Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6- sinfi uchun darslik

5-t o p s h i r i q . «Biz yosh quruvchimiz» mavzusida matn tuzing.
Unda ishlatilgan fe’llarning nisbatini aniqlang.
6-t o p s h i r i q . Uyga vazifa. Yurmoq, o‘chirmoq, to‘xtatmoq,
yetmoq fe’llarining nisbat shakllarini aniqlang va ular ishtirokida
gaplar tuzing.
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
12
13
14
15
16
17
18

---

53
1-t o p s h i r i q . Berilgan fe’llar shakllarini tarkibiy qismlarga
ajrating.
Kelgach, kelguncha, o‘qib, o‘qish, o‘tirgan, qo‘rqmas.
2- t o p s h i r i q . Yuqoridagi fe’llar ishtirokida gaplar tuzing.
Fe’llarning gap tarkibida qanday bo‘lak vazifasida kelayotganligini
ayting.
BILIB OLING.
 Fe’llar gapda boshqa so‘zlar bilan
bog‘lanib, kesim, ega, to‘ldiruvchi, hol, aniqlovchi vazi-
fasida kelishi mumkin. Buning uchun fe’l maxsus shakl-
larga ega bo‘ladi. Turli gap bo‘laklari vazifasida kelish
uchun xoslangan fe’l shakllari fe’lning vazifa shakllari
sanaladi.
Fe’llarning to‘rt vazifa shakli mavjud: 1) sof fe’l
shakli (o‘qidi); 2) harakat nomi shakli (o‘qimoq, o‘qish);
3) sifatdosh shakli (o‘qigan, oqar); 4) ravishdosh shakli
(o‘qib, kelgach).
137-mashq. 
Berilgan gaplardagi fe’llarning vazifa shaklini aniq-
lang va tushuntiring.
1. Alisher uyga kirishi bilan qolganlar jim bo‘lishdi. (Oy-
bek) 2. Azizim, qizingizning baxtini birovlarning ostonasidan
qidirmang. (Abdulla Qahhor) 3. Suv kelguncha, podani tepaga
haydab chiqdi. Misoli suvga kalla qilganday o‘zini soyga otdi.
(Òog‘ay Murod) 4. Òursunboy tizzasini ushlab zo‘rg‘a qadam
bosardi. (Abdulla Qahhor) 5. Siddiqjon borishni ham, qaytishni
ham bilmay qoldi. (Abdulla Qahhor)
138-mashq. 
Berilgan gaplardagi fe’llarning vazifa shakllarini
toping, tahlil qiling.
Alisher Navoiy o‘zbek xalqining ulug‘ shoiri va mutafak-
kiri bo‘lib, u o‘zbek adabiyotini, ayni zamonda, jahon ada-
biyotini ajoyib durdonalar, o‘lmas badiiy obrazlar bilan bo-
yitdi. Shoir o‘z ijodiy faoliyati bilan XV asr o‘zbek adabiyotini
mislsiz taraqqiyot cho‘qqilariga ko‘tarib, uyg‘onish davri deb