Н<sub>2</sub>О<sub>2</sub> + 2NaOH → 2Na<sub>2</sub>CrO<sub>4</sub> + 4H<sub>2</sub>O
Reaksiyatti bajarishda 2-3 tomchi xrom (III) tuzi eritmasiga 3-4 tomchi 2N NaOH, 2-3 tomchi 3 %li H<sub>2</sub>O<sub>2</sub> tomizib, eritmaning yashil rangi sariqqa o`tguncha qizdiring.
Kislotali muhitda oksidlash uchun oksidlovchi sifatida nitrat yoki sulfat kislota ish KMnO4, (NH₄)₂S₂O₈ yoki Na₂BiO₃ qo`llanadi. Bunda nitrat kislotali eritmada yashil yoki rangli eritma to`q sariq rangga kiradi:
2Cr(NO₃)₃+3NaBiO₃+4HNO₃ →Na₂Cr₂O₇+NaNO₃+3Bi(NO₃)₃+2H₂O
Reaksiyani bajarish uchun 2-3 tomchi xrom (III) nitrat yoki sulfat eritmasiga 3-4 tomchi H₂SO₄, 6-7 tomchi (NH4)2S2O7 eritmasi tomizib, qizdirganda dixromat hosil bo`ladi. Reaksiyada katalizator sifatida 1 tomchi kumush eritmasi ishlatilsa, reaksiya tezlashadi. Sulfat kislotani nitrat kislota bilan almashtirish mumkin. Kislotali muhit hosil qilish maqsadida qaytaruvchilik xossalarini namoyon qiladigan xlorid kislota, xrom tuzi sifatida esa xrom (III) xloridni ishlatib bo`lmaydi